Bireylerin sağlığını belirleyen faktörler belli ölçülerde biliniyor. Örneğin kan kolesterol düzeyinizden hareketle, bugün sağlığınız kötü olmasa bile, ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek hastalıklarınız tahmin edilebilir. Aynı şey hipertansiyon, sigara alışkanlığı için de geçerli.
Tıp şu anda sağlık üzerinde etkili olan başka biyolojik kan faktörlerinin olup olmadığını ve sosyoekonomik yapının bu kriterler üzerindeki etkisini araştırıyor.
İngiltere’de Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Merkezi’nden (ISER) bir ekip bu amaçla iki biyolojik molekül üzerine odaklanmış durumda: Fibrinojen ve C-reaktif protein (CRP).
KRONİK STRES ENFLAMATUAR MOLEKÜLLERİ YÜKSELTİYOR
Bu iki molekül vücudun herhangi bir zararlı uyarıya karşı (bakteri, virüs, stres gibi) reaksiyon olarak geliştirdiği enflamasyon durumunda ortaya çıkar. Uzun dönemli enflamasyon ise kalp hastalığı, diyabet ve kanserin nedenidir. Geriye zaten bir şey kalmamış oluyor.
Soru şu: Acaba bu iki biyolojik molekülün kandaki düzeyi sosyoekonomik yapıyla ilişki mi?
Herhangi bir stres durumunda beyinde hipotalamik-pitüiter-adrenal aks denilen bir mekanizma harekete geçer ve bu da uzun süreli etki halinde vücudun bütün dokuları üzerinde olumsuz etki gösteren kortizon ve benzeri stres hormonlarının salınımına neden olur.
Yani kronik stres belirgin enflamatuar etki yaratır.
DÜŞÜK SOSYOEKONOMİK GRUPLAR KRONİK STRESE DAHA FAZLA MARUZ KALIYOR
ISER ekibi fibrinojen ve CRP düzeylerinin düşük gelirli ve düşük eğitimliler aleyhine olmak üzere 30 yaş civarından başlayarak farklılaştığını, farkın 55 yaş civarında pik yaptığını, sonra azalmaya başlayarak 70 yaş civarında ortadan kalktığını buldular.
Bu, düşük sosyoekonomik grupların yaklaşık 40 yıl boyunca daha fazla kronik strese maruz kaldıklarını ve bunun biyolojik etkilerini yaşadıklarını gösterir.
Kısaca sınıfsal konum biyolojiyi belirliyor.
Aşağıdaki iki grafik gelir ve eğitim durumuna göre CRP düzeyinin yaşla nasıl değiştiğini gösteriyor.
Kaynak: