Sağlık Bakanlığı’nın 24 Temmuz’da yapmayı planladığı ve aralarında Philips ve General Electric gibi büyük şirketlerin de bulunduğu 20 firmanın başvuru yaptığı “dünyanın tek seferde yapılan en büyük tıbbi cihaz ihalesi”ne dolar üzerinden yapılacak.
İhale şartlarında “üretimi yerlileştirme”ye dönük maddelerin yer aldığı ihalenin yüksek enflasyonda ve TL'nin değer kaybettiği bir dönemde dolar üzerinden yapılması dikkat çekiyor.
Yerli üreticiler şartnamenin “milli ve yerli” söylemiyle hiçbir ilgisi olmadığını, "yerelleştirme" adı altında binlerce görüntüleme cihazının hazır alım ve montaj yoluyla 2020 yılına dek ithal edileceğini, yerli üretim kısmında bugün sözleşme imzalansa dahi üretimin ancak 2020 sonunda başlayacağını vurguluyor.
Cumhuriyet yazarı Çiğdem Toker, bugünkü yazısında yan ürünlerle birlikte 10 milyar dolarlık alımın yapılacağı ihaleyle ilgili yerli üreticinin görüşlerine yer verdi. TL’nin son üç ayda yüzde 20 değer kaybettiğini ve enflasyonun yıllık bazda yüzde 15,39’a yükseldiğini hatırlatan Toker “Manzara bu kadar açık ve geleceğimiz için ürkütücüyken, bu iktidar 20 gün sonra dolar üzerinden kamu ihalesi yapacak” dedi.
'KISMİ TEKLİFE KAPALILIK' KOŞULU
Bakanlığın ihaleye dair İdari Şartnamesi’nin 10.4 maddesindeki “İstekliler, teklifini gösteren fiyatlar ve bunların toplam tutarlarını ABD Doları olarak vereceklerdir” ifadesine dikkat çeken Toker, ihalenin Türkiye’de üretim yapabilen “Yerli Malı” belgeli firmalar olduğu halde, dijital röntgen ve hastabaşı monitör cihazını da ancak MR cihazı üretebilen yabancı (ve çok büyük) firmalardan almak anlamına gelen “kısmi teklife kapalılık” koşulu içerdiğine dikkat çekti.
İhaleyle ilgili önceki yazılarına Sağlık Bakanlığı’ndan “Basında, ihalenin beklenen maliyetlerinin çok üzerinde gerçekleştirileceğine dair yer alan iddialar tamamen asılsız ve gerçek dışıdır. Yapılan bu tür haber ve yorumların, ülkemizin, sağlık sanayiinde söz sahibi ülkeler arasına girmesini engellemeye yönelik olduğu değerlendirilmektedir” açıklaması geldiğini belirten Toker, “TL'nin dolar karşısında üç ayda yüzde 20 değer kaybettiği bir ülkede, dolar üzerinden kamu ihalesi yapmakta ısrar eden benmişim gibi” diye yazdı.
Bakanlık Müsteşarı Eyüp Gümüş’ün, dün Sabah gazetesinde yayımlanan açıklamasında tıbbi cihaz ihalesinin en önemli koşulunun "yerelleşme" olduğunu belirttiğini ve dijital röntgen ve monitör alanında yerel firmalar olduğunu, MR, ultrason ve tomografi cihazlarının ise yerli üretimle yerelleşmesini amaçladıklarını söylediğini hatırlatan Toker, yazısında sektörde üretim yapan işletmelerin uyarılarına yer verdi:
“Daha önce Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın OSTİM ziyaretini ve sonrasındaki gelişmeleri yazdım. Bakın orada da sonrasında da bu sektörde üretim yapan işletmeler uyarıyor:
- Hazırlanan şartnamenin ‘milli ve yerli’ söylemiyle hiçbir ilgisi olmadığını, yerelleştirme adı altında binlerce görüntüleme cihazının hazır alım ve montaj yoluyla 2020 yılına dek ithal edileceğini, yerli üretim kısmında bugün sözleşme imzalansa dahi üretimin ancak 2020 sonunda başlayacağını anlatıyorlar.
- İhale sonunda alımı yapılacak 350 adet MR cihazının 143’ünün ithal edileceğini, kalan 207 adetin yerli üretim koşullarına tabi olacağını, kalan 7 yıla bölündüğünde yıl başına 29 MR cihazının düştüğünü, böyle bir ‘tasarım’ın ‘Sanayi İşbirliği Projesi’ amacıyla nasıl örtüştüğünü sorguluyorlar.
- İhaleye konu toplam 3236 adet dijital röntgen cihazının 1818 adedinin ithal edileceğini, kalan 1418’in yerli üretim koşullarına tabi olacağını, bu sayının 7 yıla bölündüğünde sene başına ancak 202 dijital röntgen cihazı düştüğünü belirtiyorlar.
-Dijital röntgen ve monitör Türkiye’de üretilirken bu ihalenin ‘kısmi teklife kapalı’ yapılmasının, fabrikaların kapanması anlamına geleceğini vurgulayıp soruyorlar: Zaten mevcut ve halihazırda son teknoloji ile üretilmekte olan bu cihazların hangi teknolojisi transfer edilecek?
Sonuç: 24 Temmuz’da teklifleri dolar üzerinden verilecek olan tıbbi görüntüleme cihaz ihalesinin tekelleşme ve orta vadede sağlık yönetiminde ‘muhtaçlık’a yol açacağı uyarıları bizzat sektör içinden dile getiriliyor.
Daralma, işsizlik falan konuşulurken paylaşalım dedik.”
