Cumhurbaşkanlığı Ofisleri: Yetkisi geniş, bütçesi büyük ama Sayıştay denetiminden muaf

'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi' adı altındaki fiili başkanlık sisteminde, doğrudan Cumhurbaşkanlığı'na bağlı dört ofis kuruldu. Özel bütçeli, idari ve mali özerkliğe sahip bu ofisler için öngörülen kaynaklar dikkat çekici ve devasa büyüklükte. En önemlisi de bu dev bütçeli ofisler Sayıştay denetimi dışında kalıyor.

Kadir Sev

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 525 ve izleyen maddelerinde, Cumhurbaşkanlığı örgüt yapısı içinde Dijital Dönüşüm, Finans, İnsan Kaynakları, Yatırım adlarını taşıyan dört adet “ofis” kuruldu. Bu ofisler özel bütçeli ve kamu tüzel kişilikleri var. Kendilerine idari ve mali özerklik de tanınıyor.

Maddelerde görevleri de tanımlanıyor. Ancak öylesine geniş bir çerçeve çizilmiş ki, ne yapılırsa yapılsın kapsam dışında kalacak bir şey bulunamaz.

Sözgelişi Dijital Dönüşüm Ofisine “yapay zekâ uygulamalarına öncülük etmek”; Finans Ofisine "uluslararası fonların Türkiye’ye gelmesini sağlayıcıyı çalışmalar yapmak”; Yatırım Ofisine “Türkiye'de yatırım yapılmasını özendirmeye yönelik çalışmalar yapmak”; İnsan Kaynakları Ofisine de “Özel yeteneklerin keşfini sağlamak ve yetenek yönetimi projelerini yürütmek” gibi görevler verilmiş.

Görevlerini gerçekleştirmek amacıyla araştırma, etüt, proje yapabilecekleri, uluslararası ikili ve çok taraflı toplantılar düzenleyebilecekleri, hiçbir kurala bağlı olmaksızın yerli ve yabancı şirketler ya da kişilerle sözleşmeler yapabilecekleri, ihalesiz mal ve hizmet satın alabilecekleri öngörülüyor.

OFİS SÖZCÜĞÜYLE TANIMLANAMAYACAK DEVASA YAPILAR...

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 528’inci maddesinde “Ofislerin teşkilatı, ana hizmet birimleri ile danışma ve yardımcı hizmet birimlerinden oluşur” denildiğine bakılırsa, ofis sözcüğü ile tanımlanamayacak büyüklükte yapılar kurulması düşünülüyor.

Kararnamenin 530’uncu maddesine göre cumhurbaşkanlığı örgüt yapısı içinde ayrı bir bütçe oluşturulacak. Bütçe için öngörülen kaynaklar oldukça dikkat çekici: İnsanın aklına ister istemez "ticaret mi yapılacak acaba” diye bir soru geliyor. Kaynaklar şöyle sıralanmış: Cumhurbaşkanlığı bütçesine konulan ödenekler, ücret karşılığında verilen hizmetlerden elde edilecek gelirler, gerçek ve tüzel kişilerden sağlanan yardım ve bağışlar...

BU DENLİ GENİŞ YETKİ YÖNETİM TEKNİĞİNE AYKIRI

Yürütme organına ilke, ölçüt ve kurallar belirlenmeksizin bu denli geniş yetkiler verilmesi, yalnızca idare hukukunun kurallarına değil, yönetim tekniğine de aykırı.

SAYIŞTAY DENETİMİ DIŞINDA!

Denetimleri de sorunlu: Azımsanamayacak büyüklükte bütçeler kullanacağı anlaşılan bu kuruluşlar, Sayıştay denetiminden bağışık tutulmuş. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde "Ofislerin gelir-gider ve muhasebelerine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir" deniliyor.

Kısaca özetlersek, yapılan işlerin yasal olup olmadığını, bu işleri yapanların denetlemesi öngörülüyor.