Sağlık Bakanlığının "Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yönetmeliği"nin tanımladığı 15 “alternatif” uygulamadan birisi de kupa.
Bakanlığa göre nelere iyi gelmiyor ki: İmmün sistem zayıflığı, fibromiyalji, mekanik kas iskelet sistemi ağrıları, diz ağrıları, migren, uyku bozukluğu, bulantı, kusma, kabızlık, nevraljiler, yüz felci, inmeye bağlı hıçkırık, yorgunluk, afazi gibi durumlar.
Bakanlık her gün bir yerimizi fincanlarla morartmamızı, kestirmemizi neredeyse farzdan sayacak!
Bu etkiler kanıtlanmış mı, iddiaların maddi bir temeli var mı, hiç önemli değil.
KUPA ÇEKMENİN DE RACONU VAR: KANLI DA OLUR KANSIZ DA...
Kupanın kanlı olanına hacamat ya da ıslak kupa, kansızına ise kuru kupa deniliyor.
Kupa bir fincanın, vb ilgili bölgeye yapıştırılarak vakum oluşturulması biçiminde uygulanıyor. Bu kuru kupa. Sonra o morarmış bölge kesilirse, bu da hacamat oluyor. Tabi ki kan akıtmak daha makbul.
Kupa bilim öncesi dönemden beri biliniyor. Hipokrat zamanında popüler. Düşünsel arka planında yine sihirci inanç yapısı yer alıyor. Hipokrat vücutta kan, safra, irin ve balgamın denge halinde olduğunu, dengenin bozulmasının hastalıklara yol açtığını düşünüyordu. Dolayısıyla kan akıtmak dengeyi yeniden tesis ederek ve etkeni vücuttan uzaklaştırarak hastalığı iyileştiriyordu.
KUPACILARIN 'TIBBİ' İDDİALARI
Günümüzün modern kupacıları ise bu iddialara şüphesiz kimi “bilimsel” eklemeler de yapıyorlar: Kupanın oluşturduğu vakum o bölgeye kan çekiyor, bu arada vakum etkisiyle kapiller damarlar çatlıyor, böylece vücutta enflamasyon oluşuyor, bu da immün sistemi güçlendiriyor.
Hemen belirtelim, biyokimyasal ve fizyolojik içerikli bu iddiaların hiç birisi kanıtlanabilmiş değil (1). Ama olsun bütün kupa tedavisi makalelerinin giriş bölümlerinde hemen hemen aynı cümlelerle sanki öyleymiş gibi tekrarlanmaları, bu makalelerin “bilimsel”liğinin kanıtı diye, alışkanlık haline getirilmiş durumda.
KUPANIN, HACAMATIN KANITLANMIŞ ETKİSİ YOK
Kupa ve hacamat hakkında pek çok araştırma mevcut. Ancak bu araştırmaların hemen tamamı kaynak israfı cinsinden. Zira metodolojik olarak çok ciddi hatalar içeriyorlar, az sayıda vakayla yapılmışlar, vaka kontrol araştırmaları az, vakalar kontrollerle gereği gibi eşleştirilmemiş, plasebo etkiyi ayırt etmek için gerekli yöntemsel düzenlemeler yapılmamış, hastalığın iyileşmesi hakkında karar verebilmek için biyolojik moleküllere bakılmamış, vb.
2011 tarihinde Kore Oryentel Tıp Enstitüsü’nde, Kyung Hee Üniversitesi’nde ve Exeter Üniversitesi’nde çalışan üç araştırmacı tarafından gerçekleştirilen çok kapsamlı bir gözden geçirme araştırması bu sorunlara dikkat çekiyor. Kupa tedavisinin yalnızca ağrı durumunda (şüpheli şekilde) etkili olma ihtimalinin bulunduğunu, onun ötesindeki hiçbir şikayet, hastalık durumunda yararınınolmadığını ortaya çıkarıyor. Araştırmacılar ulaştıkları araştırmaların pek çoğunun çok kötü kalitede olduğunu özellikle vurguluyorlar. Örneğin Çin’de yayımlanmış olanların tamamı %100 oranında olumlu sonuç bildiriyor ki, bu durum taraf tutmanın doğrudan belirtisi olarak değerlendiriliyor (1, 2).
2012’de yayımlanan ve 1950 ile 2010 arasında değişik sağlık sorunları için kupa tedavisinin etkilerini incelemiş 135 araştırmayı toparlayan bir gözden geçirme çalışması, bu 135 araştırmanın genellikle düşük kaliteli olduklarını belirtiyor, ama yine de kupanın uçukta, yüz felcinde, sivilcede etkili olduğu hükmünü vermekten geri durmuyor (3). Kupanın olumlu etkilerinden dem vurduktan sonra aynı vurguları yapan başka gözden geçirme araştırmaları da mevcut (4).
Kupa en çok kas ağrılarında uygulanıyor ama, bu konuda, evde herkesin kendi kendine yapabileceği kas gevşetme egzersizlerinden herhangi bir üstünlüğü bulunmuyor (5).
Kupanın yanık, cilt enfeksiyonu ve aşırı kanamaya bağlı kansızlık gibi sorunlar yaratabildiği de ayrıca akılda tutulmalı (6).
Ama kupacıların, hacamat profesyonellerinin bunları dikkate alma ihtimali tabi ki yok. Çünkü onlar artık kendi piyasalarını, sermayelerini yaratıyorlar ve sağlık alanının istismarı hem bu bakımdan hem de gerici iktidarlarına ideolojik temel sağlamak için oldukça verimli sonuçlar veriyor.
Kaynaklar
1- https://sciencebasedmedicine.org/cupping-olympic-pseudoscience/
2- https://www.researchgate.net/publication/50867336_Is_Cupping_an_Effectiv...
3- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3289625/
4- https://www.hindawi.com/journals/ecam/2011/467014/
5- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23762355
6- https://www.acsh.org/news/2016/08/08/cupping-therapy-not-science-based-y...