(soL - Kültür) Nâzım Hikmet 112 yaşına basarken oyunlarını okuma tiyatrosu biçimiyle sahneye taşıyan etkinlik de 12'nci yılına kavuşuyor.
Artık “Geleneksel Nâzım Hikmet Okuma Tiyatrosu” adını hak eden etkinliğin ilki, bugün yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bırakılan AKM'deki Küçük Salon'da, Tuncer Necmioğlu'nun uyarlaması ve yönetmenliği, Orhan Aydın ve Metin Coşkun'un Yardımcı yönetmenliğiyle, Memleketimden İnsan Manzaraları oyunuyla gerçekleştirildi.
Sonraki yıllarda oyunların tamamında Yılmaz Onay'ın yönetmenliğini yine Orhan Aydın ve Metin Coşkun'un yardımcı yönetmenliğini üstlendiği, 2004'te Fatma Ali ve Başkaları ile Nâzım Hikmet'i seyirciyle buluşturan ekip sırasıyla bugüne kadar “Tartüf 59”, “Şöhret ve Unutulan Adam”, “Yalancı Tanık”, “İvan İvanoviç Var mıydı Yok muydu”, “Yusuf ile Menofis”, “İnsanlık Ölmedi ya”, “Demokles'in Kılıcı”, “Kör Padişah” oyunlarını sahneledi.
USTALARLA GENÇLER EL ELE
Ustalarla gençleri aynı sahnede buluşturma özelliğiyle de dikkat çeken oyunlarda, Ali Gül, Ali Poyrazoğlu, Ayşegül Alpak, Beran Soysal, Bertan Dirikolu, Beyti Engin, Bilgesu Ataman, Cansu Fırıncı, Cezmi Baskın, Ender Yiğit, Enginay Gültekin, Gülsen Tuncer, Hakkı Ergök, Halil Ersan, Köksal Engür, Levent Ülgen, Mahmut Gökgöz, Mehmet Esatoğlu, Mert Fırat, Merve Dağlı, Metin Coşkun, Mine Tugay, Mustafa Kırantepe, Müge Saut, Nevzat Süs, Nuri Gökaşan, Orhan Aydın, Rasim Öztekin, Recep Yener, Renan Bilek, Serkan Durak, Serpil Özcan, Şirvan Akan gibi her yaştan ve tiyatro ekolünden pek çok oyuncu yer aldı.
AKM Küçük Sahne'de sergilenen ilk oyun ve şimdi tıpkı AKM gibi yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Muammer Karaca Sahnesi'nde 2010 yılında sergilenen “İnsalık Ölmedi ya” oyunu dışındaki tüm oyunlara Ferhan Şensoy'un Ortaoyuncular-SES Tiyatrosu ev sahipliği yaptı. Ferhan Şensoy'un ve ekibinin katkısı sadece ev sahipliğiyle de ifade edilemez. Konukseverlikleri bir yana Okuma Tiyatrosu'nun ana unsurlarından oldukları rahatlıkla söylenebilir.
İlk oyun dışında tüm oyunların ışık tasarımı Yüksel Aymaz'a ait.
Işık uygulamada Alev Topal hep ekibin içinde olanlardan.
Oyunun ses-müzik çalışmalarında Ersin Aşar derğerli katkılarıyla hep perde arkasında duranlardan.
Serpil Özcan oyuncu olarak bulunduğu kimi oyunların yanı sıra Tartüf 59'dan itibaren tüm oyunlarda reji asistanı olarak da emeği geçen sanatçılardan biri.
Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, Nâzım Hikmet'in doğum yıl dönümünde gerçekleştirilen Okuma Tiyatrosu etkinliklerinin biricik destekleyici kurumu.
Kimi yıllarda oldukça soğuk günlere ve ulaşımın neredeyse kesildiği zamanlara denk gelen Okuma Tiyatrosu etkinlikleri hemen her gösteriminde salonu tamamen doldurmayı bugüne kadar başardı. Kısacası Geleneksel Nâzım Hikmet Okuma Tiyatrosu etkinliklerinin kendisini ilgiyle takip eden geniş bir izleyici kitlesi oluşturduğu söylenebilir.
BUGÜN YAZILMIŞ GİBİ...
Bu yıl Nâzım Hikmet 112 yaşına basarken 12.'si sergilenecek olan okuma tiyatrosu “Enayi” oyunuyla seyirci karşısına çıkacak. Sevda Şener “Enayi”yi şöyle tanımlıyor:
“Paranın en büyük güç olduğu bir ekonomik yapının içinde insancıl değerlere yer kalmamıştır. İyilik yapanlar ve haklıyı savunanlar bu düzende enayi sayılırlar.
Yalnız karanlık yollarla servet edinmiş iş adamları değil, rüşvet yiyen bilim adamları, sözünü tutmayan sanatçılar, yanlış yolda olanların hizmetine giren yazarlar da paranın çekiciliğine yenik düşmüşlerdir.”
Oyun 1955'te yazılmış... Ama sanki bugün yazılmış gibi öyle değil mi!
Son olarak, ekip Nâzım Hikmet'in tüm oyunları sergilenene kadar her yıl ustanın doğum yıldönümünde sahnede olmayı sürdürecek!
Enayi'ye emek veren sanatçılar ve görev paylaşımıysa şöyle:
Dramaturgi ve yönetmen: Yılmaz Onay, Yardımcı yönetmenler: Metin Coşkun-Orhan Aydın
Reji asistanı: Cansu Fırıncı, Işık tasarımı: Yüksel Aymaz,
Oyuncular: Ali Gül, Ayşegül Alpak, Beyti Engin, Bülent Ergün, Cansu Fırıncı, Ender Yiğit, Gülsen Tuncer, Hakan Vanlı, Metin Coşkun, Mustafa Kırantepe, Müge Suat, Nevzat Süs, Nuri Gökaşan, Orhan Aydın, Recep Yener.
'HANGİSİ ENAYİ?'
Okuma tiyatrosu geleneğini sürdüren sanatçılardan oyunla ilgili görüşlerini aldık.
Metin Coşkun: "Enayiler mi enayidir yoksa onlara enayi diyenler mi?" Alın size bir paradoks, Nâzım ustadan...
Orhan Aydın: Günümüzde hangi tiyatro yaratıcısına sorarsanız sorun “tiyatronun en temel sıkıntısı metin sorunudur” der. “Yeni yazar yok, yeni oyun üretilmiyor” diye de devam eder.
Doğrudur ama eksiktir.
Meslek alanımız, ülkeyi işgal etmiş talancı akıl tarafından düşman edilmişken, tüm sanat alanları yok edilme geriliği ile karşı karşıya bırakılmışken yalnızca “metin sorununu” gündemleştirmek gerçekçi değildir.
Kaldı ki, hem düne hem bugüne ışık tutan, akıl açan, tartıştıran Nâzım Hikmet oyunlarını bilmeden konuşmak da abestir.
“O iyi bir şair, oyun yazarlığı tartışılır” diyen akıllara yanıt, bizlerin okuma tiyatrosu ile hayata katmaya çalıştığımız Nâzım oyunlarıyla ortadadır.
12 yılda bilinmeyen 12 oyunu sahneye taşıdık. Bakıp gören, burada müthiş bir zenginlik olduğunu anlayacak ve hayatı değiştirme isteği olanlar Nâzım’ın sevdalı yolculuğuna eşlik edeceklerdir.
Nevzat Süs: Bu yıl 12'ncisini gerçekleştireceğimiz okuma tiyatrosu, 12 koca yıl anlamına da geliyor. Her şeyin kolaylıkla unutulduğu günümüzde 12 yıldır süren Nâzım Hikmet’in doğum gününe dair okuma tiyatrosu çabası, buradan bakıldığında dahi büyük bir değerdir. Okuma tiyatrosu, Nâzım Hikmet’in şair yanının dışında tiyatro metinleri anlamında da ürünler vermesi ve bunun farkındalığının artırılması noktasında başladı 12 yıl önce. Nâzım Hikmet’in doğum gününün bu biçimde kutlanıyor olması salt bir kutlama merasimi içermiyor. Bu memleketin yetiştirdiği bir komünistin oyunlarıyla da halen aramızda olduğundan, onun kavgasının bayrağını taşıdığımızdan onurlu bir çabadır okuma tiyatrosu. Özellikle geçmiş kuşak ve yeni kuşak oyuncularının bir araya gelmesiyle de aslında nice 12 yıllar süreceğini görmekteyiz.
ENAYİ
13 Ocak (bugün) Pazartesi 20.30 Ses Tiyatrosu
İstiklâl Caddesi, Halep Pasajı, No: 62 Beyoğlu