Turgut Yıldız

Her yıl düzenlenen "Avrupa'nın Yeşil Başkenti" yarışmasına bu yıl Türkiye'den iki kent de aday: İstanbul ve Bursa.

Özellikle Gezi Direnişi eylemlerinden itibaren kentteki tüm yeşil alanları imara açmak isteyen hükümete karşı halkın tepkisi yurtdışında da yankı bulduğu için, İngiliz The Guardian gazetesi, İstanbul'un adaylığını "şaka gibi" olarak niteleyen bir haber yayımladı.

Guardian'ın haberinde, İstanbul'da süregiden çevre katliamlarına ve bu arada Validebağ Korusu'na yapılmak istenen inşaata değinildi.

Türkiyeliler zaten AKP'nin İstanbul dahil her yerde çevreye nasıl saldırdığını biliyor. Peki, AKP'liler daha kötü hale getirmeye çalışsa da, İstanbul'un şu anki hali, yeşil başkent sıfatına kendini layık görmeye yeterli mi? Başvuranlar mı haklı, yoksa Ekşisözlük'te "Ben de ÖSS'de Boğaziçi Endüstri yazmıştım, olur öyle" diye dalga geçen vatandaş mı?

Yarışmaya aday olan kentlerin uydu görüntülerini derledik. Fotoğraflar, İstanbul'un başvurusunun gerçekten de şaka gibi olduğunu gösteriyor.

Fotoğraflara geçmeden önce, yarışmanın kriterlerini hatırlatalım.

• İklim değişikliği: azaltma önlemleri ve uyum
• Yerel ulaşım
• Sürdürülebilir arazi kullanımı içeren yeşil alanlar
• Doğa ve biyo-çeşitlilik
• Hava kalitesi
• Akustik çevrenin kalitesi (gürültü yönetimi)
• Çöp üretimi ve yönetimi
• Su yönetimi
• Atık su arıtma
• Çevresel yenileme ve sürdürülebilir istihdam
• Enerji performansı
• Entegre çevre yönetim

1. Bursa (Türkiye)
Nüfus: 2.741.000

2. Cascais (Portekiz)
Nüfus: 206.000

3. Cork (İrlanda)
Nüfus: 120.000

4. Essen (Almanya)
Nüfus: 570.000

5. ‘s-Hertogenbosch (Hollanda)
Nüfus: 145.000

6. İstanbul (Türkiye)
Nüfus: 15.000.000 (resmi rakamlara göre)

7. Lahti (Finlandiya)
Nüfus: 100.000

8. Lizbon (Portekiz)
Nüfus: 550.000

9. Nijmegen (Hollanda)
Nüfus: 170.000

10. Pécs (Macaristan)
Nüfus: 155.000

11. Porto (Portekiz)
Nüfus: 240.000

12. Umeå (İsveç)
Nüfus: 80.000

Peki, yarışmanın kriterleri açısından İstanbul'la ilgili neler söylenebilir?

• İstanbul, küresel ısınmanın potansiyel etkileri açısından risk grubu kentler arasında. Bununla ilgili çevre düzeni planında "temenni" seviyesinde amaç ve stratejiler var olmakla birlikte somut adım yok.

• Çağlayan-Ataşehir arası 25 kilometrelik yol yoğun saatlerde 2 saat 45 dakika sürüyor. İstanbul'un hemen her tarafında felaket bir trafik sorunu var. Konuyla ilgili yazılan tezlere göre kentteki trafik sıkışıklığının yıllık yakıt ve zaman maliyeti en az 3 milyar 120 milyon dolar. Bununla ilgili birçok bilimsel çalışma var kaynak göstermeden de bu bilgi kullanılabilir.

• Sürdürülebilirlik açısından İBB'nin temek uygulaması "yapılaşma yasağı". Ancak yasak, kağıt üstünde. Zaten hükümetin bizzat kendisi, mahkeme kararlarını bile hiçe sayarak yapılaşmalara, inşaatlara arka çıkıyor.

• İstanbul'un havası AB kriterlerine göre kükürtdioksit açısından temiz. Kükürtdioksit ve azotdioksit bakımından en kirli bölgeleri Mecidiyeköy ve Ümraniye. Bunda trafiğin büyük rolü var.

• İstanbul'un halka açık yeşil alan yüzdesi yaklaşık %1.5. Kentin kuzeyindeki, bugüne kadar kentin yaşamasını sağlayan ormanlar koruma alanı statüsünde ve halka açık değil. Bu ormanların büyük kısmı da 3. köprü vesilesiyle şahıslarca yatırım amaçlı satın alınmış durumda. Yani bir park, orman veya rekreasyon alanı olarak düzenlenip halkın kullanımına açılmış değil. Yakında bu şekilde halka açılabilecek yeşillik de kalmayacak.

• Gürültü, çöp, hava kalitesi yönetiminde birer yönetmeliğin dışında somut bir iyileştirme çabası yok.