Ukrayna'daki savaş 4. ayında: Cephede bugüne kadar yaşananlar

İlk aşamada Ukrayna’nın tüm bölgelerini kapsayan bir saldırı başlatan Rusya, bir ayın ardından Donbass'a odaklanmıştı. Savaş, bugün Severodonetsk kentinde yoğunlaşmış durumda.

Can Kuyumcuoğlu

Rusya’nın Ukrayna’ya dönük başlattığı askeri harekat 4. ayını tamamladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı “silahsızlandırmak ve Nazilerden arındırmak” misyonuyla “özel askeri harekat” başlatıldığını duyurmuştu.

İlk aşamada Ukrayna’nın tüm bölgelerini kapsayan bir saldırı başlatan Rusya ordusu, başkent Kiev başta olmak üzere ülkenin batısında bir dirençle karşılaşmış, yeterince ilerleme sağlayamamış ve kayıplar vermişti. Yapılan müzakere görüşmeleri sonrasında Rusya, batıdaki birliklerini geri çekerek Donbass bölgesini “özgürleştirme” misyonuna odaklanma kararı alındığını açıklamıştı. Savaş, bugün Lugansk bölgesine bağlı Severodonetsk kentinde yoğunlaşmış durumda.

Harekatın başlangıcından bu yana cephede yaşananlar şöyle:

Harekatın başlangıcı

Rusya’nın saldırısı, Ukrayna’nın tüm bölgelerini hedef alan füze saldırılarıyla başladı. Bununla birlikte, kuzeyde Senkivka’dan Kiev’e, güneyde de Kırım’dan Herson’a ilerlemek üzere iki noktadan kara harekatı başlatıldı. Ayrıca güney liman kenti Mariupol’u ele geçirmek hedefiyle Azak kentinden amfibik çıkarma yapan Rus güçler, Kiev’e yönelik de ilerleme girişiminde bulundu.

Harekatın ilk günlerinde güçlü bir direnişle karşılaşan Rusya ordusu, hedeflediği ilerlemeyi sağlayamadı. Diğer yandan, Rus güçler harekatın dördüncü gününde Kiev’in kuzeyinde bulunan Hostomel havaalanını ele geçirerek Kiev’in hemen dışında askeri birlik konuşlandırabilmişti.

Harekatın ilk günlerinde Rusya'nın açtığı cepheler (Kaynak: The Guardian)

Bununla birlikte, Rus güçler, harekatın altıncı gününde güneyde stratejik öneme sahip liman kenti Mariupol’ü kuşatmayı başarmış, aynı gün Herson kentini de kontrol altına alarak Kırım’la Donetsk arasında kara bağlantısı sağlamıştı.

Rus birlikler Kiev’in kuzeyinde tıkandı

Harekatın 10. gününde Rus güçlerin Kiev’i doğru kuzeyden ilerleme girişimi devam ederken, Kiev’in batısında bulunan Irpin kentindeki ana köprünün Ukraynalı güçler tarafından havaya uçurulması Rus birliklerin ilerlemesinin neredeyse durmasına neden oldu.

Rusya'nın ilerlemesi Irpin'de durdu (Kaynak: The Guardian)

Aynı günlerde Rusya, sürdürdüğü Mariupol kuşatmasında da güçlü bir direnişle karşılaşıyordu.

Bir ayın ardından: Geri çekilme ve strateji değiştirme

Harekatın birinci ayı boyunca Rusya, cephede yaşadığı tıkanmayı tam olarak aşamadı, müzakere görüşmeleri sonrasında ise Ukrayna’nın kuzeyinden birliklerini geri çekme kararı aldı. Harekatın 33. gününde taraf heyetlerinin Antalya’da görüşmesinin ardından Rusya, Kiev ve Çernihiv’deki askeri faaliyetlerinin büyük bir bölümünü azaltacağını duyurdu. Rusya’nın bu bölgedeki top ateşleri sürerken, buradaki askeri birliklerin çoğu Donbass bölgesinde konuşlandırıldı.

Harekatın başından bu yana Rusya donanması Karadeniz’de Ukrayna’yı tamamen abluka altına alırken, harekatın 50. gününde Kiev güçleri Moskva adlı Rus gemisini batırdığını duyurdu. Rusya, geminin Sivastopol limanına çekilmesi sırasında yangın çıkması nedeniyle battığını öne sürerken, Ukrayna Moskva’nın Neptune gemisavar füzesiyle vurulduğunu açıkladı.

Rusya’nın birlikleri yeniden konuşlandırma faaliyetlerinin yaklaşık 3 hafta sürmesinin ardından Kiev hükümeti, 18 Nisan’da Moskova güçlerinin doğuda yeni bir saldırı başlattığını duyurdu. Buna göre Rusya’nın yeni temel stratejisi, Donbass bölgesinde öne çıkan Ukrayna birliklerinin etrafını sarmaktı. Çatışmalar Harkov’un güneyindeki Izyum kentinde ve Donetsk çevresinde yoğunlaştı.

50 günün ardından: Rusya saldırıları Donbass'ta yoğunlaştı (Kaynak: The Guardian)

Mariupol alındı

Rusya bu dönemde Mariupol kentinin içlerine doğru ilerlerken, kentte abluka altına alınan Neo-nazi Azov taburu ve diğer Ukraynalı savaşçılar, Azovstal demir-çelik fabrikasına sığındı. Putin, 21 Nisan tarihinde Azovstal’ın tamamen kuşatılmasını, ancak fabrikaya hiçbir şekilde saldırılmamasını emretti.

Azovstal’daki Ukrayna güçleri, uzun bir kuşatmanın ardından 17 Mayıs’ta Rus birliklere teslim oldu. Rus yetkililer, teslim olanların Rusya’da yargılanacağını duyurdu.

Rusya’nın bu sıralarda Donbass’ta yaptığı taarruzlar ise umduğu gibi gitmedi. Rus birliklerin Izyum’un güney doğusundaki Siverskyi Donets nehrini geçerek Ukrayna güçlerinin etrafını sarma girişimi başarısız olurken, Moskova güçleri savaşın başından bu yana ağır bombardıman altında tuttuğu Harkov’un çevresinden de çekilmek zorunda kalmıştı.

Savaş Severodonetsk’te yoğunlaştı, Rusya Donbass’ta ilerliyor

Rusya, harekatın 100. gününe doğru ise ana hedefini Lugansk bölgesine bağlı Severodonetsk kenti olarak belirledi. Rus güçler, kentin içlerine doğru ilerlerken, kent içerisinde yoğun sokak çatışmaları bugün sürüyor.

Kentin neredeyse tamamı Rusya’nın kontrolüne geçerken Kiev yetkilileri, Ukrayna birliklerinin ağır saldırı altında olduğunu ve kentin her an düşebileceğini ifade ediyor. Ukraynalı savaşçılar, son olarak Mariupol'a benzer şekilde kentte bulunan Azot kimyasal fabrikasına sığındı.

Lugansk’ın Liçisank kentinde de önemli ölçüde ilerleyen Rusya, Donetsk’teki bölgelere dönük saldırılarını da yoğunlaştırmış durumda.

BM: 5 milyonu aşkın kişi ülkeyi terk etti

Birleşmiş Milletler’in açıkladığına göre, savaşın başından bu yana 5 milyon 200 bin kişi ülkeyi terk ederken, yaklaşık 8 milyon kişi de Ukrayna içerisinde yer değiştirmek zorunda kaldı.

Tarafların verdiği kayıplar

Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı, en son yaptığı açıklamada, savaşın başından bu yana yaklaşık 33 bin 600 Rus askerinin öldürüldüğünü öne sürdü. İngiltere Savunma Bakanlığı, Rusya’nın savaştan bu yana kaybını yaklaşık 15 bin olarak açıklarken, Rus kaynaklarsa Rusya’nın savaş boyunca 3 bine yakın asker kaybettiğini ifade ediyor.

Rusya Savunma Bakanlığı’nın son yaptığı açıklamada ise Ukrayna tarafının savaşta 23 bin 367 kayıp verdiği ifade edildi. Ukrayna tarafı ise, savaşın başından beri 10 bine yakın kayıp verdiğini söylüyor.