ABD Başkanı'nın yarın şehirde yapılacak bir Körfez zirvesine katılması, aynı günün ilerleyen saatlerinde Katar'ı ziyaret etmesi ve perşembe günü de BAE'de ziyaretini tamamlaması bekleniyor.

Suudi Arabistan, Trump'ın ilk döneminde de ziyaret ettiği ilk ülkeydi. Trump, bununla İngiltere, Kanada veya Meksika ile başlayan ABD başkan ziyaretleri geleneğini bozmuştu.

Trump'ın gündeminde neler var?

Trump'ın gezideki hedefleri bölgede kapsamlı ekonomik anlaşmalar sağlamak ve Gazze ateşkesi ve Suudi-İsrail normalleşme görüşmelerinin durması gibi bölgeyi etkileyen konularda diplomatik ilerleme kaydetmek.

Ekonomik anlaşmalara odaklanma, ABD'nin ilk çeyrekte ekonomik çıktısında üç yıldır ilk kez düşüş kaydetmesiyle geldi.

Geçtiğimiz çarşamba günü Trump, ABD'nin "Basra Körfezi"nden nasıl bahsedeceğine de seyahati sırasında karar vereceğini ifade etmişti.

ABD medyası, Trump'ın bu bölgeden Arap Körfezi veya Arabistan Körfezi olarak bahsetmeye karar verebileceğini bildirmişti.

Suudi Arabistan: İsrail'le normalleşme, iş anlaşmaları ve silahlar

Trump'ın Orta Doğu elçisi Steve Witkoff, ABD Başkanının, BAE ve Bahreyn'in Trump'ın ilk döneminde İsrail'i tanıdığı İbrahim Anlaşmaları'nı Suudi Arabistan'ı da kapsayacak şekilde genişletmek istediğini belirtti.

Suudi Arabistan'ın anlaşmalara katılması konusunda görüşmelerin sürdüğü bildirildi. İsrail'in Ekim 2023'te Gazze'ye savaş açmasının ardından Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bu görüşmeleri durdurmuştu.

Suudi yetkililer, Filistin için iki devletli bir çözüme doğru gerçek bir ilerleme olmadığı sürece ilerlemeyeceklerini ifade etmişlerdi. Bu da Trump'ın bu ziyaret sırasında savaşı sona erdirmek ve normalleşme çabalarını canlandırmak için ABD destekli bir çerçeve önerebileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.

Trump yönetimi, ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin nükleer iş birliği için bir koşul olarak kabul ettiği Suudi nükleer anlaşması ve İsrail ile normalleşme konusundaki görüşmeleri sonlandırmıştı.

Riyad, İsrail'in endişelerini dile getirdiği ve normalleşmeye bağlanmasını istediği sivil bir nükleer program inşa etmek için ABD'den yardım istiyor.

Trump'ın Selman ile görüşürken ve Suudi-ABD yatırım forumuna katılırken ana odak noktası ekonomik ortaklıklar olacak. Trump, veliaht prensin bu yılın başlarında yaptığı 600 milyar dolarlık taahhüdü genişleterek ABD endüstrilerine 1 trilyon dolarlık bir Suudi yatırımı sağlamak istiyor.

Suudi Arabistan'ın ayrıca füzeler, radar sistemleri ve nakliye uçakları dahil olmak üzere 100 milyar dolardan fazla ABD silah alımı duyurması bekleniyor.

Diğer önemli konular arasında küçültülmüş bir ABD-Suudi savunma paktının yeniden canlandırılması yer alıyor.

BAE: Yatırım ve teknoloji hedefleri konusunda iş birliği

Trump, BAE'de yapay zeka, yarı iletkenler, enerji ve imalat gibi sektörlerde yatırım fırsatlarını görüşmek üzere Devlet Başkanı Muhammed bin Zayed el Nahyan ile bir araya gelecek.

BAE, Mart ayında önümüzdeki on yıl içinde ABD'deki bu sektörler için 1,4 trilyon dolarlık bir yatırım planı duyurmuştu.

Bu arada, Trump'ın,2031 yılına kadar küresel bir yapay zeka lideri olma hedefi için ABD mikroçipleri ve yapay zeka teknolojisi isteyen BAE'ye destek olmak üzere, Biden döneminde ülkeye dönük getirilen ileri teknoloji ihracat kısıtlamalarını kaldırması bekleniyor.

Katar: Askeri iş birliği, bölgesel güvenlik ve Suriye

Orta Doğu'daki en büyük ABD askeri üssünün bulunduğu Katar'da, Trump'ın gündeminde askeri iş birliği ve bölgesel güvenliği görüşmek üzere emir Şeyh Temim bin Hamid el Sani ile görüşmeler yer alıyor.

Suriye'nin İslamcı yeni devlet başkanı Ahmed Şara ile yakın bağları olan Doha, Suriye'ye yönelik yaptırımların hafifletilmesinde Trump'ın desteğini de isteyebilir.

Bölgesel arabuluculukta kilit bir ortak olan Katar'ın, Trump ile Gazze ateşkes çabalarını görüşmesi de bekleniyor.

İsrail neden güzergahta değil?

Trump'ın bu tur sırasında İsrail'i es geçme kararı, İsrail ordusunun 18 Mart'ta ateşkesi bozduktan sonra operasyonlarını yoğunlaştırdığı Gazze'de artan gerginlik ortasında geldi.

Bir ABD yetkilisi Axios haber sitesine, "Şu anda İsrail'e yapılacak bir ziyaretten iyi bir şey çıkamaz" dedi.

İsrail, ateşkesi bozduğundan beri Gazze'ye yönelik kapsamlı hava saldırılarını sürdürürken, ABD desteğinin azaldığını gördüğü için endişelerini dile getiriyor.

ABD ve İsrail medyasından gelen son haberler, Trump yönetiminin İsrail liderini beklemeden Orta Doğu politikası konusunda bağımsız hareket edebileceği sinyalini vermesiyle birlikte Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında artan gerginliği de öne sürüyor.

Ülkeler bu ziyarete nasıl yanıt veriyor?

Trump'ın ziyareti öncesinde Suudi Arabistan, Katar ve BAE, ABD'ye önemli yatırımlar sözü vererek ekonomik bağları derinleştirmeye ilgi duyduklarını gösterdiler.

Ancak bir yandan Trump'ın ziyareti, ABD'nin Gazze'yi yeniden inşa etmesi ve sakinlerini diğer Arap ülkelerine taşıması önerisine karşı bölge ülkelerinin tepki gösterdiği bir dönemin de ardından geldi.

Şubat ayında Riyad'da Arap liderlerinin bir araya geldiği toplantıda, Mısır, Katar, BAE ve Kuveyt gibi ülkelerden yetkililer Trump'ın planını reddederek Filistinlilerin kendi kaderini tayin etme ve bölgesel istikrara olan ihtiyacı vurguladılar.

Rusya-Ukrayna görüşmeleri: Trump'tan 'Belki ben de İstanbul'a gelirim' mesajı