ABD'de Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump, dün milyarder Elon Musk'la sosyal medya platformu X'te iki saatlik bir röportaj yaptı.
Trump'ın seçim kampanyası ekibi, ABD başkanlık seçimlerine üç ay kala yapılan bu konuşmayı "yüzyılın röportajı" olarak duyurdu.
Trump, röportaj saatler kala X'e uzun bir aranın ardından geri döndü. Trump'un platforma döner dönmez ilk yaptığı, kendi kampanyasını tanıtan ve ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat adayı Kamala Harris'e saldıran bir dizi video yayınlamak oldu.
Trump, 2021'de platformun önceki yönetimi tarafından X'ten (o zamanlar adı Twitter olan) uzaklaştırılmıştı. Trump, Musk tarafından 2022'de tekrar göreve getirilmesinden bu yana yalnızca tek bir gönderi paylaşmıştı. Trump'ın paylaştığı tek gönderi, geçen yıl Georgia'da tutuklanmasının ardından çekilmiş bir sabıka fotoğrafıydı.
Röportaj, özellikle Trump ve Musk'ın muhaliflerinin de odağındaydı. Avrupa Birliği Komiseri Thierry Breton, dün Musk'a yazdığı mektupta canlı yayınlanan görüşme sırasında platformda sözde "zararlı içerik" yayılırsa X'in soruşturulabileceği ve para cezasına çarptırılabileceği konusunda uyardı.
Röportaj saatinde 'büyük siber saldırı'
Röportajın başlama saatinden yaklaşık 15 dakika sonra, X'te sohbete katılmaya çalışan binlerce kişi konuşulanları duyamadıklarına dair şikayetlerde bulundu. Bazı katılımcılar da, X'in canlı ses akışı özelliği Spaces'a atıfta bulunarak "Bu Alan kullanılamıyor" yazan bir hata mesajıyla karşılaştıklarını bildirdi.
Musk, yaşananların "dağıtılmış hizmet reddi saldırısı" (DDoS) adı verilen bir siber saldırıdan kaynaklandığını öne sürdü.
DDoS adlı saldırılarda, bilgisayar korsanları artık talep edilen veri ölçeğiyle baş edemediğinde ağı felç etmek için alışılmadık derecede yüksek hacimli veri trafiğiyle doldurmaya çalışıyor.
Musk, "Saldırı tüm veri hatlarımızı doldurdu. Bunun çoğunun üstesinden geldiğimizi düşünüyoruz. Bu büyük saldırının da gösterdiği gibi, insanların sadece Başkan Trump'ın söyleyeceklerini duyacak olmasına çok fazla itiraz var, ancak bu konuşmayı yapmaktan onur duyuyorum" diye konuştu.
Musk, konuşmanın gayri resmi olması ve "sadece karar vermeye çalışan açık fikirli bağımsız seçmenlere" yardımcı olması gerektiğini sözlerine ekledi.
Trump-Musk canlı yayını söz konusu teknik sorun nedeniyle planlanandan 40 dakikadan fazla bir süre sonra başlamış oldu.
X'teki bir sayaç, konuşma sırasında zaman zaman 1,3 milyona kadar insanın röportajı dinlediğini gösterdi.
Bu arada, Demokrat başkan adayı Kamala Harris'in ekibi de konuşmayı takip ediyordu. Harris'in ekibi, X'te, Musk'ın Trump'ın yaşını hedef aldığı 2022 tarihli bir gönderiyi yeniden paylaştı.
Musk'tan Trump'ın suikast girişimine verdiği tepkiye övgü
"Belki suikast girişimiyle başlayabiliriz" diye röportaja başlayan Musk, Trump'ın başkan adaylığını desteklemesinin nedenlerinden birinin Trump'ın kendisine dönük suikast girişimine verdiği tepki olduğunu ve Trump'ın yumruklarını sıkmasının "inanılmaz derecede ilham verici" olduğunu ifade etti.
Musk'ın "Suikast girişimi senin açından nasıldı" sorusuna Trump, "Dürüst olmak gerekirse, hoş değildi. Bu kadar kan kaybettiğimi bilmiyordum... Sert bir darbeydi... Oldukça hızlı bir şekilde aşağı indim ve yere düştükten sonra başımın üzerinden kurşunlar geçti" diye yanıt verdi.
Kurşunun kulağına çarptığı anı anlatan Trump, "Sanırım çok gerçeküstüydü ama bir yandan da gerçeküstü değildi. Biliyorsunuz, birine böyle gerçeküstü bir durum olduğunu hissettiğiniz durumlar olduğunu söylüyordum. Ve ben hiç öyle hissetmedim. Bunun bir kurşun olduğunu hemen anladım. Artık inanıyorum. Sanırım Tanrı'ya daha çok inanıyorum" dedi.
Trump'tan 'tarihin en büyük sınır dışı etme' vaadi
Trump ve Musk, röportajda göç konusunu da kapsamlı bir şekilde ele aldı.
Musk, "Yasal göçü desteklediğinizi ancak yasadışı göçü ve özellikle de denetlenmemiş yasadışı göçü açıkça durdurmamız gerektiğini söylemek doğru olur mu?" diye sordu. Musk, ayrıca kendisini "yasal göçmen" olarak tanımlayarak, "ABD'nin Dünya'daki herkesi kabul etmesi mümkün değil" değerlendirmesini yaptı.
Trump, soruya "Çok basit bir şekilde söylüyorum, yasal olarak gelmeleri gerekiyor, kontrol edilmeleri gerekiyor" diye yanıt verdi. Trump konuya ilişkin şöyle devam etti:
"Ülkemize 20 milyondan fazla insanın geldiğine inanıyorum, birçoğu hapishanelerden, cezaevlerinden, akıl hastanelerinden veya bunun daha büyük bir versiyonu olan akıl hastanelerinden geliyor ve birçoğu terörist. Ve size şunu söyleyeyim, sadece Güney Amerika'dan değil, Afrika'dan... dünyanın her yerinden geliyorlar."
Eski başkan, seçilmesi durumunda "bu ülkenin tarihindeki en büyük sınır dışı etme işlemini gerçekleştireceği" vaadinde bulundu.
Biden'ın yerine Harris'in getirilmesini 'darbe' olarak nitelendirdi
Trump, ayrıca Demokratların başkan adayı olarak Joe Biden'ın yerine Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in getirilmesinden duyduğu öfkeyi dile getirdi.
Trump, ayrıca Biden için "Bir sebzeye dönüştü" dedi. Trump, hafta sonu Biden'ın Delaware'de çekilen fotoğraflarına atıfta bulunarak, "Biden'ın bitkisel hayata yakın olduğunu düşünüyorum. Sandalyeyi bile kaldıramadı. Sandalye çocuklar ve yaşlılar için. Kaldıramadı" diye alay etti.
Biden'ın zihinsel durumuyla defalarca alay eden Trump, röportajın başlarında Biden'ın "30 yıl önce çok düşük bir IQ'ya sahip olduğunu" ancak şimdi "hiç IQ'ya sahip olmayabileceğini" söyledi.
Biden ve Harris için, "Biden da beceriksiz, Harris de beceriksiz ve açıkçası bence Harris daha beceriksiz" diyen Trump, üç yıldır iktidarda olmasına rağmen, seçilirse ABD sınırını güvence altına alma sözü veren Harris'i eleştirdi.
Trump, Harris'in adaylığı için "Harris, bu dolandırıcılık başladığından beri bir röportaj vermedi. Ve ne derseniz deyin. Bu bir darbeydi. Bu, Amerika Birleşik Devletleri başkanının darbesiydi. Ayrılmak istemiyordu. Dediler ki, bunu güzel yoldan yapabiliriz. Ya da zor yoldan yapabiliriz" ifadelerini kullandı.
Harris için "radikal solcu bir deli" ve "akıllı bir kadın değil" diyen Trump, "Size söyleyebileceğim şey şu. Bir Demokratımız olamaz. O olamaz. O beceriksiz. Biden kadar kötü, farklı bir şekilde" diye devam etti.
Musk da, Harris'in başkan adayı olma düşüncesinden duyduğu hoşnutsuzluğu dile getirdi. Musk, "Bir gecede olan şey, tarihi yeniden yazmaları ve Kamala'yı ılımlı biri gibi göstermeleriydi. Oysa Kamala aslında aşırı sol, aşırı sol" diye konuştu.
Musk, "Açıkçası, Kamala yönetimiyle büyük bir sorun içinde olduğumuzu düşünüyorum. Ve bu benim dürüst fikrim. Ve bence bu seçimde ülkenin iyiliği için kazanmanız gerçekten çok önemli. Yani, bu benim fikrimi hafife almak olur" diye ekledi.
Putin, Şi ve Kim'le ilişkilerini anlattı
Musk ve Trump, röportajda dış ilişkilere de değindi. Musk, ABD'nin dünyadaki "kötü diktatörleri" caydırmak için "korkutucu" bir başkana sahip olması gerektiğinde ısrar etti. Trump'sa, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) lideri Kim Jong-un ile ilişkilerini anlattı.
Trump, 2017'de Kim'le yaşadığı "küçük roket adam" anlaşmazlığını hatırlatarak, KDHC liderine hakaretler yağdırdığını belirtti. Trump, sonrasında, "Birdenbire ondan bir telefon aldım... ve çok iyi anlaştık" diye güldü.
'Başkan ben olsaydım Ukrayna'daki savaş çıkmazdı'
Ukrayna'daki savaşı da değerlendiren Trump, 2022'de Rusya'nın Ukrayna sınırına asker yığmasını izlediğini ve Putin'in ABD üzerinden nüfuz kazanmaya çalıştığını düşündüğünü söyledi. Trump, "Sonra Biden, Ukrayna'nın "NATO ülkesi olabileceğini" kamuoyuna ilan etmek gibi aptalca şeyler söylemeye başladı. O kadar aptalca şeyler söyledi ki... orada olsaydım savaşın çıkma şansı sıfırdı" ifadelerini kullandı.
Ukrayna'nın Rusya'ya karşı başarı şansı hakkında da olumsuz fikirlerini belirten Trump, dinleyicilere Rusya'nın Nazi Almanyası'nın gücünü yenmeyi başardığını, Ukrayna'nın ise "genç ve çok yaşlı adamları savaşmak için kullanmaya" indirgendiğini kaydetti.
Trump Ukrayna'daki duruma ilişkin şöyle devam etti:
"Ukrayna'nın ne kadar kanlı olduğunu okumuyorsunuz. Sadece iki ordu arasında yarım milyon insan kaybettiniz... Ukrayna'nın artık yeterli adamı yok. Bunu durdurabilirdim... ama aptalca şeyler söyleyen bir başkanımız vardı ve bu durum 3. Dünya Savaşı'na yol açabilir."
'Eğitim Bakanlığı'nı kapatacağım'
Trump ayrıca seçilirse Eğitim Bakanlığı'nı kapatma ve eğitim sorumluluğunu eyaletlere geri verme taahhütünde bulundu. Eski başkan, ABD'nin öğrenci başına diğer gelişmiş ülkelerden daha fazla para harcamasına rağmen akademik performans açısından çoğu lig tablosunda düzenli olarak en altta yer aldığından şikayet etti.
Trump'la Musk iklim değişikliği konusunda anlaşamadı
Musk'ın Trump ile ilk büyük anlaşmazlığı iklim değişikliği konusunda oldu. Tesla CEO'su ABD'nin Amerikalıların yaşam standartlarını engellemeden sürdürülebilir enerjiye "eğilmesi" gerektiğini savunurken Trump, fosil yakıtların, elektrikli otomobillerin üretiminde ve şarj edilmesinde "olmazsa olmaz" olduğunu söyledi.
Trump, "Elektrikli otomobilinizi üretmek ve elektrikli otomobil için gereken elektriği üretmek için bile, biliyorsunuz, üretim tesislerinde bunu gerçekten fosil yakıt yaratıyor... bu yüzden şu anda bundan kaçamazsınız" dedi. Ancak Trump ve Musk, nükleer enerjinin "küçümsenen" bir yeşil enerji biçimi olduğu konusunda hemfikir oldu.
'100 yılın en kötü enflasyonu'nu eleştirdi
Trump, röportaj sırasında mevcut sayılar için mevcut yönetimi hedef alırken "enflasyon krizi" olarak adlandırdığı şeyi de eleştirdi.
Trump, Musk'a "Bence 100 yıldır sahip olduğumuz en kötü enflasyona sahibiz. 48 yıl olduğunu söylüyorlar, inanmıyorum" dedi.
Bu konuda Trump'a bir hükümet verimlilik komisyonu kurulmasını öneren Musk, "Bence bu şeylere bakan ve vergi mükelleflerinin parasının, vergi mükelleflerinin zor kazanılmış parasının iyi bir şekilde harcanmasını sağlayan bir hükümet verimlilik komisyonu olması harika olurdu. Böyle bir komisyonda yardımcı olmaktan mutluluk duyarım" ifadelerini kullandı.
Musk'ın önerisini "Çok isterim" diye yanıtlayan Trump, ardından Musk'ı Tesla'daki toplu işten çıkarmalar konusunda övdü. Musk'ın bu konuda "harika" olduğunu belirten Trump, kendisine "Sadece içeri girip, 'Bırakmak mı istiyorsun?' diyorsunuz. Greve gidiyorlar, şirketin adını vermeyeceğim ama greve gidiyorlar ve siz, 'Sorun değil, hepiniz gittiniz... Hepiniz gittiniz' diyorsunuz" dedi.
'İsrail de Hamas da Biden'dan nefret ediyor'
Trump, Biden'ı İsrail konusunda da eleştirdi. Başkanın İsrail-Hamas savaşını ele alış biçimine atıfta bulunan Trump, "Biden aslında imkansız bir şey yaptı. Her iki taraf da ondan nefret ediyor" ifadelerini kullandı.
Trump, Harris'e de atıfta bulunarak, "Ondan daha kötü olacak. Eğer İsrail yanlısı biriyseniz ve ona oy veriyorsanız, kafanızın muayene edilmesi gerekir." diye konuştu.
Güney Amerika'ya olan düşkünlüğünü dile getirdi
Trump, bir yandan da Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'yi ve ülkenin borçlarını ödeyememesine neden olan harcamaları tersine çevirmek için 70 binden fazla kamu sektörü çalışanının işten çıkarılmasına ve emeklilik maaşlarının yüzde 30 oranında kesilmesine yol açan kemer sıkma politikalarını övdü.
Milei için "Harika biri" diyen Trump, "Gerçekten harika bir iş çıkardığını duydum. Arjantin'i tekrar harika yapacak" diye konuştu.
Trump ayrıca, yaklaşan seçimler istediği gibi gitmezse Venezuela'ya gitmeyi düşünebileceği konusunda şaka yaptı.
Trump, Musk'a, "Bu seçimde kötü bir şey olursa, ki bu bir korku gösterisi olur, bir dahaki sefere Venezuela'da buluşuruz, çünkü ülkemizden çok daha güvenli bir buluşma yeri olur" dedi. Trump, şakasına, "Tamam, o zaman gidelim. Sen ve ben gideceğiz ve Venezuela'da bir toplantı yapıp akşam yemeği yiyeceğiz" diye devam etti.
Musk, Trump'ı neden desteklediğini açıkladı
Röportajın sonunda Musk, bağımsız ve kararsız seçmenlere Trump'ı desteklemeye neden karar verdiğini açıkladı.
"Daha önce gerçekten politik olmadım... ve uzun vadeli koyu bir Cumhuriyetçi değilim" diyen Musk, yaklaşan seçimlerin "ülke için kritik bir dönüm noktası" olduğunu savundu.
"Birçok kişi Biden yönetiminin ılımlı bir yönetim olacağını düşünüyordu ama öyle değil. Kamala ile daha da sol bir yönetim göreceğimizi düşünüyorum" diye devam eden Musk, Trump için "Geleceğimizin müreffeh olmasını istiyoruz. Siz refaha giden yolsunuz ve Kamala tam tersi" dedi.
Trump, Musk'ın sözlerini "Bu destek benim için çok şey ifade etti" şeklinde yanıtladı
