İsrail'e Filistin kılıfında süren ihracata tepkiler büyünce prosedür değişikliğine gidildi. İki ülkede de birer kurum yetkilendirildi ama bu adımın Türkiye ayağına bilerek resmiyet kazandırılmadı.
Haber Merkezi
Kapak Fotoğrafı: Gazze'de yerinden edilmiş çocuklar yemek kuyruğunda
İsrail'e ticaret 6 ay önce resmen yasaklandı. O tarihten bu yana Filistin'e ihracat yüzde 1400 arttı. Astronomik artış İsrail'e ticaretin Filistin kılıfında sürdürüldüğünü şüphesini artırıyor.
Ticaret Bakanlığı istatistiklerdeki artışın, kayıt sistemindeki bir değişimden kaynaklandığını ve tüm ürünlerin Filistin'e gittiğini savunuyor. Ancak son dönemde ticaret prosedüründe yapılan değişiklikler Bakanlığın savunmasıyla çelişiyor.
Son olarak, İsrail'e "olası" mal girişlerini engellemek için Filistin'e gönderilecek mallara yönelik ilgili ihracatçı birlikleri tarafından verilen onay işlemi Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri'nde toplandı.
Reuters’a konuşan konu hakkında bilgi sahibi üç kaynak, Filistin'e yapılacak ihracatta, iki ülke arasında teyit OAİB'in yetkili kılınmasının resmi bir düzenleme olmadığını ve yetkilendirmenin "şifahen" yapıldığını aktardı.
13 ihracatçı birliği neden baypas edildi?
Her türlü ürün grubu için OAİB'in nihai onayının gerekli kılınması, ihracata yönelik yeni bir kontrol mekanizması kurulduğu anlamına geliyor.
Türkiye'deki 14 ihracatçı birliği arasından sadece birinin yetkilendirilmesi düşündürücü. Zira Filistin'e yapıldığı iddia edilen ihracatta en büyük pay demir-çeliğe ait. Türkiye'de demir-çelik üretimi İskenderun, Payas, Dörtyol ve Osmaniye bölgesinde yoğunlaşmış durumda. Nitekim Filistin'e ihracatta öne çıkan üç limandan biri İskenderun Limanı.
Yetkilendirmenin şifahen yapılmış olması da kamuoyunda oluşacak yeni soru işaretlerinden ve tepkilerden kaçınıldığını gösteriyor.
Ticaretin Filistin ayağında da prosedür değiştirildi
Ticaret Bakanlığı'nın denetleme yönündeki dikkat çeken bir adımı 1 Kasım'da yaptığı açıklamada ilk defa bahsettiği Filistin'e ihracat prosedürü olmuştu. Buna göre, her bir sevkiyat için Filistinli ithalatçılar, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı'na başvurmak ve bu yolla Ankara'nın onayını almak zorunda.
Bakanın prosedürden ilk defa bahsediyor olması tesadüf değildi. Çünkü bu prosedür uygulanmaya başlanalı henüz birkaç hafta olmuştu.
TÜİK'in paylaştığı son dış ticaret verileri Eylül ayına ait. Bakanın bahsettiği yeni prosedürse Eylül ayında uygulamaya konulmamıştı. Yani yeni prosedürün Filistin'e ticaretin denetlenmesinde bir rolü varsa da bu henüz kamuoyuna açıklanan verilere yansımadı.
Yurt içinde şifahen yapılan yetkilendirme de ihracatın Filistin ayağındaki prosedürle bütünlük taşıyor. Kaynaklar bu durumu şöyle açıklıyor:
"Filistin ile yapılacak ticarette (Filistinli) alıcının ticaret odasına kayıtlı olduğunu gösteren belge ve proformanın öncelikle Filistin Ekonomi Bakanlığı tarafından onaylanması, sonrasında da teklif edilen ihracata ilişkin bilgilerin Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri'ne de iletilmesi gerekiyor. Birlik bu bilgileri aldıktan sonra şirketin malları ihraç etmek için birliğe başvuruda bulunması gerekiyor. Mallar yalnızca onaylandığı takdirde Filistin'e gönderilebiliyor."
Ticaret Bakanlığı Reuters'ın onay süreci için Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri'nin yetkili kılınıp kılınmadığına dair sorusunu yanıtsız bıraktı. OAİB de konuyla ilgili sorulara yanıt vermedi.