Boğaziçi Üniversitesi'ne bağlı Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (DEZİM), geçtiğimiz yıllarda olası bir 7,5 büyüklüğündeki İstanbul depreminin sonuçlarına ilişkin rapor yayınlamıştı.
Raporda deprem sonrası oluşabilecek kriz başlıkları ve potansiyel zarar incelenirken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA) da bu raporu baz alarak bir risk haritası oluşturdu.
Binaların yarısından fazlası hasar görebilir
“İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi” kapsamında hazırlanan rapor Kandilli Rasathanesi ve İBB tarafından ortak olarak hazırlandı. 2019 tarihli raporda İstanbul bina stoğunun yaklaşık yüzde 30’luk bir bölümünün 2000 yılı sonrası inşa edildiği belirtilirken, 7,5 büyüklüğündeki senaryo depreminde İstanbul’daki binaların ortalama yüzde 57’sinin hasar görmeyeceği tahminine yer verildi.
Binaların ortalama yüzde 26’sının hafif, yüzde 13’ünün orta, yüzde 3’ünün ağır ve yüzde 1’inin çok ağır hasar görmesi beklentisine yer verilen, analizde ağır ve çok ağır hasarlı binaların aldıkları deprem hasarının onarılamayacak boyutta olacağı ve bu hasar seviyelerindeki binaların yıkılıp tekrar yapılması gereği sonucuna varıldı.
Senaryo depreminde İstanbul’daki binaların ortalama yüzde 17’sinin (yaklaşık 194 bin bina) orta ve üstü seviyede hasar göreceği tahmin ediliyor.
Yaklaşık 972 bin binanın ise hasarsız veya hafif hasarlı olması bekleniyor.
Olası kayıp tahminleri
Enkaz değerlendirmesi yapılan hesaplar İstanbul’da senaryo depremi sonrası 25 milyon ton ağırlığında bir enkaz ortaya çıkabileceğini gösteriyor.
Yapısal hasara bağlı mali kayıpların ortalama 68 milyar lira mertebesinde olması bekleniyor.
Yapısal olmayan hasarlara bağlı kayıplar da göz önüne alındığında mali kaybın 120 milyar liraya olaşması öngörülmekte.
Can kaybı ve yaralı sayısı tahminleri
7,5 büyüklüğündeki senaryo depreminin gece meydana gelmesi halinde, İstanbul’da ortalama 14 bin 150 civarında can kaybı meydana gelebileceği tahmin ediliyor. Depremin gündüz saatlerinde olması durumunda beklenen can kaybı ortalama 12 bin 400 civarında olacağı tahmini, raporda yer buldu.
Buna ek olarak hastane şartlarında tedavi görmesi gereken yaralı sayısı tahminleri gece depremi için 39 bin 650, gündüz depremi için 37 bin 500 oldu.
Acil barınma ihtiyaçları
Hane başına 3 kişilik nüfus kabulüyle, yaklaşık 2 milyon kişinin acil barınma ihtiyacı içinde olması bekleniyor.
Elektrik ve gaz altyapısı
Altyapıdaysa İGDAŞ boru hatlarında, kent çapında 355 noktada onarım ihtiyacının oluşabileceği tahmin ediliyor.
İstanbul elektrik şebekesi nakil hatlarının yüzde 95’inin senaryo depremini hasarsız veya hafif hasarlı durumda atlatması beklenirken, şebekenin yüzde 5’inde ise orta düzeyde hasarlar beklenebileceği, raporda ifade edildi.
Trafo merkezlerinin ise yüzde 69’unun hasarsız ve hafif hasarlı olacağı, trafoların yüzde 31 kadarının ise orta hasar ve üstü seviyede hasar alacağı tahmin ediliyor.
İPA'nın risk haritası
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) ise söz konusu raporu baz alarak, 7,5 büyüklüğündeki bir depremde kent içerisindeki yerleşim yerlerinin nasıl etkileneceğine dair iki harita yayınladı. Haritalarda, konutların ve altyapının durumu ifade edildi.
