Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan önceki gün "Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi Programı" kapsamında Düzce Cumayeri ilçesi Avlayan köyünde mevsimlik tarım işçilerinin çocuklarının eğitim gördüğü İlhami Reyhan Turan İlköğretim Okulu'nu ziyaret etti.
Işıkhan daha sonra Taşlık köyünde mevsimlik tarım işçilerinin çalıştığı fındık bahçesine gitti. Burada gazetecilere açıklamalar yapan Işıkhan, çocuk işçiliğinin önlenmesi konusunda ciddi çalışmalar yaptıklarını öne sürdü, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından Türkiye'nin "rehber ülke" seçildiğini söyledi.
Işıkhan şöyle konuştu:
"Türkiye Cumhuriyeti'nin çocuk işçiliğinin sonlandırılması alanında yaptığı çalışmalar diğer ülkelere de rehber niteliğinde. Temel amacımız çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi sürecinde çalışmalarımızı yoğunlaştırmak."
Bakan bu açıklamaları yapmadan önceki gece Tokat'ın Niksar ilçesinde mevsimlik fındık işçilerini taşıyan minibüs devrildi. Kazada aralarında çocukların da olduğu 25 kişi yaralandı. Niksar Devlet Hastanesi'ne kaldırılan 5 yaşındaki Eylem Debek ise yaşamını yitirdi.
En fazla çocuk işçi ölümü tarım/orman işkolunda
Her geçen gün artan yoksullaşma sebebiyle çocuklar okulları terk etmek zorunda kalıyor. Çocuk işçilerin sayısı Nisan ayında yayımlanan TÜİK raporuna göre bile artarken, bu verilerin eksik olduğu düşünülüyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2013-2023 yılları arasını kapsayan “Çocuk İş Cinayetleri” raporuna göre 10 yıl içinde toplam en az 671 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. En fazla çocuk işçi ölümü yüzde 57 ile tarım/orman işkolunda yaşandı. Çocukların yüzde 28’inin ölüm nedeni trafik kazası oldu.
İSİG Meclisi'ne göre, Türkiye’de çocuk işçilik 4 ila 8 yaş aralığında başlıyor. Tarımda toplayıcılık, çobanlık ve mevsimlik tarım işçiliği yapan; sokakta mendil satan, cam silen çocuklar var. Ancak mevsimlik tarım işçisi ve sokakta çalışan çocukların sayısında 8 yaşından itibaren ciddi bir artış var. 15-17 yaş grubunda ise tarım başta olmak üzere konaklama, ticaret, inşaat, metal, tekstil ve gıda gibi iş kollarında çalışan milyonu aşkın çocuk işçi var.
1 ayda 5 çocuk boğuldu
İş cinayetlerinde 2023'te hayatını kaybeden çocukların da yüzde 53’ü tarım işçisi. Yetişkin işçiler gibi trafik kazası, böcek sokması, aşırı sıcak gibi problemlere maruz kalan tarım işçisi çocuklar aynı zamanda şiddete ve tacize maruz kalıyor, solunum sistemi ve deri hastalıkları, nörolojik bozukluklar, kas ve iskelet sistemi hastalıkları ve psikososyal sorunlar ise onlar için çok daha erken başlıyor.
Güneş altında çalışan ve sıcaklardan bunalan tarım işçisi çocuklar temiz suya erişimleri de olmadığı için baraj ya da göllerde suda boğularak hayatını kaybediyor. İSİG Meclisi'nin verilerine göre Haziran ayında en az 5 mevsimlik tarım işçisi çocuk serinlemek için girdikleri sularda boğularak yaşamını yitirdi.
Mevsimlik tarım işçisi çocuklar seyahat etmek zorunda oldukları için eğitimden de mahrum kalıyor. Araştırmalara göre mevsimlik tarımda çalışan çocuklar arasında okula devam etmeyenlerin oranı yüzde 50’yi aşıyor.
Çocukların çalıştıkları süre boyunca kaldığı geçici barınma alanları salgın hastalık, istismar gibi konuların önünü açıyor. Tarım işkolunda özellikle kız çocuklarının sayısı da giderek artıyor.
Milyonlarca çocuk tarım işlerinde çalışıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (İLO) 2020 tahmin raporuna göre, tüm dünyada yüzde 70'i tarım işlerinde çalışmak üzere toplam 160 milyon çocuk işçi bulunuyor.
Çocuk işçiliğinde en üst sırada Afrika bulunuyor.
Çocuk işçiliği yapanların yüzde 48'i 5-11, yüzde 28'i 12-14 ve yüzde 25'i 15-17 yaş aralığında olurken, tehlikeli işlerde çalıştırılanların önemli bölümünü 5 ila 11 yaş arası çocuklar oluşturuyor.
TÜİK'in 2019 yılı verilerine göre ise bu sayı Türkiye'de 720 bin ve bunların da yüzde 30,8'i de tarım işlerinde çalışıyor. Ancak kayıt dışı veriler ve krizin artan etkileri nedeniyle sayının günümüzde oransal olarak artış gösterdiği düşünülüyor.
