ODTÜ’lü akademisyenden yeniden ihaleye çıkılan yol projesine tepki

Gökçek döneminde ODTÜ’de ağaçların katledildiği yol projesi için Mansur Yavaş yönetimi ihaleye çıktı. ODTÜ Biyolojik Bilimler’den Arş. Gör. Özgencil ‘bunu unutmayacağız’ dedi.

Burcu Günüşen

CHP’li Mansur Yavaş başkanlığındaki Ankara Büyükşehir Belediyesi AKP’li Melih Gökçek döneminde bir gece vakti ODTÜ’ye girilerek binlerce ağacın katledildiği yol projesi için geçtiğimiz günlerde ihaleye çıktı.

2018 yılında ODTÜ’deki ağaç katliamına tepki gösteren ve Mansur Yavaş’ın seçilmesi sonrası kendi ifadesiyle “yüreklerine su serpilen” ODTÜ Biyolojik Bilimler Araştırma Görevlisi İbrahim Kaan Özgencil, “Bu yol yapılırsa yediğimiz bu kazığı unutmayacağız” dedi.

ODTÜ’ye iş makineleriyle girilip ağaçların kesildiği geceyi “Korkunç bir manzaraydı. Kamyonlar dolusu ağaçların taşındığını gördüm. Bazı yerlerde toprağı da yardılar ağaçları kestikten sonra. Gözlerim dolmuştu izlerken” diye anlatan Özgencil o zaman başlayan direniş ve açılan dava sonucu durdurulan proje için şimdi ihaleye çıkıldığı haberini alınca “şoke olduğunu” söyledi.

Arş. Gör. İbrahim Kaan Özgencil

Özgencil özellikle kuşlarla ilgili çalışmalar yapan bir akademisyen. “ODTÜ belki de İç Anadolu’daki en son doğal yaşam sığınaklarından” diyen Özgencil “Ankara’daki toplam ODTÜ arazisi Türkiye’nin yüzölçümünün 0,0038’ini oluşturuyor. Ve Türkiye’deki kuşların yarısından fazlası ODTÜ’de görülüyor. İnanabiliyor musunuz buna?” diye soruyor. Bu yolun yapılması durumunda 50-100 kuş türünün bir daha görünmemek üzere yok olacağını tahmin ettiklerini söyleyen Özgencil belediyeye bu karardan vazgeçme çağrısı yapıyor.

Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne giderek yetkililerle de görüşmeye çalıştığını belirten Özgencil bu projenin uygulanması halinde “Mansur Yavaş böyle hatırlanacak ve hiçbir zaman unutmayacağız yediğimiz bu kazığı” diyor. Özgencil son ihale haberinden sonra “kimseye güveni kalmadığını” söylüyor.

Özgencil’e ODTÜ’nün doğal alanlarının Ankara için ne anlama geldiğini, Gökçek’in başlattığı projenin yeni yönetimce devam ettirilmesine nasıl baktığını sorduk.

ODTÜ’lülerin bu projeye karşı yine direneceklerini söyleyen Özgencil’in sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

Melih Gökçek döneminde ODTÜ’ye girilerek ağaçların kesilmesi büyük direnişle karşılaşmıştı. Şimdi Mansur Yavaş başkanlığındaki belediye aynı projenin devamı için ihaleye çıktı. O dönem ne olmuştu? İhaleyi duyunca ne hissettiniz?

Bir gecede girmişlerdi, korkunç manzaraydı, ben o gece de oradaydım. Kamyonlar dolusu ağaçların taşındığını gördüm. Yara yara, bazı yerlerde toprağı da yardılar ağaçları temizledikten sonra. Vadiler falan oluşturacak şekilde bir yol yapıldı. Çok korkunç sahnelerdi, benim gözlerim dolmuştu izlerken onu hatırlıyorum.

Oturulmuş konuşulmuş, masada pazarlıklar yapılmış Melih Bey'le (Gökçek) demişler ki işte yol en geniş yerde 50 metre olacak. Yolu bir kazdılar yol 150 metre. 4 şerit gidiş 4 şerit geliş. Konya yolunu düşünün ODTÜ’den geçiyor. İnanamadık tabii. 

Üzerinde 3-4 tane U dönüşü olan, koskocaman bir yol ve ODTÜ’nün görece insan elinin biraz daha az değdiği yerlerinden geçiyor. Çok güzel bozkırlık tepelerinden, kayalık yerlerinden geçiyor. ODTÜ’de şelale var, şelaleye 100-200 metre yakından geçiyor. ODTÜ’de bizim bir tane küçük şelalemiz var, inanılmaz habitat var, oraya bir gitseniz…

Onun için zamanında da bir dava açıldı, yanılmıyorsam TMMOB açtı. Durdurulunca da biz çok sevindik. Neredeyse yapılacaktı, tellerinin bir kısmı yapılmıştı. Öyle kaldı. Biz de seviniyorduk, böyle kalacak işte. Burayı rehabilite mi edelim, olduğu gibi böyle mi bırakalım, ne kadar mutluyuz.

Sonrasında Mansur Bey’in başkan seçilmesiyle tabii bizim içimize su serpildi. Çünkü sürekli “ODTÜ’den yol geçirelim” gibi bir şey var. İki üç tane daha yol projesi var ODTÜ’den geçirilmesi planlanan. Herkesin gözü ODTÜ’nün üzerinde. Artık geceleri rahat uyuyamıyorduk yine belediyeden bir gece baskını yiyeceğiz mi diye. Mansur Bey seçilince de içimize su serpilmişti. Çok mutluyduk. Gittik kutladık o gün CHP binası önünde. Acayip mutluyduk, 5 yıl boyunca gün yüzü göreceğiz dedik. Belki gelir "ODTÜ’nün doğasını nasıl koruruz" diye el atarlar, ses bariyerleri yaptırırız ODTÜ’yü korumak için diye… Tabii biraz ütopik düşünmüşüz biz. Bu olay olunca beynimizden vurulmuşa döndük. Şoka girdim ben. Ama öğrendim, siyasetçilere güvenmemeyi.

Yeni yolun ormanın içinden geçmediği iddiaları da dile getirildi ihaleyi savunmak için.

Bu yalan böyle bir şey yok. Uydu fotoğraflarını size göndereyim istiyorsanız. Birebir ormanın göbeğinden geçiyor. Orman olmasa, bozkırdan geçse bile sıkıntılı. Bozkır daha değerli hatta ormandan. Doğal alanlardan geçiyor her türlü, orman da dahil. 

‘ODTÜ adeta bir çeşme gibi ve herkes bu çeşmeye göz dikmiş’

ODTÜ’nün doğal alanlarından ve Ankara için öneminden söz edebilir misiniz?

ODTÜ belki de İç Anadolu’daki en son doğal yaşam sığınaklarından. Ankara’da şehir merkezindeki son doğal yaşam sığınağı. Etrafı şehirle çevrilmiş, herkes ODTÜ’den bir parça çalayım, yol geçireyim, orasını çalayım diye diye, ufacık bir yere sıkışmış bir doğa var ve o kadar güzel ki!

Ankara’daki toplam ODTÜ arazisi Türkiye’nin yüzölçümünün 0,0038’ini oluşturuyor. Ve Türkiye’deki kuşların yarısından fazlası ODTÜ’de görülüyor. İnanabiliyor musunuz buna? Şu kadarcık bir yer, 10 km’ye 6 km. Ufacık bir yer ve böyle bir alan.

Birçok probleme, her yanımızda şehirleşme olmasına rağmen hâlâ ODTÜ bizi çok şaşırtıyor, inanamadığımız bir güzellikte bir alan. Burada artık şehir merkezindeki birçok hayvan için birçok bitki için son popülasyonlar…

Bazı kuşlar var burada tükense tüm Ankara’da tükenecek. Ve bunların artık yerine yenisi gelmeyecek. Buradakiler son artık hepsi son kalıntı popülasyonlar ve ODTÜ öyle güzel bir görev görüyor ki dışarıyı da besliyor. ODTÜ’de büyüyen, yetişen özellikle kuşlar dağılıyorlar şehrin başka yerlerine gidiyorlar. Adeta bir çeşme gibi. Ama bu çeşmeye de herkes göz dikmiş durumda ne yazık ki… Ne yapsak, bundan nasıl bir pay alsak herkes onun derdinde. 

ODTÜ’de bu kez Mansur Yavaş tarafından başlatılacağı anlaşılan bu projeye karşı bir direniş için bir araya geliş var mı?

ODTÜ’de bir direniş tabii ki olacak. Çünkü aklı başında insanlarız. 

Bakın şehir hastanesi yapıldı. Ne oldu? Bir trafik mi var? Nerede arkadaş bu trafik? Yapılan yolların hangisi trafiği çözmüş? Malazgirt Bulvarı’nı yaptılar, görece kabul edilebilir, bu yola göre bin kat daha iyi bir yol geçtiği habitatlara bakarsak. Bakmışlar trafikte yine bir rahatlama yok. Bunu yaparsak bunda da bir rahatlama olmayacak. Hiçbir şekilde bu 8 şeritli, 10 şeritli yollar trafik sorununu da ne yazık ki çözmeyecek.

Elimizden geleni yapacağız. Mimarlar Mühendisler Odasına ulaştık. Ben dün belediyede birileriyle görüşmeye çalıştım, oturdum derdimi anlatmaya çalıştım. Biz yine doğa severler olarak dili olmayan ağacın, kuşun, tavşanın, tilkinin dili olacağız ve orayı korumaya çalışacağız.

'Hiçbir zaman unutmayacağız bu yediğimiz kazığı'

Bu okulda çalışan bir akademisyen olarak biz burada direneceğiz, her şeyi yaparız hukuki çerçevede.

ODTÜ’yle ilgili çalışmalarımız olmuş, onları götürdüm ben dün belediyeye verdim. Söyledim yani, "Ne Mansur Yavaş’ın bu yaptığı unutulur ne CHP’nin". CHP’den de çünkü ses çıkmıyor. "Sizi böyle hatırlarız" dedim. Tabii karşımdaki siyasi bir kimlik değildi ama. Yani bu böyle olursa Mansur Yavaş böyle hatırlanacak ve hiçbir zaman unutmayacağız yediğimiz bu kazığı. Mansur Bey bizim için bitecek hem bizi hem de Türkiye’deki tüm doğa severleri karşısına alacaklar, CHP de Mansur Bey de.

'Bu yol yapılırsa tabuta çakılmış son çivi olacak'

Bu yol yapılırsa ODTÜ’ye etkilerini bir doğabilimci olarak nasıl öngörüyorsunuz?

Biz bu yolu neden istemiyoruz? Birincisi bu yol zaten kazılmış, onun üzerine asfalt atacağız diyorlar. Zaten doğa oraya yerleşmeye başlamış. Şu anda gidin orası mesela bozkırlık olmaya başlamış. Çok güzel, okulda zaten az bozkır var çok mutlu olduk. Farklı bir habitat yaratıldı. Orayı şu anda doğa tekrardan elde etmiş. Çok güzel bitkiler olmuş, çok güzel bozkırlık alan olmuş bu alanı kaybedeceğiz bir. 

İkincisi bu yollar yapıldıktan sonra bitmiyor hikaye burada. Bu yol yapıldıktan sonra birincisi çok büyük bir gürültü kirliliği geliyor. Sekiz şeritli yol diyorlar. Arkadaş şehirler arası yol mu? Buradan bu kadar araba mı geçecek? Gürültü kirliliğinin kurbağalardan tutun yarasalara kadar, kuşlara, memelilere, tüm canlılara, böceklere olumsuz etkilerine dair bilimsel çalışmalar var. Ben bununla ilgili bir rapor hazırlamıştım rektörlüğe vermek için 2018 yılında. Orda gördük, bu yolun etkisi iki buçuk kilometreye kadar uzanıyor. O da, bilir misiniz bilmem Eski Yalıncak Köyü var ODTÜ’nün tepesinde, çeşme vardır, çeşmeyi geçiyor. Çeşmede bile gürültüden oturamayacaksınız, oradaki kurbağa bile bundan etkilenecek. Yapılan çalışmalar bunu göstermiş, ben bilim insanıyım, bilimden konuşuyorum şimdi size. ODTÜ’de 249 tane kuş türü var. Bu yol yapılsın belki 50-100 tanesi bir daha hiç ODTÜ’de görülmemek üzere yok olacak.

Tilkisinden tutun kurbağasına, böceğine, yarasasına, kuşuna kadar hepsi etkilenecek bu gürültüden. Bir de yakınlarında kirlilik yaratacak, hava kirliliği. Ses kirliliği, okulumuzda lojmanlarda oturan, çalışan insanları da olumsuz etkileyecek. Bazı yerlerde çok yüksek yol, kampüsü yukarıdan görüyor, tüm kampüsü gürültüye boğacak. Ve doğa için inanılmaz büyük bir yıkım. Bu yol yapılırsa ve bu şekilde yapılırsa ODTÜ’nün doğası için son. Tabuta çakılmış son çivi diyorum ben buna. Bu yol kesinlikle iptal edilmeli.