Miras ve tapu işlemlerine dair mevzuat değişikliğine dair iddia gündeme geldi. Konuya ilişkin basına yansıyan haberlerd en dikkat çeken düzenleme ise mirasın eşit şekilde bölüştürülmesi zorunluluğunun kaldırılmasına yönelik madde. Artık mirasçıların taşınmazları kendi aralarında yazılı bir anlaşmayla paylaşabilecepi ve bu paylaşım için noter onayının aranmayacağı belirtiliyor.

Yine haberlere yansıyan bilgilere göre yeni uygulamanın gerekçesi “aile içi anlaşmazlıkları azaltmak” ve “süreçleri hızlandırmak” olarak sunulurken, düzenlemenin pratikte hak kayıplarına yol açabileceği belirtiliyor. Kadın örgütleri ve hukukçular, özellikle kadınlar ve çocukların ekonomik ve sosyal olarak dezavantajlı konumda olduklarını hatırlatarak bu düzenlemenin eşitlik ilkesini zedeleyeceği uyarısında bulundu.

'Mevzuat kanuna aykırı'

Konuya dair açıklama yapan İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, (KHM) iddiaların yasal temeli olup olmadığını araştırdıklarını ve bu iddiaları doğrulayacak herhangi bir mevzuat değişikliğine rastlayamadıklarını belirtti. 

Kasım 2024 tarihli “Tapu Sicilinde Arabuluculuk Uygulamaları” Genelgesi (2024/5) ile başlatılan sürecin, Türk Medeni Kanunu’na (TMK) aykırı bir düzenleme olduğunu belirten İstanbul Barosu kadın Hakları Merkezi, TMK’nin eşit miras ilkesini koruyan açık hükümlerini değiştirilemeyeceğini belirtirken, mevcut uygulamanın hak kayıplarına yol açtığı vurguladı.

Okuryazar olmayan, ileri yaştaki ve ekonomik bağımsızlık bulunmayan kadın mirasçıların, yeterli bilgilendirme yapılmadan arabuluculuk süreçlerine dahil edildiğini ve baskı altında miras haklarından feragat etmeye zorlandığını ifade eden KHM, bu durumun özellikle kadınları ve dezavantajlı grupları hedef aldığını ve ciddi bir risk oluşturduğunu belirtiyor.

Konunun acilen gözden geçirilmesi gerektiğini belirten İstanbul Barosu, arabuluculuk uygulamasının yasal çerçevenin dışında kaldığını ve TMK’ye aykırı sonuçlar doğurduğunu ifade etti. Merkez, kadınların hak arama yollarının fiilen engellendiği bu uygulamanın derhal yeniden değerlendirilmesi çağrısında bulundu.

Zayıf olanlar üzerinde baskı kurmaya olanak sağlayacak

Tapu işlemlerinde “anlaşmalı paylaşım” dönemine geçildiği ve noter onayı gibi resmi denetim mekanizmalarının devre dışı bırakıldığına ilişkin iddia da eleştiri konusu oldu. Kadın Dernekleri Federasyonu, bu durumun güçlü mirasçıların zayıf olanlar üzerinde baskı kurmasına olanak sağlayacağını ve kadınların miras hakkının tehlikeye atılacağını belirtti.

Bahse konu düzenlemeyle hisseli tapularla ilgili de yeni kurallar getirildiği öne sürülüyor. Buna göre artık hisseli bir taşınmazın satışı, tüm hissedarların onayını gerektireceği ve tarafların işlemleri avukatları aracılığıyla yürütebileceği belirtiliyor.

'Bu bir hak gasbıdır'

Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Avukat Çisel Demirkan, düzenlemenin “eşitlik ilkesi”ni ortadan kaldırdığını söyledi. Demirkan konuyu şu sözlerle değerlendirdi:

“Yeni gelen miras düzenlemesi çok açık bir şekilde bir anlaşma değil, bir dayatma. AKP bunu uzlaşma gibi sunsa da aslında güçlü olanın zayıf olan üzerindeki baskısını meşrulaştıran bir uygulama. Önceden yasal olarak eşit miras paylaşımı ilkesi vardı, kadınlar ve çocuklar bu sayede haklarını koruyabiliyordu. Şimdi ise resmi denetimler kaldırılıyor, noter onayı aranmayacak. Bu ülkede en çok hak kaybına uğrayanlar yine en fazla zarar görecek.”

Demirkan, bu düzenlemenin geçmişte arabuluculuk sistemiyle getirilen hak kayıplarına benzer sonuçlar doğuracağını belirterek, “Kadınların hukuki bilgiye erişimi sınırlı. Ekonomik baskı, tehdit, şiddet gibi koşullar altında yapılan anlaşmalar, aslında eşitsizliğin yeniden üretilmesi anlamına gelir. Bu değişiklik miras hukukunda kolaylık değil, zorbalığın yasal zemine oturtulmasıdır” dedi.

AKP LGBT’leri açıkça hedef alan düzenlemeyi 10. Yargı Paketi’ne mi aldı?