Dün, yapımı henüz bitirilmemiş bir şehir hastanesi açıldı. Başarıya acil ihtiyaç var çünkü. Başarıdan ne anladıklarını sorgulamak bize düşüyor.
Başakşehir Şehir Hastanesi başarısından ne anlıyoruz?
Dün, projesine göre 2.682 yatak kapasiteli Başakşehir Şehir Hastanesi'nin 1.035 yatağı, birinci etap adı verilen bir törenle hizmete açıldı.
Açılışa video konferans yöntemiyle katılan Tayyip Erdoğan, Rönesans ve ortağına teşekkür ederek başladığı konuşmasında, hastanenin kalanının 20 Mayıs günü açılacağı bilgisini verdi. Şu sözleri ayrıca dikkat çekiyordu; “Temelini attığımızdan beri başaramayacaklar diyenler oldu. Güçlü Türk müteahhitleri ve yabancı ortakla başardık…”
Rönesans, şehir hastanesi projesini Japon Sojitz ortaklığıyla yürütüyor. Proje, Rönesans Holding internet sitesinde şu sözlerle tanıtılıyor; “Başakşehir Hastanesi, 163 milyar JPY tutarındaki finansal kapanışıyla iş dünyasının en prestijli yayın organlarından Tomson Reuters’in Project Finance International Awards (PFI- Uluslararası Finans Proje Ödülleri) kapsamında Avrupa’da yılın PPP Anlaşması seçildi”.
Tayyip Erdoğan’ın sözünü ettiği bu başarıya şöyle ulaşıldı: “Rönesans ile Sojitz’e bedava arsa, kolay ulaşılabilsin diye metro ve havaalanı bağlantılı yol yapmak, müşteri garantisi, şirketin kuracağı laboratuvar, röntgen gibi görüntülü cihazlarını kiralamak, ticari amaçlarla kullanacağı kafe ve benzeri yerleri kullandırtma sözleri verildi. Dahası bir de 25 yıl boyunca kira ödenecek.
Bu ödüllü projede başarısız olmanın yolu yok. Ancak ne yazık ki başarı halka yazılmayacak. Rönesans ile Japon ortağı aralarında paylaşacaklar.
Tayyip Erdoğan ile Sağlık Bakanının konuşmalarından anlaşıldığına göre Rönesans Holding, yüz görümlüğü olarak 155 akıllı solunum cihazı vermiş.
Şehir hastanelerinin sözleşmelerini Meclis'ten bile gizliyorlar
Bugüne değin 10 şehir hastanesinin açılışı yapıldı; ikisi bitirilmek üzere olan 12 proje var. Bunların sözleşmeleri ticari sır gerekçesiyle halktan gizleniyor. Devleti yöneten kadroların bizim adımıza ne kadar borçlandıklarını bir türlü öğrenemiyoruz.
Meclis bile öğrenemiyor. Çünkü Meclis adına denetim yapan Sayıştay’dan da gizliyorlar. Sayıştay’ın Eylül 2019’da yayımladığı 2018 yılı Sağlık Bakanlığı Denetim Raporu'nda; “…Sağlık Bakanlığı'ndan yazılı ve şifahi olarak talep edilen bilgi ve belgeler sağlan(a)madığından denetimler, mahallinde temin edilen ödemeye esas belgeler ve ekleri ile sağlık tesisinin yönetilmesi ve işletilmesine esas alınan, ıslak imzalı olmayan dokümana (…) dayanarak gerçekleştirilmiştir (…) incelenen belgeler yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilebilmesine elverişli değildir…” deniliyor.
Sayıştay denetçilerinin ulaşabildikleri kadar belgeye dayanarak yazdıkları raporlardaki bulgular bile içler acısı: “Varlık ve Yükümlülükler kaydedilmemektedir…muhasebe içi envanter işlemleri yapılmamaktadır…hastaneleri işleten şirketlerin finansman sağlayıcılarına ödemekle yükümlü oldukları borçlar idarece üslenilmiştir…sözleşmelerinde atıf hataları vardır ve mahiyeti belirsiz hükümlere yer verilmiştir…sözleşmenin nüshalarında farklılıklar vardır…”
Kamu özel işbirliği yönteminden vazgeçiyorlar
Kamu özel işbirliği yönteminin sonuna gelindiği anlaşılıyor. Piyasanın dolmuş olduğunu, bundan sonra istekli bulamayacaklarını düşünüyor olabilirler. Vazgeçmelerinde ipin ucunun iyice kaçmasının da etkisi olabilir.
Sağlık Bakanı 12 Kasım 2019 günü, Plan Bütçe Komisyonu'nda 2020 bütçesini sunarken, bütçe olanaklarıyla 10 şehir hastanesi yapılacağını, 2020 bütçesine bu amaçla 10 milyar lira yatırım ödeneği konulduğunu övünerek söyledi. Övündüğü şu sözlerinden anlaşılıyor; “…kamu-özel işbirliği değil, 10 tanesi genel bütçeden (…) onun altını çiziyorum, genel bütçe kaynaklarıyla 2023 hedefine yürüyen güçlü Türkiye’de şehir hastanelerini sağlıkta gelinen ve hizmetin alınabildiği son nokta olarak planlıyoruz.”
İhalesiz hastane binaları yapmaya başladılar
Kamu özel işbirliği'nden vazgeçecekler ama hayra yormayalım: İhalesiz bir döneme girildi. Tayyip Erdoğan’ın, Cumartesi günü Başakşehir Hastanesi'ni helikopterle havadan incelerken ve dün hastanenin açılışında söylediklerini yorumladığımızda, Sancaktepe ve Atatürk Havalimanı'nda iki hastane yapımına başlanıldığını anlıyoruz. Üstelik başrolde yine Rönesans olduğu görülüyor…
İhale yasasına, “salgın döneminde ihalesiz hastane yapılır” diye bir kural eklenmedi; Cumhurbaşkanı Kararnamesi adı verilen ferman da yok orta yerde. İhale de yapılmadı. Ama her nasılsa yapım işi başlamış.
Fermanlar yazılı olur. Ferman dönemini de aştığımız görülüyor.