Kazakistan’da Kasım Cömert Tokayev hükümeti, batılı akıl hocalarının önerisiyle, 2022 sonundan itibaren devlet petrol işletmelerinin hisselerinin halka arz biçiminde özelleştirme sürecini güncellemişti.
Binlerce işçinin işsiz ya da iş güvencesinden yoksun kalmasına neden olan özelleştirmelere karşı öfke büyüyor. Ülke yeni yıla bir yanda hükümetin yağdırdığı yeni zamlarla, diğer yanda petrol sektöründe çalışan işçilerin grevleriyle girdi.
Ülkenin batısında petrol bölgesi Mangistau eyaletinde devletin geçmişte özelleştirdiği doğalgaz ve petrol şirketlerinin nakliyat işlerini yürüten West Oil Software’de (WOS) çalışan işçiler 11 Aralık’ta grev başlatmıştı. Grev halen devam ediyor. Greve çıkan işçilerin öncelikli talepleri yeniden devlet petrol şirketi KazMunaiGas’ın hesabına çalışmak ve WOS’un sunduğu hizmetin devlete geri entegre edilmesi.
WOS grevin başlamasının hemen ardından 26 işçinin iş akdini feshetti. Hükümetse grevi ertesi gün yasadışı ilan ederek grev alanına çevik kuvvet sevk etti. Grevciler hükümetin tutumuna karşı bölge halkının ve çevre işletmelerin işçilerinin desteğini aldılar, bu desteğe de dayanarak taleplerine Enerji Bakanının ve “KazMunayGaz”ın idaresinin istifasını eklediler. 19 Aralık’ta “Buzaçi Opereting LTD” işçileri, 23 Aralık’ta “Munayspetssnab” işçileri aynı taleplerle greve çıktılar.
'Ocak 2022'deki gibi bir toplumsal hareketi tetikleyebilir'
Sosyalist Kazakistan Hareketi’nin Başkanı Aynur Kurmanov durumu değerlendirerek, sermaye çıkarları için yapılan özelleştirmelere daha fazla devlet işletmesinin dahil edilmesinin, iktidarın mücadele eden işçileri zorla bastırmasının yeniden Ocak 2022’deki gibi büyük bir toplumsal hareketi tetikleyebileceği öngörüsünde bulundu.
Özelleştirmenin getirdiği sorunlara bir de toplumu doğrudan etkileyen bir sorun olarak Batı Kazakistan’daki petrol kuyularının tükenmekte olması ekleniyor. Sovyetler Birliği’nin çözülüşü ile petrol çıkarma dışında bütün sanayinin tasfiye edildiği bölgede petrolün tükenmesinin derin bir krize yol açacağı düşünülüyor.
Yılbaşında hükümetin yaptığı tuz, şeker, un, yumurta ve tahıllarda yüzde 50’ye varan zamlar Kazakistan halkını daha fazla dişini sıkmaya zorluyor. Öte yandan, petrol kuyularının bulunduğu batı bölgesindeki işçilerin ülkenin en hareketli işçi kesimi olduğu göz önünde bulundurulursa Kazakistan’ın sürprizlere gebe olduğu söylenebilir.
