İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde (İZBB) toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmeleri belediye yönetiminin kamu emekçilerinin eline geçen ücreti düşürecek bir teklifte bulunması sonrası çalışanların başlattığı mücadele sürüyor.
Belediye çalışanlarının mücadelesi taleplerinin yanıtsız kalmasıyla başladı.
CHP önce maaşları düşürmeyi teklif etti. Sonra "sosyal denge tazminatı aynı kalsın ama 21 ay zam yapmayalım, sosyal hakları kaldıralım" dedi. Öneri kabul edilememesi durumunda, sosyal denge tazminatını kesmekle tehdit etti. Kamu emekçileri boyun eğmeyince de, görevden uzaklaştırmalar başladı.
Süreç nasıl başlamıştı?
Belediye yönetimi ile kamu emekçilerinin yetkili sendikası olan Tüm Bel-Sen arasında imzalanan "toplu iş sözleşmesi"nin süresi 31 Mart 2024 tarihinde dolmuştu. Sözleşmede "Yeni sözleşme imzalanana kadar, eski sözleşme hükümleri geçerlidir" maddesi yer alıyordu.
Cemil Tugay'ın İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesinin ardından, kamu emekçileri toplu sözleşme masasının kurulması için çağrıda bulundu, ancak yaklaşık 3 ay boyunca bu çağrıya belediye yönetimi tarafından bir yanıt verilmedi.
Haziran ayında Cemil Tugay, içerisinde işveren ve kamu emekçileri temsilcilerinin yer aldığı toplu sözleşme masasının kurulmayacağını, toplu sözleşmenin sadece bir sendika yetkilisi ve kendisi arasında imzalanacağını belirtti. Ayrıca toplu iş sözleşmesinde '"maddi haklar" bölümünde yer alan "sosyal denge tazminatı"nın da, AKP ile Kamu-Sen arasında imzalanan sözleşmede belirlenen limit doğrultusunda ödeneceğini söyledi.
Sosyal denge tazminatı, kamu emekçilerinin merkezi bütçeden belediyeye aktarılan kök maaşlarına, doğrudan İzmir Büyükşehir Belediyesi bütçesinden eklenen miktarı ifade ediyor. Tugay'ın önerisi, kamu emekçilerinin mevcut maaşlarında yüzde 12-15 arasında bir kesinti yapılması anlamına geliyordu.
Emekçiler, bu duruma eylemleri ile yanıt verdi. Eylemler karşısında Cemil Tugay, emekçileri, sosyal denge tazminatını hiç ödememek ile tehdit etti. Ancak, emekçilerin direngenliği sonucunda, geri adım atmak zorunda kaldı.
Cemil Tugay, bu geri adımı atarken de, böyle bir prosedür ve zorunluluk olmamasına rağmen, AKP ile Kamu-Sen arasında imzalanan sözleşmede belirlenen limitin üzerinde ödeme yapılabilmesi için, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nden yetki istedi. Ve yetkiyi aldı.
Ardından, hiçbir iyileştirme yapmaksızın, 31 Mart 2024 tarihinde biten sözleşmedeki maddi hakların aynısını öneri olarak iletti. Fakat bu sefer de, 9 aylık sözleşme süresinin 21 aya çıkarılmasını ve 21 ay boyunca sosyal denge tazminatına herhangi bir zam yapılmamasını, sosyal haklardan vazgeçilmesini dayattı.
Sosyal haklar; toplu ulaşım kartı, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nde kadın çalışanlara verilen 1 günlük izin, belediyede "Mobbing Kurulu" kurulması gibi başlıkları içeriyordu.
Kamu emekçilerinin eylemleri sonucunda sosyal haklar, yeniden kazanıldı.
Maddi hakları açısından ise kamu emekçileri, "sözleşmenin ya 1 yıl ile sınırlı tutulmasını, ya da 2 yıla çıkarılacak ise 2025 yılı içerinde ödenecek sosyal denge tazminatına, memur maaş kat sayısındaki artış oranında bir zam yapılmasını" talep etti.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tugay, "CHP Genel Merkezi izin verirse, bu öneriyi kabul edebileceğini" söyledi. Fakat ardından kamu emekçilerine, bu talebinin "CHP genel merkezi tarafından uygun görmediği" bilgisi iletildi.
Bu gelişme üzerine, kamu emekçileri eylemlerine devam etme kararı aldılar.
CHP cephesinde durum ne?
Haftalardır taleplerine yanıt arayan kamu emekçileri, belediye yönetiminin masadan kalkmasıyla kendilerini aynı zamanda tuhaf bir "sorumlu arama" mücadelesinin içerisinde buldu.
Masayı dayatan, belediye çalışanlarının maaşlarına ve kazanımlarına saldıran Cemil Tugay'ın topu attığı CHP Genel Merkezi ise İzmir'de kendilerini temsil eden CHP İzmir İl Başkanlığı'nı işaret etti.
Kamu emekçileri ve onları temsil edip görüşmelerde masaya oturan sendika yetkilileri birden çok kez CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ve il yöneticileriyle bir araya geldi. Çalışanlar CHP İzmir İl Başkanlığı önüne yürüdü, eylem yaptı. Karşılarında çevik kuvveti bulan belediye personeli parti binası önünde, CHP'ye kendi sloganını attı, "Hak, hukuk, adalet" dedi. Ancak sonraki günlerde parti cephesinden de tatmin edici bir yanıt gelmedi.
Kamu emekçilerinin vazgeçmediği gören Cemil Tugay bu kez başka bir yolu seçmeyi tercih etti ve "sosyal denge tazminatı’nın yasal sınırlar içerisinde kalması konusunda zorlayıcı hükümler bulunduğunu" öne sürdü. Tugay kamu emekçilerini "Toplu sözleşme imzalanmazsa kazanılmış haklar da tehlikeye girer" diyerek tehdit etti.
Tugay çalışanlara yazdığı yazıyla tehditlerini sürdürdü.
Söz konusu yazıda sözleşmenin imzalanması için son tarihin 31 Temmuz 2024 olduğunu söyleyen Tugay, bu tarihe kadar imzalanmaması halinde "sosyal denge tazminatı"nın düşürüleceğini duyurdu.
Belediye çareyi personele ceza kesmede buldu
Kamu emekçileri tüm bu tehditlere ve yaratılmak istenen "yetki karmaşasına" rağmen geri adım atmadı.
Bu sırada beklenen oldu ve eylemlere katılan 7 kişi görevden uzaklaştırıldı. 6 kişi hakkında, personelin eylem yaptığı 25 Temmuz günü fuarda kullanılan hollere girişlerde yaşanan arbede gerekçesiyle bu karar alındı.
Görevden uzaklaştırılanlar arasında sendika temsilcileri ve yöneticileri de bulunuyor.
"'Sosyal Denge'siz CHP" ifadesi soruşturma konusu yapıldı
Ancak uzaklaştırmalarda dikkat çekici bir karar vardı.
Birlik Yerel-Sen Genel Başkanı Reşat Bozat'ın görevden uzaklaştırılmasına 25 Temmuz’daki eylemde taşıdığı "'Sosyal Denge'siz CHP" yazılı döviz ve bu dövizin Yeni Asır gazetesinde haberleştirilmesi gerekçe gösterildi.
Kararda Bozat'ın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 137, 138, 139 ve 141. maddeleri gereğince görevden uzaklaştırıldığı ifade edildi.
Herhangi bir hakaret içermeyen bu dövize yönetimin tahammülsüzlüğü çalışanların da tepkisini çekti.
Belediye personeli uzaklaştırma kararlarına eylemle yanıt verdi.
Gözlerin çevrildiği Cemil Tugay'ın bundan sonraki adımı ve belediyenin siyasi söylem olarak bile değerlendirilmesi güç bu söyleme karşı AKP'yi aratmayan tavrının sürüp sürmeyeceği merak konusu.
