İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2013-2020 yılları arasında intihar eden emekçilere ilişkin bir rapor hazırladı.
Rapora göre, yıllar içinde güvencesizliğin derinleşmesine paralel olarak işyeri intiharlarında bir artış oldu. 127 işçinin borçları, 68 işçinin ise işsizlik nedeniyle intihar ettiği belirtildi.
İSİG raporunda intihar ise şöyle tanımlandı:
"İşe (fazla ve aşırı çalışmaya) bağlı olarak ortaya çıkan intihar, 1980’li yılların ikinci yarısından itibaren Japonya’da görülmüş ve karojisatsu kavramı ile tanımlanmıştır. Karojisatsu, işçinin fazla-aşırı çalışması sonucunda muhakeme yeteneğini kaybetmesi ve genellikle depresyona girmesi sonucunda meydana gelen intihar girişimidir. Bu intiharın fazla-aşırı çalışmaya bağlı olarak gerçekleştiğinin kanıtlanması için işçinin, intihar öncesindeki çalışma saatlerinin şu özelliklerden birinin ya da bir kaçının birlikte olması gerekmektedir:
- Günde 10-16 saat arasında çalışmış olmak,
- 4 hafta üst üste ortalama 65 saat ve üzerinde çalışmış olmak,
- 8 hafta üst üste 60 saat ve üzerinde çalışmış olmaktır.
1970 sonrasında uygulanan neo-liberal kapitalist politikalar sonucu günde 12 saati geçen uzun çalışma süreleri, ağır ve aşırı çalışma, yoğun çalışma, iş baskısı, geçici işlerde çalışma, tele çalışma, iş stresi, düşük ücret, ücretsiz fazla mesai, performans sistemi vb. gibi çalışma koşulları işçilerin yaşamını ciddi olarak tehdit etmeye başlamıştır. İş cinayetleri hızla artmıştır. İşe bağlı intiharlar da önlenebilir bir sağlık sorunudur. Ancak önlenebilmesi için öncelikle iş cinayeti olarak kabul edilmesi gereklidir. İşe bağlı intiharların iş cinayeti olarak kabul edilebilmesi için ise çalışma ile ilişkili olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Bu durumun zorluğu sorunun tanılanmasını ve boyutunu görünür kılmayı engellemektedir."
Karojisatsu Davası
İşe bağlı intiharların uzun mücadeleler sonucu ilk olarak Japonya’da iş cinayeti olarak kabul edildiği belirtilen raporda, Japonya Anayasa Mahkemesi’ne taşınan ilk örneğinin de "Dentsu Karojisatsu Davası" olduğuna yer verildi. Buna göre, Dentsu şirketinde çalışan bir işçi uzun, yoğun çalışma saatleri ve bunun doğurduğu zihinsel, fiziksel ve sosyal tükenme sonucunda, 1991 yılı Ağustos ayında intihar etti. Ailesi işyerine dava açınca uzun çalışma saatleri ile intihar arasındaki ilişki Japonya’da yasal olarak kabul edildi.
Bir ülkeye özgü değil: İntiharların nedeni güvencesizlik
"İşe bağlı intiharların görüldüğü ülkelere baktığımızda; fazla-aşırı çalışmaya bağlı intiharların ilk olarak ortaya çıktığı ve kabul edildiği Japonya’da karojisatsu görülme sıklığı, 1999 yılında yüzde 12 iken, 2001 yılında yüzde 33,7’ye yükselerek yüzde 182’lik bir artış göstermektedir" denilen raporda, her yıl yaklaşık olarak 5 bin kişinin fazla-aşırı çalışma nedeniyle intihar ettiğinin tahmin edildiği söyleniyor.
Türkiye’de işçi intiharları
Dünyadaki işçi intiharları örneklerine yer verilen raporda, Türkiye de incelendi.
Buna göre;
2013 yılında en az 15 işçi, 2014 yılında en az 25 işçi, 2015 yılında en az 59 işçi, 2016 yılında en az 89 işçi, 2017 yılında en az 86 işçi, 2018 yılında en az 73 işçi, 2019 yılında en az 80 işçi, 2020 yılında en az 75 işçi işyeri içinde (işyeri dışında ise işe bağlı olarak) intihar ederek yaşamını yitirdi. Yıllara göre güvencesizliğin derinleşmesine paralel olarak işyeri intiharlarında bir artış oldu.
Son sekiz yılda gerçekleşen 502 emekçi intiharının istihdam biçimlerine göre dağılımı ise şöyle;
- 218’i işçi ve 84’ü memur olmak üzere 302 ücretli çalışan,
- 111’i esnaf ve 21’i çiftçi olmak üzere 132 kendi nam ve hesabına çalışan,
- Yine ataması yapılmayan öğretmenler de dahil olmak üzere benzer koşullardaki 68 işsiz işçi intihar etti.
Son sekiz yılda intihar eden emekçilerin çalıştıkları işkollarına ise şöyle;
148 emekçi ticaret/büro/eğitim işkolunda, 48 işçi savunma/güvenlik işkolunda, 33 işçi inşaat işkolunda, 32 emekçi tarım işkolunda, 32 işçi metal işkolunda, 28 işçi sağlık işkolunda, 24 işçi belediye/genel işler işkolunda, 21 işçi taşımacılık işkolunda, 19 işçi konaklama/eğlence işkolunda, 12 işçi gıda işkolunda, 11 işçi gemi/tersane işkolunda, 10 işçi ağaç işkolunda, 9 işçi kimya işkolunda, 8 işçi bankacılık işkolunda, 5 işçi tekstil işkolunda, 5 işçi iletişim işkolunda, 4 işçi enerji işkolunda, 3 işçi madencilik işkolunda, 1 işçi basın işkolunda, 1 işçi çimento işkolunda intihar ederek hayatına son verdi. 48 işçinin çalıştığı işkolu ise yeterli bilgi olmadığı için belirlenemedi.
Son sekiz yıldaki intiharların nedenlerini ise raporda dört bölüme ayrıldı. Buna göre;
- 127 işçi borçları nedeniyle,
- 68 işçi işsizlik nedeniyle,
- 53 işçi mobbing nedeniyle intihar ederek hayatına son verdi.
- 254 işçinin neden intihar ettini yeterli bilgi olmadığı için bilinmiyor.
Ayrıca son sekiz yılda intihar eden işçilerin 30’u kadın ve 472’si erkek iken, yaş gruplarına göre intiharların dağılımı ise şöyle;
- 15-17 yaş arası 6 işçi,
- 18-27 yaş arası 77 işçi,
- 28-50 yaş arası 330 işçi,
- 51-64 yaş arası 68 işçi,
- 65 yaş üstü 5 işçi intihar ederek hayatına son verdi.
İntihar eden 16 işçinin yaşı yeterli bilgi olmadığı dolayısıyla bilinmiyor.
