Seçimlerin ardından asgari ücrete ikinci zam pas geçildi, kemerde bir delik daha sıkıldı. "Şimşek Programı"nın arzu ettiği üzere emekçiler daha az tüketebilir hale getirildi ve yıllık enflasyonda sınırlı gerileme sağlandı.
Ancak ekonomi yönetimi bununla yetinecek gibi görünmüyor. Kemerde yeni bir delik, yeni bir saldırı gündemde.
Haber bu defa dışarıdan geldi. İktidarın 2025 için planladığı ücret zammı yabancı yatırımcılardan öğrenildi.
Karahan'ın yabancı yatırımcılara, yılbaşında ücretlere yüzde 15-20 civarında zam yapılacağını söylediği öne sürüldü.
'Hesabımızı buna göre yapıyoruz'
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın geçen ay Londra'da görüştüğü yatırımcılarla diyaloğunu aktaran 10 Haber yazarı Erdal Sağlam, ücretlerin gerçekleşen değil, "hedeflenen enflasyon" baz alınarak zamlanacağını söyledi.
İddiaya göre, Fatih Karahan bu planı anlattıktan sonra sayılarla da somutladı. 2025 yılı için belirledikleri enflasyon hedefinin yüzde 14, belirlenen enflasyon koridorunun üst sınırının yüzde 21 olduğunu hatırlatarak, "Biz de hesabımızı buna göre yapıyoruz, yılbaşı zamları yüzde 15 en fazla yüzde 20 oranında yapılacak" dedi.
Asgari ücret zammında "hedef enflasyon" çıkışı yeni değil. Hazine, Merkez Bankası, patronlar hatta kredi derecelendirme kuruluşları dahi bir yıldır bunu "tavsiye" ediyordu. Ancak gözler asgari ücrete yılda ikinci zammın yapılıp yapılmayacağındaydı. Bu hedef sendikaların da sessizliğiyle aşıldı, açlık sınırının altındaki asgari ücrete dokunulmadı.
Merkez Bankası Başkanı'nın tefecilere "güven" veren planı ise "hedeflenen enflasyon" dayatmasının önümüzdeki aylarda şiddetini artıracağını gösteriyor.
Bu durumda emekçileri ne bekliyor?
Merkez Bankası bu hafta açıkladığı enflasyon raporunda beklentilerini değiştirmedi. Yani Fatih Karahan'ın geçen ay söylediği üzere 2025 için enflasyon yüzde 14 olarak tahmin edildi. Bu tahminin üst eşiği yüzde 21 oldu.
En yüksek beklenti olan yüzde 21 oranı baz alındığında bugün 17 bin 2 lira olan asgari ücret, yeni yılda 20 bin 572 liraya yükselecek. Bu durumda asgari ücret yıllık zamma rağmen (daha yılın yedinci ayında 19 bin 423 lirayı gören) açlık sınırın altında kalmış olacak.
Hangi enflasyonun baz alınacağından bağımsız emekli ve kamu emekçilerini bekleyen tablo farklı değil.
Yıl sonu enflasyonu beklendiği üzere yüzde 38-40 bandında açıklanırsa yasa ve toplu sözleşme gereği işçi ve Bağ-Kur emeklilerini yüzde 10-11, kamu emekçisi ve emeklileriniyse yüzde 6-7 zam bekliyor.
'Hedeflenen enflasyon' dayatmasının yolu nasıl döşendi?
2023 Eylül - Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek: "Bundan sonra ücret düzenlemeleri hedef enflasyona göre yapılacak."
2023 Kasım - İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç: "Asgari ücret bu konuda mevcut politikalar ve hedeflenen enflasyon dikkate alınarak kurulan dengeleri bozmayacak şekilde belirlenmeli. Bu alanda tabii ki çalışanların beklentileriyle beraber piyasanın da dengesini bozmayacak şekilde karar alınmalı."
2024 Temmuz - Moody's Türkiye Raporu: "Ücretlerin geriye dönük endekslenmesi uygulamasını sona erdirmek reformlar için olumlu olacaktır."
