Efenaz Lojistik işçileri iş güvenliğinin olmaması, hijyen eksikliği, eksik yatırılan ücretlerden şikayetçi. Patronsa kötü koşulları görmezden geldi, gençleri iş beğenmemekle suçladı.
Yekta Armanc Hatipoğlu
Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) bulunan Efenaz Lojistik kötü çalışma koşulları ve eksik ücretlerden şikayetçi.
Şişecam, Pınar ve Europen gibi büyük üreticilerle çalışan şirketin sahibi iktidara yakınlığıyla dikkat çekiyor.
Şirket, 2020 yılında Mehmet Ali Çil tarafından kuruldu. Çil, aynı zamanda Emniyet Teşkilatı Vazife Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı (EMŞAV) Eskişehir İl Başkanı. Vakıf, 2022 yılında HDP Genel Merkez binasında yapılan provokasyona öncülük etmişti. Grup, HDP’lilere hakaret ve tehditlerde bulunmuş, gruptan bir kişi “Dikkat edin bir gece ansızın gelebiliriz” demişti.
Çil, EMŞAV Eskişehir İl Başkanı olarak Eskişehir Valisi Hüseyin Aksoy’u da makamında ziyaret etmişti.
Sunduğu koşulları görmezden geldi, gençleri iş beğenmemekle suçladı
Mehmet Ali Çil, 8 Temmuz'da Eskişehir’in yerel gazetelerinden 2 Eylül’e verdiği demeçte kendi iş yerindeki koşulları görmezden gelerek gençleri “iş beğenmemekle” suçlayan sözler söylemişti:
“Bizim en çok sorun yaşadığımız konu işte ‘Ben üniversite mezunuyum o işi yapmam’ yaklaşımıdır. Peki ne iş yapmak istersin? İşte; masası olacak, arabası olacak, 8’de gelecek 4’de gidecek. Bu standartlara ulaşabilmesi için Türkiye’de ki sanayi kuruluşlarından bir 10 tane daha olması lazım."
Efenaz Lojistik Eskişehir’in yerel basını tarafından da “kentin önemli şirketlerinden birisi” olarak gösteriliyor.
İş tanımı yok, işi öğreten de yok
Şirketteki çalışma koşullarını soL’a anlatan Can, Efenaz Lojistik’in eski çalışanlarından biri. Can, fabrikada işçiler arasında belli bir iş tanımı olmadığını söylüyor:
“Fabrika demeye bin şahit ister, atölye bozması bir yer. Büyük markalara iş yapıyorduk ancak markaların kurumsallığını bu fabrikada görmek mümkün değil. Her şeyden önce yaptığım belli bir iş yoktu. Altı tane bant, hepsine kim bakarsa… Belli iş tanımları yoktu yani. Zaten yeni çalışana iş öğretme gibi bir durum da yok. Bir kere gösterirler, öğrendin öğrendin, yoksa azar yersin ustalardan.”
'Camın yüzümde patlamasından kıl payı kurtuldum'
İşletmede iş güvenliğinin alınmadığını söyleyen Can, kendi başından geçen ve istifasına neden olan bir olayı anlattı:
“İş güvenliği en büyük sorunlardan biriydi. İş güvenliği uzmanı arada yalandan gelip etrafa bakıyor, sonra gidiyordu. Benim istifa etmeme neden olan olay da iş güvenliğiyle alakalıydı. Paşabahçe’nin ürünlerini paketlerken koruyucu gözlük, eldiven gibi eşyalar verilmedi. O gün ben de dört kişinin işini yapıyorum. Camlar bandın sonunda biriktikçe patlıyordu. Eldiven, gözlük olmayınca haliyle durum daha da riskli oluyor. Bir kere camın yüzümde patlamasından kıl payı kurtuldum. Bu olay benim için son raddeydi. Bu olaydan sonra istifa edip çıktım.”
Ücretler eksik ama istihdam 'iki katına' çıkabilir
Son olarak hijyen koşulları ve ücretlere değinen Can, şirketin geç yatırdığı maaşlarda ekonomik sıkıntıları bahane olarak gösterdiğini kaydetti:
“Soyunma odaları, tuvaletler, mutfak inanılmaz kirli. Fabrika OSB’de bulunduğu için yemek söyleyemiyorduk, mecbur o kirli mutfakta, kirli çatal-kaşıklarla yemek yiyorduk.
Maaşlar bazen eksik ve geç yatırılıyordu. Üç-beş gün geç yatırıp ekonomiyi bahane olarak gösteriyorlardı.”
İşçilerin maaşlarının geç ve/veya eksik yatırmalarına bahane olarak “ekonomik darboğazı” gösteren şirketin kurucusu Çil, 8 Temmuz’da 2 Eylül gazetesine verdiği röportajda şu an çalıştırdıkları kadar işçi daha çalıştırabileceklerini söylemişti:
“EFENAZ’ın sunduğu imkânlar istihdam noktasında çok fazla. Her kesime, her çalışma modeline yönelik iş var bizde. Çünkü bizde toplamda 21 tane alt iş modeli var buraların hepsi farklı farklı iş yapıyor. Kendi yönetimimizde olan 35 bin metre kare kapalı alanımızın harici olarak söylüyorum. Şu an 1200 küsur kişiyiz. Biz 1200 kardeşimize daha istihdam sağlayabiliriz. Bunun önünde hiçbir engel yok. Yeter ki onlar eğitim hayatlarının yanında gerçek hayatı da öğrenmek istesinler. Aslında, ana konumuz bu gençleri hayata hazırlamak. Bizler onlara sanayide model model iş örnekleri sunuyoruz.”