Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Joe Biden’ın dün Cenevre’deki zirvesinin ardından iki lider ayrı ayrı kameralar karşısına geçti.
Putin yaklaşık bir buçuk saat süren basın toplantısında uzun bir girişe gerek olmadığını belirterek doğrudan gazetecilerin sorularına yanıtlar verdi, Biden’ın toplantısı ise yarım saatten biraz fazla sürdü ve Biden sorulara kısa bir süre ayırdı.
Putin’in toplantısında ABD’li ve diğer ülkelerden gazeteciler de soru sorarken, Biden’ın basın toplantısında sadece kendi ülkesinden gazetecilerin soru sorması dikkat çekti.
ABD’li CNN ve ABC News muhabirleri Putin’e Ocak ayında Rusya’ya döndükten sonra tutuklanan “muhalif” Aleksey Navalnıy ve kurucusu olduğu kuruluşların aşırılıkçı ilan edilerek yasadışı ilan edilmesi soruldu.
Putin Navalnıy’ın Rusya yasalarını ihlal ettiğini, Ocak ayında tutuklanacağını bilerek ve isteyerek ülkeye döndüğünü söyledi. Navalnıy’a yapılan muamelenin diğer tutuklulara yapılandan daha kötü olmayacağını söyleyen Putin, ABD’de Kongre baskını sırasında bir kadının güvenlik güçlerince öldürüldüğünü, çok sayıda kişinin tutuklandığını ve George Floyd protestolarında yaşananları hatırlattı. Putin ayrıca Navalnıy’ın Rusya’da “aşırılıkçı” ve “yabancı ajan” ilan edilen “Yolsuzluk Karşıtı Vakıf”ının açıkça kitlesel kargaşa çağrısı yaptığını, reşit olmayanları sokağa çağırdığını, kamuoyuna açık bildirilerinde polise karşı kullanılması için nasıl molotof kokteyli hazırlanacağını açıkladığını ve polis memurlarının kişisel verilerini yayınladığını söyledi.
'Rusya'yı hasım ilan eden ABD hangi siyasi örgütlenmeleri destekler?'
ABD’nin Rusya’da belirli siyasi örgütlenmeleri destekleyeceğine yönelik bir yasayı kabul ettiğini hatırlatan Putin, aynı tarihlerde ABD’nin Rusya’yı bir hasım olarak ilan ettiğini ve Rusya’nın gelişmesinin engelleneceğini ifade ettiğini belirtti.
Putin “Soru şu: ABD’nin ve Batı topluluğunun diğer üyelerinin, aynı zamanda fonladıklarını da hatırlarsak, destekleyecekleri siyasi örgütlenmeler hangileri olacaktır?” dedi.
Navalnıy’ın bağlantılı olduğu kuruluşların yabancı ajan listesine alınmasının onların ülkede tamamen yasaklanması anlamına gelmediğini söyleyen Putin ancak “aşırılıkçı” ilan edilmenin farklı olduğunu dile getirdi.
Biden ise basın toplantısında “Navalnıy hapiste ölürse ne olur” şeklinde bir soruya “(Putin’e) Bunun Rusya için yıkıcı sonuçlarını olacağına inandığımı açıkça belirttim” diye yanıt verdi.
Kimdir Navalnıy?
Dün Cenevre’deki zirvede “hapiste olası ölümü” başlığıyla bir kez daha gündeme gelen Navalnıy kimdir?
Batı’nın “liberal muhalif” lider şeklinde lanse ederek sağlık durumunu Kremlin’e karşı bir koz olarak kullandığı Navalnıy, Rusya iç siyasetinde ırkçı ve göçmen karşıtı söylemleriyle tanınıyor. Yolsuzlukla mücadele eden bir figür olarak lanse edilen Navalnıy 2017 yılında Rusya'da hakkındaki yolsuzluk davasından mahkum edilmişti.
ABD ve AB yanlısı Navalnıy, geçen yıl zehirlendiği iddiasıyla Rusya’da hastaneye kaldırılmış, ardından yandaşlarının talebi üzerine özel uçakla Almanya'ya taşınmıştı.
Navalnıy'ın zehirlenip zehirlenmediğine dair güvenilir bir bilginin mevcut olmamasına karşın, yandaşları ilk elden Navalnıy'ın zehirlendiğinde ısrarlıydı. Rusya'da kaldırıldığı hastanedeyse zehirlendiğine dair bir veri bulunmamıştı. Navalnıy'ın tedavi gördüğü Almanya'daki kurumsa zehirlendiğini iddia etmiş fakat bu konuda kamuoyuyla bir veri paylaşmayı reddetmişti. Rusya Alman kurumları zehirlenme iddialarıyla ilgili şeffaf olmamakla suçluyor.
Ocak ayında ise Moskova’ya varır varmaz gözaltına alınmasının ardından ABD başta olmak üzere Batı ülkeleri Navalnıy'ın serbest bırakılması için çağrılarda bulunmuştu. Navalnıy bir süre cezaevinde açlık grevi yapmış, daha sonra doktorlarının tavsiye üzerine açlık grevini sonlandırmıştı.
'Renkli devrim senaryolarını hayata geçirme'
Rusya'da mahkeme, geçen hafta verdiği kararla Navalnıy ile bağlantılı kuruluşları aşırılık yanlısı ilan etti, bunların faaliyetlerini yasakladı. Navalnıy'ın kurucusu olduğu Yolsuzluk Karşıtı Vakıf, Yurttaş Haklarını Koruma Vakfı ve Navalnıy Karargahları isimli kuruluşların aşırılık yanlısı olduğuna karar verildi. Bu kuruluşların her türlü bilgi yayması, mali operasyonlar yapması, seçimlere katılması, eylem ve gösteri organize etmesi gibi tüm faaliyetleri yasaklandı.
Navalnıy tarafından 2011'de kurulan Yolsuzluk Karşıtı Vakıf 2019'da Rus yetkililerce "yabancı ajan" statüsüne alınmıştı. Navalnıy 2020'de vakfı kapattığını duyurarak yeni bir hukuki yapılanmayla burayı yeniden açmış, Rus yetkililer de kuruluşu yeniden "yabancı ajan" statüsüne almıştı. Moskova Savcılığı, nisanda Navalnıy ile bağlantılı olan 3 kuruluş hakkında "Rusya'ya karşı yıkıcı eylemler yürüten çeşitli yabancı merkezlerin siparişiyle, onlarla aktif koordinasyon içinde hareket etme, anayasal düzeni, iktidarı değiştirmek için renkli devrim senaryolarını hayata geçirme" suçlamasında bulunmuş ve bunların kapatılması için dava açılmıştı.
Navalnıy Belarus'taki 'renkli devrim' girişimine desteğiyle de biliniyor.
Navalnıy'ın siyasal kariyeri
Aleksey Navalnıy Alman ve ABD medyasında Rusya'daki muhalefetin lideri, özgürlükçü, liberal bir figür olarak resmediliyor, ancak Navalnıy, Rusya içerisinde marjinal bir partinin ırkçı lideri olarak biliniyor.
Wall Street Journal'ın "Putin'in en çok korktuğu adam" olarak büyüttüğü Navalnıy'ın partisi ufak marjinal bir parti olmanın ötesine geçebilmiş değil. İlk kurulduğu yıl sadece Moskova Belediye Seçimleri'nde etkin olabilen Geleceğin Rusyası Partisi 2013'te Moskova'da yüzde 27 gibi önemli bir oy almayı başarmıştı. Ancak daha sonra partinin popülerliği düşmüş, yerel meclislerde ve parlamentoda herhangi bir temsili bulunmayan parti en son yetersizliklerden dolayı seçimlere katılamamıştı.
Rusya'da günümüzde oldukça ufak bir siyasal parti olan Geleceğin Rusyası'nın lideri Navalnıy buna rağmen Batı basınında "yolsuzluk karşıtı" "özgürlükçü" bir muhalefet lideri olarak resmedildi.
Navalnıy esas olaraksa ırkçı ve göçmen karşıtı söylemleriyle Rusya'da siyaset alanında kendisini var ediyor. Öncesinde yayınladığı videolarda Kafkas halkları gibi Rus olmayan Rusya Federasyonu vatandaşlarının böceklerle özdeş olduğunu ve öldürülmeleri gerektiğini savunmuştu. Navalnıy, Kafkas halklarının vurularak "temizlenmesi" gerektiğini ima etmişti.
