Üç Baltık devleti, "enerji güvenliği"ni öne sürerek Rusya'nın elektrik şebekesiyle bağlantılarını kesti ve Avrupa Birliği (AB) şebekesine entegre oldu.

Estonya, Letonya ve Litvanya'daki şebeke operatörleri, önceki gün Rusya ve Belarus'u da içeren BRELL şebekesinden elektrik sistemlerini ayırdıklarını duyurdu. 

Litvanya Enerji Bakanı Zygimantas Vaiciunas, "Şimdi Rusya'nın elektrik sistemini jeopolitik şantaj aracı olarak kullanma yeteneğini ortadan kaldırıyoruz" dedi.

Sistem dün 'izole' moddaydı

Üç ülke, dün Polonya üzerinden AB şebekesiyle senkronize olmadan önce yaklaşık 24 saat boyunca "izole modda" çalıştı.

Litvanya devlet şebeke operatörü Litgrid'in başkanı Rokas Masiulis, "Avrupa'ya istikrarlı bir enerji sistemi olduğumuza dair güvence vermek için bazı testler yapmamız gerekiyor" dedi. Litgrid, Baltık ülkelerinden Rus şebekesinden sabah saatlerinde ayrılan ilk şirket oldu.

Uzun süredir AB'ye bağlanmak istiyorlardı

Avrupa şebekesine entegre olma yönündeki uzun süredir devam eden plan, Moskova'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinin ardından ivme kazandı ve Rusya'nın 2022'de Ukrayna'ya harekat başlatması ve karşılıklı enerji tehditlerinin büyümesiyle hız kazandı.

Yakın zamanda da, Baltık Denizi'nde elektrik ve gaz dahil olmak üzere hayati altyapının etkilendiği bir dizi şüpheli sabotaj olayı yaşanmıştı.

2004'te AB ve NATO'ya katılan Baltık devletleri, Avrupa bloğu içinde bir "enerji adası" olarak görülüyordu, ancak sistemlerini henüz AB'ye bağlayamamışlardı.

Üç ülke, Ukrayna'da savaş çıktıktan sonra Rus enerjisini satın almayı hemen bıraktılar, ancak elektrik şebekeleri hala Moskova'dan kontrol edilen bir ağ üzerinden Rusya ve Belarus'a bağlıydı.

Estonya'nın eski başbakanı olan AB dış politika şefi Kaja Kallas bu hamlenin "özgürlük ve Avrupa birliği için bir zafer" olduğunu iddia etti. Olaya ilişkin Baltık ülkelerinde resmi kutlamalar planlanıyor.

'Rusya sabotaj yapar' endişesiyle önlem alıyorlar

Diğer yandan, yetkililer sabotaj, siber saldırılar ve dezenformasyon kampanyaları gibi potansiyel riskler konusunda uyarıyor.

Litvanya'nın devlet güvenlik departmanı AFP haber ajansına "Kritik altyapıya yönelik kinetik operasyonlar, siber saldırılar ve dezenformasyon kampanyaları gibi çeşitli kısa vadeli riskler mümkün" dedi.

Polonya'nın elektrik şebekesi operatörü PSE de, Litvanya ile bağlantıyı devriye gezmek için helikopter ve insansız hava araçları kullanacağını bildirdi.

Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics ise, devlet televizyonu LTV1'e "olası provokasyonların" göz ardı edilemeyeceğini ifade etti.

Letonya-Rusya sınırına yakın Rezekne elektrik trafo merkezinde bir ordu kamyonu görüldü ve silahlı memurlar civarda devriye geziyordu.

Ancak yetkililer, geçişten sonra "her şeyin yolunda gittiğini" vurgulamak istedi.

Letonya Enerji Bakanı Kaspars Melnis, Reuters haber ajansına "Sistem istikrarlı, süreç sorunsuz bir şekilde ilerliyor, kimse bir şeylerin değiştiğini fark etmiyor" dedi.

Baltık Denizi'nde kopan kablolar NATO'yu harekete geçirdi: Yeni misyon başlatılacak