Anayasa Mahkemesi (AYM) 2 Ağustos 2024 tarihli bir karar yayımladı. Dikkat çekici karara göre İletişim Başkanlığı'nın dezenformasyonla mücadele ile ilgili attığı adımların, Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan "düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" ile 28. maddesinde yer alan "basın hürriyeti"ne müdahale olduğu belirtildi.
Ancak bu kararın duyurusu hızla sitede yayından kaldırıldı. AYM'nin sosyal medya paylaşımı da silindi.
Ardından kurumun sitesine bir süre erişim sağlanamadı.
Yüksek Mahkeme duyuruyu siteden teknik bir sıkıntı sebebiyle mi çekti henüz bilinmiyor ancak bu tür duyurular onaylanmaksızın kurumun sitesinde yayınlanamıyor.
Dolayısıyla durum AYM'ye "Duyuruyu siteden kaldırın mı denildi?" sorusunu gündeme getiriyor.
AYM'den açıklama
AYM'den yapılan açıklamadaysa "sitelerine erişimde problem yaşandığı" ifade ediliyor:
"66 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin bazı kurallarını iptal eden 2020/88 esas sayılı kararımız 2/8/2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmış olup erişime açıktır. İnternet trafiğindeki yoğunluk nedeniyle sitemize erişim şu anda sağlanamamaktadır.
Bilgilerinize duyurulur."
Ancak duyurunun sosyal medya paylaşımının neden silindiği, siteden duyurunun neden kaldırıldığı açıklanmıyor.
Resmi Gazete'de yayımlanan karar nedir?
Öte yandan gerekçeli karar 2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazete'de (RG) de yayımlandı.
Yani karar zaten açıklanmış durumda.
Söz konusu karar "İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali"ni kapsıyor.
"Anayasa Mahkemesi 27/12/2023 tarihinde E.2020/88 numaralı dosyada, (66) numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesiyle (14) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne eklenen 6/A maddesinin (c) ve (ç) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir."
AYM, değerlendirmesinde şunları kaydediyor:
"Anayasa’nın 104. maddesinde Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Birinci ve İkinci Bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle Dördüncü Bölümü’nde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin CBK’larla düzenlenemeyeceği belirtilmiştir.
Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır. Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetine müdahale teşkil edeceği açıktır. Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği anlaşılmıştır.
Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir."
İletişim Başkanlığı yetkisinde olan ve iptal edilen maddelerse şöyle:
- Türkiye Cumhuriyetine yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamak.
- Türkiye Cumhuriyetine karşı yürütülen psikolojik harekât, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her tür manipülasyon ve dezenformasyona karşı faaliyette bulunmak.
Başvuruyu CHP yapmıştı
Söz konusu başvuruyu CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve 136 CHP milletvekili yapmıştı.
17 Eylül 2020 tarihli ve (66) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin iptaline ilişkin başvurunun gerekçesi şöyle açıklanmıştı:
"Kurallarla Başkanlığa verilen stratejik iletişim ve kriz yönetimine ilişkin görevlerin haberleşme ve basın özgürlüğüyle ilgili olması nedeniyle kanunla düzenlenmesi gerektiği, temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (CBK) ile düzenlenemeyeceği, kurallarda öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin ilke ve esaslarının belirlenmediği belirtilerek kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür."
Sabah saatlerinde kullanıcıların Instagram'a erişim sağlayamadığı haberlerinin arkasından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) çıkmış, siteye erişimin engellendiği anlaşılmıştı.
Erişim engeli kararı, İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un Instagram hakkındaki paylaşımı sonrası alınmıştı. Altun paylaşımında "Heniye'nin şehadeti dolayısıyla insanların taziye mesajı yayınlamasını herhangi bir gerekçe göstermeden engelleyen sosyal medya platformu Instagram'ı da şiddetle kınıyorum" demişti.
AYM'nin kararı ve karar duyurusunu sitesinden kaldırması Instagram'a erişim engelinin ardından geldi.
