Türkiye Varlık Fonu, 22 Nisan günü, üç kamu bankasına ait altı sigorta şirketini, kendi iştiraki olan “TVF Finansal Yatırımlar AŞ’nin” satın aldığını açıkladı.
Ortada garip bir durum var: Varlık Fonunun satın aldığı şirketlerin ikisinin sahibi kendi portföyündeki Ziraat ve Halkbank. Vakıf Emeklilik ile Güneş Sigorta ise Aralık/2019’da Hazine ve Maliye Bakanlığına devredilen Vakıfbank’ın.
Varlık Fonu’nun açıklamasında bu şirketler için toplam 6 milyar 54 milyon lira ödeneceği belirtiliyor. Varlık Fonunda para yok, Devlete iç borçlanma senedi verilerek ödenecek. Yani Devlet, kendisine ait şirketleri, kendisine verdiği borç senetleriyle satın alacak.
Bu senetleri Merkez Bankasına verirseniz, para basmasına vesile olursunuz. Büyük bir olasılıkla da böyle kullanacaklardır.
Ancak bu olanak bir yan ürün olarak anlam taşıyor. Biz ardından daha neler gelecek ona bakalım.
Sigorta sektöründe sigortacıların deyişiyle “prim üretiliyor.” Üretilen primler, mali piyasaların açlığının giderilmesine yarıyor. Türkiye’de 2018 yılında kişi başına ortalama 127 dolar prim üretilmiş. Aynı yıl Dünya ortalaması 682 dolar; gelişmiş ülke ortalaması ise 3.737 dolar olmuş.
Ekim/2019’da 47 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle, sigorta sektörünün geliştirilmesini sağlamak amacıyla “Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu” kuruldu. Kurula; sigortacılığın geliştirilmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak, mevzuat hazırlamak, uygulamak, gözetmek, gibi görevler verildi.
Kamu sigorta şirketleri tek çatı altında Varlık Fonunda toplandı
14 Aralık 2019’da Türkiye Varlık Fonundan bir açıklama yapıldı. Özetle şöyle deniyordu; Türkiye sigorta sektörünün bağımsız ve dinamik bir yapıya kavuşturulacağına, doğru yapısal adımlar atıldığında küresel rekabet gücünün artacağına inanıyoruz; bu amaçla kamu bankalarına ait olan sigorta şirketlerinin TVF çatısı altında birleştirilmesi projesi yürütüyoruz.
Varlık Fonu ile Sigortacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun ortaklaşa hazırladığı anlaşılan reform çalışmasının sonuçları, 22 Nisan günü “ilk aşaması tamamlandı” vurgusuyla kamuoyuna açıklandı. Şöyle deniliyor; “bu adımla birlikte kamu sigorta şirketlerinin tek çatı altında birleştirilmesi projesinin ilk aşamasını tamamlamış ve kamu sermayeli sigorta şirketlerinin kamu bankalarına ve diğer ilgili taraflara ait hisselerini toplam 6,54 milyar TL’lik yatırımla devralmış bulunuyoruz.”
Bundan sonraki aşama Kıdem tazminatı fonu
Kıdem tazminatı fonu, bugüne değin iki nedenle kurulamadı: Birincisi, çalışanların direnişleri karşısında yenik düşme korkusuydu. İkincisi ise patronların fonun oluşumuna katkı vermekten kaçınmalarıydı.
Gerek Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) gerekse Albayrak’ın Bakan olduğu dönemde YEP adı verilen Orta Vadeli Programlarda, Bireysel Emeklilik ile Kıdem Tazminatı Fonunun ilişkilendirilmesi için çalışmalar yürütüldüğünden söz ediliyordu. Böylelikle hem patronların baş belası kıdem tazminatı sorunu hem de SGK’nın devlete olan yükü kaldırılabilecekti.
Ancak, BES ile Kıdem Tazminatı Fonunun ilişkilendirilmesinde önemli bir sorun var. Kısaca açıklayalım. Önemli:
Sigorta şirketlerine devlet katkısıyla birlikte Nisan/2020 itibariyle, 125,5 milyar lira aktarıldı. Bunun 23,4 milyarı üç kamu emeklilik şirketinde; 25,2 milyarı iki yerli şirkette; kalan 76,9 milyarı ise yabancı sermayeli şirketlerde.
Piyasayı derinleştireceğiz diye olmadık oyunlarla çalışanların parasını yabancı şirketlere yönlendirdiler. Onlara el koyamayacakları kesin.
Bugün için kamunun sahip olduğu şirketlerle yetinmek zorundalar. İleriki aşamalarda kurulan Özel Emeklilik Kurumu bu soruna da bir çare bulur elbet…