AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Ayder'e benzer dönüşümü yapmalıyız. Buralar çekim alanları" dediği Trabzon'un Çaykara İlçesi'nde bulunan Uzungöl'ün imar projesi için imar takvimi belirlendi. Pandemi sürerken hiç vakit kaybetmeden başlanan ve iki etaptan oluşacak 'Rehabilitasyon ve İyileştirme Projesi'nin 1.etabı için yapılacak ihalenin, 30 Haziran'da yapılacağı Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından açıklandı.
Yapılan açıklamada, ''Proje kapsamında görsel estetiğe sahip, doğal, çevreye uyumlu, dayanıklı malzemeler kullanılarak, Uzungöl ve çevresindeki günübirlik rekreatif faaliyetlerin düzenleneceği ortamın sürdürülebilir bir şekilde yeniden oluşturulması amaçlanmaktadır'' denilirken, doğal mirasın korunacağı da iddia edildi.
12 milyonluk çevre düzenlemesi
Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, proje kapsamında 2 bin metre uzunluğunda ahşap korkuluk, kaldırım, bazalt bordür ve rulo çimin yapılacağı söylenirken açıklamanın devamında Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Zorluoğlu şöyle konuştu:
''Uzungöl, şehrimiz ve bölgemiz için çok önemli bir turizm destinasyonu. Yerli ve yabancı turistlerimizin gözdesi olan Uzungöl’ün hem çevre düzenlemesinin iyileştirilmesi hem de tanıtımı için yoğun çalışma yürütüyoruz. Bölgede kullanımdan dolayı eskiyen tüm alanları güzel bir görünüme kavuşturmak için 30 Haziran’da Uzungöl Rehabilitasyon ve İyileştirme Projesi’nin ihalesini gerçekleştireceğiz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın desteğiyle sonbaharda yapımına başlayacağımız toplam 12 milyon liralık çevre düzenlemesi çalışmasını kısa süre içerisinde tamamlamayı hedefliyoruz. Uzungöl ile ilgili çalışmalarımızda bize her zaman destek olan Sayın Çevre ve Şehircilik Bakanımıza teşekkürlerimi sunuyorum” ifadelerini kullandı.
Etrafına duvar örülerek başlanan bölgenin talana açılması süreci AKP'nin yeni iktidar olduğu döneme kadar uzanıyor.
Talanın hikayesi
2003 yılında "Özel Çevre Koruma Bölgesi" ilan edilen Uzungöl’de toprak kayması ile biriken sazlık alanların temizlenmesine başlandı. Göl 2004 yılında da şantiyeye çevrildi. Gölün sembolü olma özelliğini kazanan yeşilbaş ördekler başta olmak üzere pek çok kuş ve balık türü, gölün "temizlenme" çalışmalarından zarar gördü.
Dönemin Uzungöl Belediye Başkanı AKP'li Nuri Alibeyoğlu “Uzungöl temizlendi, evet talimatla oldu, evet denge bozulmuştur ama sivrisinek aleyhinde” diye konuşmuştu. Ardından Belediye'nin de çabalarıyla göl kenarı, günübirlik dinlenme mekanı olmaktan çıkarıldı. Belediye Başkanı Alibeyoğlu Uzungöl için “azığını yanında getiren turist geliyor, para bırakan, kaliteli turist gelmiyor” demişti. Gölün kıyı kenarını gösteren haritalar değiştirilerek yapılaşmaya uygun olmayan alanlara imar izni verildi.
Önce parsellerin küçük ve kamuya ait arazilerin sınırlı olması nedeniyle "kaliteli turist" için Belediye'nin aracı olduğu farklı uygulamaları gündeme getirildi. Köylülere köy ve mezra alanlarını toplu halde satmaları bile önerildi. Buna göre eski evlerin restore edilmesi ile düşük nüfuslu köy evleri toplu halde firmalara kiralanabilecekti.
Ardından lüks konutların yapımı için TOKİ devreye girdi. Göl manzaralı yerleri tercih eden TOKi'ye Çaykara yolunun Uzungöl’e yakın bölümünde 6'şar daireli 15 bloktan oluşan bir konut projesi sunuldu. Proje için 2008 yılı sonunda fiyat analizleri başladı 2009 başında ön talep toplama gerçekleştirildi. AKP'nin bu girişimi Belde'de tartışma yarattı. Bir diğer AKP icraatı ise dere kenarına duvarların inşa edilmesi oldu. Tepki çekilmemesi için duvarlarının önüne ağaçlar dikildi. Göl yollarla çevirilerek kenarlarına yüksek duvarlar örülüp havuza dönüştürüldü.
Belediye Başkanı değişti, yağma devam etti
2009 yerel seçimlerinde AKP kaybetmesiyle Belediye Başkanı olan Saadet Partili Abdullah Aygün de aracıyla günübirlik olarak Uzungöl’e gelen yurttaşlardan “ayak bastı” parası talep etti. Gerekçe olarak Belediye'nin gelirlerinin düşük olmasını gösteren Belediye Başkanı Abdullah Aygün, "Sadece çöpün toplanması dünyanın parası. Bu bütçeyle altından kalkamayacağım için böyle bir yönteme başvurdum" diyerek kendini savundu. Aygün, kentin girişine otomatik kapı yapmayı düşündüğünü de açıklamıştı.
"Belediye'ye gelir kaynağı olması" için kış aylarında donan gölün kimyasal maddelerle paten pistine dönüştürülmesi ve kiralanması bile düşünülmüştü. Hatta eski Belediye Başkanı Alibeyoğlu bir televizyon kanalında “Gölü kiralarsak Belediye'yi kurtarırız ama tercih etmiyoruz” demişti.
Devlet elektrik, su bağladı ardından ceza kesti
2016 yılında ise bin 500 kişinin yaşadığı Uzungöl’de 862 kişi hakkında “İmar Kanunu’na muhalefet” suçundan 2 ile 5 yıl arasında hapis istemiyle dava açıldı. Davalar sürerken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın şikâyeti üzerine aynı kişilere bu kez “Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na muhalefet” suçundan 1 yıldan 2 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. Bu kişilere 1,5 yılla 4 yıl arasında hapis cezaları verildi. 150’yi aşkın kişinin cezası kesinleşti. Bazılarınınki para cezasına çevrilirken, bazılarınınki de ertelendi. Kimi yurttaşlar hapse girdi.
Aynı dönem açıklama yapan Uzungöl Turizmciler Derneği Başkanı Zeki Soylu, yaşanan durumla ilgili, “Bu işletmelerin sahiplerinin neredeyse tamamı bu yörenin insanı. Yıllardır burada imar uygulaması yapılmadı. Hal böyle olunca insanlar arazilerinin üzerine ev ve işyeri yaptılar. Devlet de bunların elektriğini, suyunu bağladı. Şimdi bir taraftan ceza veriyor, bir taraftan da ‘Yıkın’ diyor. Ceza almayan insan yok” diye konuşmuştu.
Çaykara Belediye Başkanı Hanefi Tok, "2009 öncesinden de kaçak yapılaşma vardı. Onlar için de cezai uygulamalar yapıldı. Ancak özellikle bu tarihten sonra Arap turizminin hızla büyümesi, Arapların çok fazla talepte bulunması sonucu burada yaşayan insanların evlerini aparta, pansiyona çevirmeye başlaması, işyeri yapması hızla arttı. Uzungöl’ün belde olduğu dönemde Belediye Başkanı'nın kaçak yapılara göz yumması, ruhsat vermesi buradaki sorunu büyüttü. Yasalar neyi gerektiriyorsa o uygulanıyor. Bizim burada belediye olarak da yapabileceğimiz bir şey yok. Bundan sonra yapılaşmalar kanunların izin verdiği çerçevede devam edecek" demişti.
2014 yılında hazırlanan ve bazı yurttaşların itirazları nedeniyle yargıya taşınan "Koruma Amaçlı İmar Planı" da Samsun Bölge İstinaf Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Böylelikle "kentsel dönüşüm" yağmasının yeniden planlanmasının da önü tekrar açılmış oldu.
