Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 11 ili etkileyen 6 Şubat tarihli depremlerde, Adıyaman'da da büyük bir yıkım yaşandı. Yapılan son resmi açıklamalara göre; deprem nedeniyle Adıyaman'da 3 bin 105 yurttaş yaşamını yitirirken, 9 bin 716 yurttaş ise yaralandı. Adıyaman genelinde yıkılan bina sayısı ise 1939 olarak açıklandı. Ancak yaşanan kayıpların söz konusu resmi açıklamalardaki verilerden daha yüksek olduğu belirtiliyor.

Büyük bir yıkımın yaşandığı depremlerin ardından Adıyaman'ın Kahta, Gerger, Sincik, Samsat ve Çelikhan ilçelerinde eğitim ve öğretim faaliyetleri 27 Mart tarihinde başlatılmıştı. Adıyaman İl Milli Eğitim Müdürlüğü geri kalan toplam dört ilçede ise 24 Nisan tarihi itibariyle eğitime başlanacağını açıklamıştı.

Okullar eğitim ve öğretime hazırlanmadan açıldı

24 Nisan tarihi itibariyle eğitim ve öğretim faaliyetlerine başlanacağı açıklanan Adıyaman Merkez, Besni, Gölbaşı ve Tut ilçelerinde de okullar açıldı.

Konuya ilişkin açıklamada bulunan Adıyaman İl Milli Eğitim Müdürü Ramazan Aşçı, hasarsız ve az hasarlı olduğu tespit edilerek onarılan okulların faaliyete geçtiğini belirterek, 700'e yakın okulda eğitim ve öğretime başlandığını açıkladı. Depremden sonra 30 bin öğrencinin nakil olduğunu belirten Aşçı, "145 bin öğrencimiz şu anda okullarda eğitim görmektedir" dedi.

Aşçı'nın açıklamalarına ve depremin üzerinden geçen iki buçuk ayı aşkın süreye karşın söz konusu ilçelerdeki okulların eğitim ve öğretime hazırlanmadan açılmış olduğu ve okullarda büyük bir plansızlığın hakim olduğu bildirildi.

Konu ile ilgili, kendisi ve ailesi de depremzede olan ve depremde kayıplar veren Türkiye Komünist Partisi Adıyaman Milletvekili Adayı Ali Yılmaz ve bir süredir Adıyaman’da bulunan TKP Deprem Takip Merkezi'nden Burçak Özoğlu ile görüştük. 

Yılmaz ve Özoğlu, Adıyaman’da eğitim ve öğretimin başladığı ilçelerdeki okullara yaptıkları ziyaretlerden, öğrenci, veli ve öğretmenlerle gerçekleştirdikleri görüşmelerden gözlemlerini soL’a aktardı.

'Okulların eğitime maalesef hazır olmadığı görülüyor'

Adıyaman'da başlayan eğitim ve öğretim faaliyetleri hakkındaki genel gözlemleriniz nelerdir? Adıyaman'daki okullarda planlı ve sağlıklı eğitim koşulları sağlanabildi mi?

Ali Yılmaz: Adıyaman’da bazı okullarda eğitim 24 Nisan itibari ile başladı deniyor ama okulların eğitime maalesef hazır olmadığı görülüyor. Eğitim ve öğretime başlayan okulların tamirleri yapılmış olsa da inşaat temizliği daha bitmemiş, bahçesinde enkaz artıkları duran okullar var.

Merkezde durum böyle ama köylerde daha da vahim. Bir kere her köyde okul yok, köylerde eğitim deprem öncesinde de taşımalı olarak sürüyordu. Şimdi servis sayısı yetersiz olduğu için eğitimde büyük aksamalar oluyor. Servis şirketleri kapandığı ve olan araçlar da yetersiz kaldığı için öğrencilerin okullara taşınması neredeyse olanaksız hale geliyor. Bu durum merkezindeki öğrenciler için de geçerli.

Okulları yıkılan ya da hasarlı olan öğrenciler, çadırlarda, konteyner kentlerde kalmak zorunda kalan öğrenciler kayıtlarının alındığı uzak mahallelerdeki okullara ulaşmada sorun yaşıyorlar. Diğer bir sorun da öğretmen yetersizliği. Maalesef hayatını kaybetmiş öğretmenlerimiz var. Bir de yakınını kaybetmiş ve başka şehre tayin istemiş öğretmenlerimiz var. Bu yüzden öğretmen sayıları da eksik kalıyor.

'Ne planlı ne de sağlıklı koşullar sağlanamadı'

Burçak Özoğlu: Adıyaman için, öncelikle şunu hatırlatmak gerekir, bu bölgede, ne merkezde ne de ilçelerde henüz deprem yıkımının izleri ortadan kalkmış değil. Adıyaman ili ve ilçelerinde, barınma, ulaşım, sağlık gibi temel yaşamsal alanlarda hala büyük eksikler ve sorunlar var. Bu koşullarda, tahmin edilebileceği gibi, okulların eğitim öğretime açılmasında da ne planlı ne de sağlıklı koşullar sağlanamadı. Zaten okulların açılması kararı da il genelindeki gerçek koşullara göre değil, büyük oranda seçim takvime yetiştirilmek için bu tarihte planlandı. Dolayısıyla dün Adıyaman merkez ilçe ve diğer ilçelerde okullarda karşılaştığımız manzara şaşırtıcı değil.

Eğitim öğretime açılmış okul binalarının bahçelerinde hala içlerinde depremzede ailelerin yaşadığı çadırlar bulunuyor, kimi okullarda öğrencilerin teneffüs saatlerinde oynaması beklenen alanlarda enkazlardan çıkarılmış sahipsiz eşya yığınları duruyor. Okulların çoğunda dersliklerin henüz düzenlenmediğini, temizliğin yapılmadığını gözledik. İlde sadece bazı okullarda eğitimin başlayabilmesine uygun bir fiziksel ortam sağlanabilmiş durumda, bu okullarda da hasarlı okulların taşınması sebebiyle ikili eğitim düzenlemesine geçilmiş, eğitim sabah ve öğlen iki ayrı okul öğrencilerine ayırılmış biçimde sürdürülüyor. Özetle, okulların açıldığı ilan edildi ancak eğitim ve öğretimin koşullarının oluşturulabildiğini söylemek çok güç.

'Nakledildiği okul uzak olduğu için çocuğunu okula gönderemeyen aileler var'

Adıyaman İl Milli Eğitim Müdürü'nün açıklamalarına karşın okullarda nakil sorunlarının olduğu ve öğrenci sayısının az olduğu belirtiliyor. Sizin bu konudaki gözlemleriniz nelerdir?

Ali Yılmaz: Kontenjan ve nakil de başka bir problem, okullarda sınıfların mevcut sayıları artmış halde ancak buna rağmen gelen öğrenci sayısı çok az. Listede öğrenci sayısının 50 olduğu sınıfta gelen öğrenci sayısı 10’u bile bulmayabiliyor.

Öğrencilerin az olması birçok sebebe bağlı. Örneğin öğrencilerin bir kısmı Adıyamandan başka şehirlere göç etti. Merkezde evleri yıkılan birçok öğrenci de köylerine gitmek zorunda kaldı.Bir de daha önce bahsettiğimiz gibi öğrencinin okula ulaşma sorunu da var. Yıkılan okulların öğrencileri diğer okullara nakledilmiş ama çocuğunun nakledildiği okul uzak olduğu için okula gönderemeyen aileler var.

'Öğrenciler ya kontenjan sorunları ya da liste belirsizlikleri ile karşılaşıyorlar'

Burçak Özoğlu: Deprem sonrasında diğer illerde olduğu gibi Adıyaman’da da il dışına ya da çevre köylere göçmek zorunda kalan binlerce aile oldu. Bu deprem sonrası zorunlu göçlerde çocuklarının eğitimlerinin aksamaması için, ailelerin bir kısmı gittikleri yerlerdeki okullara çocuklarının kayıtlarını aldırmışlar, şimdi haklı olarak kendi memleketlerine geri dönmek istiyorlar. Dün gördüğümüz tabloda bu nakil işlemlerinin de ayrıca bir düzensizlik ve belirsizlik içerisinde olduğunu gördük. Nakillerini tamamlamak isteyen öğrenciler ya kontenjan sorunları ya da liste belirsizlikleri ile karşılaşıyorlar.

'Düzensizlik ve belirsizliklerin gerilimini de aslında eğitim emekçileri çekiyor'

Öğrencilerin yanı sıra okullarda faaliyet gösteren öğretmenler de depremzede. Öğretmenlerin güncel durumu hakkında ne söyleyebilirsiniz?

Burçak Özoğlu: Okulların açılması sadece öğrencilerin ve ailelerinin gündemi değil elbette bu konunun bir de eğitim emekçileri boyutu var. Okul idarecileri, öğretmenler ve diğer çalışanlar da hem depremin yıkımından hem de deprem sonrası yaşanan sahipsizlikten etkilendiler. Dolayısıyla, hem okulların açılmasında ortaya çıkan fiziksel ve mekansal eksiklikler, hem barınma ve ulaşım gibi konular hem de eğitim materyallerinin eksikliği öğretmenler için de geçerli.

24 Nisan’da Adıyaman’da üç ayrı mahallede 9 ayrı okul gezdik. Mahalleler arasında sosyo ekonomik açıdan farklar olmakla birlikte hepsinde aslında dersliklerin kapılarının açılmasının ötesinde bir eğitim öğretim sürecinin başlatılabildiğini söylemek mümkün değil. Tüm bu düzensizlik ve belirsizliklerin gerilimi ve endişesini de aslında eğitim emekçileri çekiyor. Adıyaman’da okul müdürleri ve öğretmenler kendi ailelerinin barınma sorunlarını çözemeden, kayıplarının yasını tutamadan devletin bıraktığı planlama boşluklarını kendi çabalarıyla kapatmaya koyuluyorlar. Tüm bu çabaya rağmen hala açıldığı söylenen okullarda öğretmen yetersizliğinden söz ediliyor.