Bu yıl ekranlarda, radyolarda dönüp duran LC Waikiki (LCW) reklamında, şarkıyı söyleyen ses “hepsi seninle güzel” diyordu. 1 dakika süren ve belli ki uğruna milyonların harcandığı reklamda neşeli yüzler renkli kıyafetler giymiş, kah maça kah kız istemeye gidiyor, çocuklar mutfakta türlü sevimlilikler yapıyor, iş görüşmesine gitmeye hazırlanan genç kadın kıyafetini seçmeye çalışıyordu. Herkes mutlu, herkes neşeliydi, LCW giyiyorlardı.

Peki LCW’de çalışanların ahvali neydi? Şarkıdaki gibi "hepsi seninle güzel" olmadığı görülüyor...

Bugün soL’da, 8 yıl LCW’de çalışmış, ağır iş koşullarında sağlığını yitirmiş, hakkını aradığında ise “mahkemeye gidebilirsin” diyerek talepleri kestirilip atılmış bir işçinin hikayesine yer veriyoruz.

Genç işçi, LCW’de yaşadıklarını soL Portal’a anlattı..

5 yıl boyunca LCW’de çalıştınız. Koşulları anlatabilir misiniz bize?

2007 yılından beri çalışıyorum ben bu şirkette, ancak  o zamandan bu zamana koşulların her geçen yıl daha da ağırlaştığını söyleyebilirim, vardiya usullerindeki düzensiz çalışma saatleri, sabah 7 de iş başı yapıp ne zaman mesainin biteceğine o anda mağaza müdürü bile karar verebiliyor, çalışma düzeninizi hangi gün, kaçta iş başı yapıp kaçta paydos etmeniz gerektiğinin sadece 1 haftalığını görebiliyorsunuz, sonraki hafta bambaşka bir çalışma düzeniyle karşılaşabilirsiniz. Sürekli ayaktasınız zaten ve hep haraket halinde olmanız lazım, resmi tatillerde, özel günlerde, bayram zamanında koşulların daha fazla ağırlaştığını mağazaya giren herkes gözlemleyerek fark edebilir. 

'ALDIĞIN PARANIN KARŞILIĞINI VERMELİSİN DİYORLAR, YA SEN VERDİĞİNDEN ÇOK DAHA FAZLASINI İSTİYORSAN?'

Kaç yaşında başlamıştınız çalışmaya. Hep çok genç işçiler olduğu görülebiliyor bir LCW mağazasına girildiğinde, böyle bir şirket politikası mı var sizce?

21 yaşındaydım o zamanlar, gençsin atiksin, hareketlisin ben ufak mağazaların yanı sıra büyük mağazalarda da çalıştım. İzmir Optimum, İzmir Gaziemir Outlet; bu mağazalar çok büyük mağazalar, sırtımda kolilerce az ürün taşımadım mesela ve bir çok mağazada var bu.  Onların gençlere her zaman ihtiyaçları var. Çünkü belli bir yaşa geldiğinde bel fıtığı, ayaklarda varis, sağlık problemleri oluşmaya başlayabiliyor. Benim tanıdığım birçok kişi ya bel fıtığı yada bel fıtığı başlangıcındalar şu anda. Genç ve sağlıklı işçi ihtiyacı işte bu yüzden sanırım. Ve hep şu mantıkla ilerliyor süreç; “paranı bu şirket sana her ay veriyor, sen de bu şirkete aldığın paranın karşılığını vermelisin." Tamam vermeliyiz de ya sen verdiğin paradan çok fazlasını istiyorsan? Bunu hiç sormuyorlar kendilerine.

Saatlerce ayakta, parlak ışıklar altında çalışılan zor bir iş. Sağlıklı ve genç işçi arıyorlar ama siz hastalandınız. Nasıl başladı şikayetleriniz?

Benim 2010 yılında aldığım engelli raporuyla başladı. İnsulin iğnesi kullanıyorum günde 6 defa,  Tip 1 Diyabet denilen bir tür, gençsin tabii o zamanlar şeker hastalığının zamana yaydığındaki rahatsızlıklarının çok farkına varamıyorsun. Belli saatlerde iğne kullanıp belli zamanlarda yemeğe çıkmanız ve hayatınızı belli bir şekilde düzene sokmanız lazım. Vardiya usulü çalışmak zaten çok tehlikeli, onu geçtim zaten sürekli ayaktasın ve efor sarf ediyorsun bu da her zaman ani şeker düşmelerine ve yükselmelerine sebebiyet veriyordu. Zorlu bir süreçti benim için. Sağlıktan daha önemli ne var ki bu hayatta.

Dediğiniz gibi zorlu bir hastalık diyabet. Yeme düzeniniz, aktivite süreniz hep belirli olmalı. LCW’de bu sağlanabilir miydi sizce?

Ofis çalışma masası düzeniyle çalışmıyorsun ki mağazada, büyük metrekarede sürekli gezmen ve haraket halinde olman lazım, ürünleri toplaman, depodan ürün çıkarman, ürün yerleştirmen, sonra etrafı toplaman, müşterinin istediği ürünü getirmen, sonra tekrar etrafı toplaman, tekrar tekrar devam eden bir süreç bu. Ben artık ayakta çalışamam, oturararak çalıştırın beni diyebileceğim bir ortam hiçbir zaman yoktu.

Yani kronik hastalığı olan, çalışırken hastalık sahibi olan biri LCW’de çalışamaz mı? Bu bir damgalama değil mi?

Şirketin merkezinde bir ofiste çalışabilir elbette ya da farklı bir departmanda neden olmasın ama olmaz. Ayrıca mağazalarda iş karışık, sağlıklı insanlar bile çalışırken hastalığa kapılabilirler, düşünsenize sabit bir  yerde sadece ayakta durarak kasada çalışıp işlem alıyorsunuz. Ve bu 8 saat boyunca hep böyle, yoğun bayram dönemlerinde bu 11 saat bile oluyor. Bu kişinin 5 sene sonra ayağında varis olma ihtimali yüzde kaçtır?  Bu elbette bilinemez ama şartları gerçekten çok zor ve ağır. Kronik rahatsızlığı olan biri zaten o koşullarda çalışamaz. Çalışmaya devam ederse sağlığını düşünmüyor demektir.

" 'SENİN YAPTIĞIN İŞ AĞIR' DEĞİL DEDİLER"

Hastalığınızın şikayetleri ilerleyince neler oldu peki?

Bende 2 tane rapor var. Bir tanesinde "ağır işlerde çalışamaz" yazıyor. Kıdem tazminatımı alıp ayrılmak için bir rapor daha aldım onda da "efor gerektiren işlerde ve sürekli ayakta çalışması kişinin sağlığını olumsuz etkiler" ibaresi mevcut. Ben bu raporlarla şirket yöneticilerine istifa için başvurduğumda bana dedikleri şey "senin yaptığın iş ağır değil, sağlığını olumsuz etkilemez" oldu. Sanki bir uzman doktormuş gibi yorumladılar bir de. Benim o zaman tek istediğim kıdem tazminatımı alıp daha az yorucu bir işte çalışmaktı maaşı daha düşük olsa bile.

Sendika olduğunu ya da olmadığını bile bilmiyorum. Dava açmadan önce çok uğraştım, telefonla insan kaynaklarıyla  konuştum, onlar hukuk departmanlarına sordular, raporlarımı gönderdim ancak final cümleleri bana "hakkını hukuki yollardan arayabilirsin" oldu. Süreç şu an hala mahkemede devam ediyor. Düşünsenize 8 yılınızı verdiğiniz şirketle bu şekilde yolunu ayırıyorsun.

'REKLAMLARDAKİ KIYAFETLERDE EMEĞİ OLAN İŞÇİNİN KAÇININ HAKKI YENİYOR, KAFAMDA HEP BU VAR'

Ekranlarda dakikalarca dönen, dillere düşen reklam cıngılları oluyor LCW’nin. Bahsettiğiniz koşullarda çalışan bir işçi bu reklamları gördüğünde ne düşünür merak ediyoruz?

O reklamlarda dönen mankenlerin giydiği kıyafetlerde, emeği olan işçilerin acaba kaçının hakkı yeniyor ya da yenmiştir. Benim hakkım yendiği için onların da başına geldiğini düşünüyorum, kafamda hep bu var..  

Şimdi nasıl geçiniyorsunuz? Bir iş bulmanız kolay oldu mu?

Dava sürecinden sonra kamu kurumunda  LCW de çalışırken daha az maaş aldığım bir yerde çalışmaya başladım, masa başı bir iş. LCW'de çalışırken daha fazla maaş alan bir insan istifa edip, neden daha düşük maaş aldığı bir işte çalışmaya devam eder? Sağlığını kaybettiği için olabilir mi? Yorum sizin…