Brexit'in odağında da otomotiv sektörü var

İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasını onaylayan Brexit yasasının yürürlüğe girmesine dokuz ay kala İngiltere’de bulunan yabancı şirketler tepkiler gelmeye devam ediyor. Özellikle otomotiv sektöründen yapılan açıklamaların yanısıra şirketlerin üretimlerini daha güvenli gördükleri yerlere kaydırıyor. ABD’nin ek gümrük vergilerini gündeme getirmesi ise otomotiv sektörünü bir diğer yandan…

Emre Alım

Brexit ve Trump'ın özellikle Avrupa Birliği'ne yönelik "ticaret savaşı"nın merkezine yerleşen sektör otomotiv. Almanya'nın hedefe yerleştirilmesi doğrudan Alman otomotiv tekellerine yönelik yaptırımları gündeme getiriyor. Ancak dünya ticaretinin mevcut yapısı, uluslararası sermayenin ihtiyaçları ve öncelikleri, bu konuda ne kadar ileri gidilebileceğini kısıtlayan faktörler olarak öne çıkıyor. Şu an çok sertleşmiş görünen ortamın hem İngiltere hem de ABD cephesinde pazarlıklar sonucunda bir uzlaşma ile yumuşaması olası. Ancak özellikle uluslararası sermaye rekabetinde elektrikli araç, sürücüsüz araç gibi teknolojik gelişmelerle birlikte otomotivin ve otomotiv tekelleri arasındaki rekabetin devam edeceği de açık. 

İngiltere’nin Avrupa Birliği'nden (AB) çıkmasını onaylayan, kısa adıyla Brexit olarak bilinen karar, 23 Haziran 2016 yılında halk oylamasıyla kabul edilmesinden bu yana özellikle sermaye gruplarının geleceğine ilişkin tartışmaları da tetiklemiş durumda. Brexit’in yürürlüğe girmesine dokuz aydan az bir zaman kalırken otomotiv ve havacılık sektörlerinden sert açıklamalar geliyor.

Havacılık devi Airbus, bu hafta yaptığı açıklama ile İngiltere’yi AB ile ileriye dönük bir ticari anlaşma yapmaması durumunda ülkeden çıkmakla tehdit etmişti. Havacılık tekeli, İngiltere ekonomisine yılda 7,8 milyar sterlin katkıda bulunuyor.

Airbus’ın ardından yaz sonuna kadar müzakerelerin netleşmesi gerektiği uyarısında bulunan BMW, Avrupa Birliği'nden çıkışının tedarik zincirini etkilemesi durumunda İngiltere tesislerini kapatacaklarını söyledi.

Otomotiv endüstrisi liderlerinin açıkladığı verilere göre otomotiv sektörüne yılın ilk altı ayındaki yatırım, geçtiğimiz yıla göre yarı yarıya azaldı. 2017 yılının ilk yarısında 647,4 milyon pound olan yatırımlar bu yılın ilk yarısında 347,3 milyon pounda düştü.

Genç işsizliğin yüksek oranlarda seyrettiği İngiltere’de 800 bin kişinin istihdam edildiği ve 110 milyar dolar ciroya sahip olan otomotiv sektöründe yabancı şirketlere hakim.

KARMAŞIK PARÇA TEDARİK SİSTEMİ BREXIT ETKİSİNİ DAHA ÇARPICI KILIYOR

Dünyanın en büyük ticaret bloku AB, imalat sürecinde oldukça karmaşık bir tedarik zincirine sahip olan otomotiv sektörü için önemli bir serbesti sağlıyor. Bir otomobilin ortalama 30 bin parçadan oluştuğu düşünüldüğünde satış pazarı kadar imalat için gerekli parça ticaretinin de kritik olduğunu görülüyor. BMW’nin Oxford’da bulunan Mini Cooper üretimi gerçekleştiren fabrikasına günde 5 milyonun üzerinde parça geldiği tahmin ediliyor. 

Ancak hemen hepsi dünya pazarı içerisinde önemli paylara sahip olan bu tür firmaların "güvenli limanlara" kaydığına dair haberlerin sayısı da artıyor. Oxford’daki üretim merkezine bağımlılığını azaltan BMW, kıta Avrupası içinde yeni bir ihracat merkezi olarak gördüğü Hollanda’daki imalat ortağı ile üretim kapasitesini arttıran bir anlaşma imzaladı. Tıpkı İtalya’nın otomotiv sektöründe geçmişte yaşadığı daralma gibi İngiltere’den de kaçışın kaçınılmaz olduğu düşünülüyor. Ayrıca motor üretiminin Türkiye ve Çek Cumhuriyeti’ne kaydırıldığı da biliniyor.

Toyota ve Ford’un yanısıra yüksel kalitedeki lüks otomotiv üreten Mc Laren gibi üreticiler de hükümete belirsizlikleri gidermesi için ısrarcı olan açıklamalarına devam ediyor.

AB PAZARINDAN ÇIKIŞIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ MERAK KONUSU

Brexit yanlıları ise kısa vadede 2,7 trilyon dolarlık İngiliz ekonomisinin olumsuz etkileneceğini kabul etse de "Alman egemenliği" olarak niteledikleri AB pazarından çıkmanın ilerleyen dönemlerde toparlanma getireceğini öne sürüyor. Ancak geçtiğimiz yıl 1,1 trilyon dolarlık ticaretinin yarısını AB ülkerleri ile gerçekleştiren İngiltere’de bu "kısa vadeli olumsuzlukların" siyasal ve toplumsal boyutlarının yansımaları merak konusu.

Gümrük Birliği’nden çıkılmasının sıkı destekçilerinden Dışişleri Bakanı Boris Johnson ise gazetecilerin sermaye gruplarının kaygıları hakkındaki sorusuna “İş dünasını s...” cevabını vermişti. Brexit, iki hakim partinin bulunduğu İngiltere siyasetini de ikiye bölmüş durumda. Brexit’in ikinci yıldönümünde sokaklara çıkan ayrılık yanlıları ve karşıtları büyük protestolar gerçekleştirmişlerdi. 

BREXIT ETKİSİNE BİR DE TRUMP GİRİŞİMİ EKLENDİ

Otomotiv sektörünü bir diğer yandan sıkıştıran ticari sorun ise ABD Başkanı Donald Trump’ın giderek sertleştirdiği ticaret savaşlarında AB’den otomobil ithalatına yüzde 20 ek gümrük vergisi planı oldu. ABD şu an AB’den ithal edilen otomobillere yüzde 2,5, kamyonlara yüzde 25’lik bir vergi uyguluyor. Buna karşın AB ise ABD’den ithal edilen otomobillere yüzde 10 vergi uyguluyor. Ticaret bariyerlerinin ABD aleyhinde kullanıldığı düşünen Trump’ın bu hamlesinin ABD’de de büyük üretim tesisleri bulunmakla birlikte aynı zamanda Avrupa'dan ABD'ye yüksek miktarda ihracat yapan Volkswagen, Daimler ve BMW gibi önemli Alman otomobil üreticilerini zora sokacağı düşünülüyor. Olası tarifelerin ardından Almanya’nın üretiminin daha büyük bir kısmını ABD’ye kaydırması bekleniyor. Ancak parça ithalatı için Kanada ve Meksika'ya bağımlı olan Ford ve General Motors'un bu tarifelerden olumsuz etkilenmesi, Trump’ın henüz bir adım atmama sebebi olarak görülüyor.

TÜRKİYE TRUMP KARARINDAN DA BREXIT'TEN DE ETKİLENİYOR

Ticaret savaşlarının Türkiye’ye göründüğü kadar büyük bir etkisi olmayacağını iddia eden Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ise gerekçe olarak Türkiye’nin önemli bir ticaret ortağı olmamasını öne sürmüştü. Ancak Türkiye’nin pazarda doğrudan büyük bir paya sahip olmamasının yanısıra ‘pazarın pazarı’ olarak AB’deki kayıplardan etkilenmesi muhtemel görünüyor.