Beslenme alışkanlıkları ile obezite, kanser, kalp-damar hastalıkları, tip-2 diyabet gibi kronik hastalıklar arasındaki yakın ilişkiyi ortaya koyan çalışmaların sayısındaki artış, uzmanlarca önerilen sağlıklı beslenme önerilerinin bilinirliğinde belirgin bir artış sağladı. Bununla birlikte sağlıklı beslenmenin, bireyin kendi tercihi olduğu ve sağlıklı beslenme tercihinin bir yaşam tarzı olduğunu iddia eden liberal bakış açısı, dünyanın pek çok ülkesinde kriz durumunda olan beslenmeyle ilişkili kronik hastalıklar ile mücadele edilmesine bir çözüm sunamıyor.
Finlandiya Turku Üniversitesi’ndeki araştırmacıların yaptığı çalışmanın bulguları, sağlıklı beslenme alışkanlığının yalnızca bireyin tercihi olmadığını ortaya koyması açısından önem teşkil ediyor. Çalışmada, yaşanılan mahallenin sosyoekonomik durumunun, bireylerin uzmanlarca tavsiye edilen ulusal beslenme önerilerine ne oranda etki ettiği inceleniyor.
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
Bu doğrultuda diyet alışkanlıkları kısa bir anketle rapor edildi ve cevaplar temelinde araştırmacılar beslenme alışkanlıkları ile ulusal beslenme önerileri arasındaki uyumu açıklayan bir indeks oluşturuldu. Mahallelerin sosyoekonomik statüsü ile ilgili bilgiler, Finlandiya ulusal şebeke veri tabanı kullanılarak tespit edilen adres koordinatlarındaki katılımcılarla ilişkilendirildi. Bunun yanı sıra eğitim seviyesi, hane geliri ve işsizlik oranı bilgileri, mahalle sosyoekonomik refahının ölçülmesinde kullanılan ana parametreler oldu. Kullanılan veri tabanı, tüm vatandaşların sosyoekonomik özellikleri hakkında bilgiler içerdi. Katılımcıların yarısı, altı yıllık takibin tamamı için aynı adreste yaşayan kişilerden seçildi, diğer yarısı içinde mahalleye sonradan taşınanlar yer aldı.
İŞTE SONUÇLAR
Anket sonuçlarında daha düşük sosyoekonomik statüye sahip mahallelerde yaşayanların, daha yüksek gelirli mahallelerde yaşayanlara göre gıda indeksi sıralamasında daha alt sıralarda yer aldıkları bulundu. Bununla beraber, daha yüksek sosyoekonomik statüye sahip mahallelerde yaşayanların, uzmanlarca tavsiye edilen ulusal beslenme önerileri arasında yer alan et, balık ve sebze gibi gıdaları daha çok tükettikleri tespit edildi.
Araştırmanın baş yürütücüsü Dr. Hanna Lagström, bulunan sonuçlar ışığında en dikkat çekici verinin, “beslenme tercihlerinin, katılımcıların eğitim düzeylerinden, ekonomik durumlarından, medeni durumlarından ve kişisel sağlıklarından bağımsız olduğunu" söyledi.
Dr. Hanna Lagström’a gore bir diğer dikkat çekici bulgu da sosyoekonomik indeksi farklı bir mahalleye taşınan bireyin, beslenme alışkanlıklarında gösterdiği değişiklikler. Araştırmacılar daha yüksek sosyoekonomik statüye sahip mahalleye taşınan bireyin, daha sağlıklı beslenmeye başladığını; sağlıklı beslenme alışkanlığına sahip olan bir bireyin daha düşük sosyoekonomik statüye sahip mahalleye taşındığında ise gelir düzeyi değişmese bile daha sağlıksız beslenme düzenine geçiyor olmasının dikkate değer bir bulgu olduğunu belirtti.
Beslenme alışkanlıkları ile bireyin yaşadığı yerin sosyoekonomik konumu arasındaki ilişkiye işaret eden bu çalışma, bireyin yaşadığı yerin, “yaşam tarzı seçimi” ve “beslenme tercihleri”ni etkileyebileceğini göstermekte. O halde beslenmeyle ilişkili kronik hastalıklar ile mücadele, bireylerin yaşadıkları ortamlara da müdahaleyi gerektiriyor. Sağlıklı beslenen bir topluma ancak, kâr hırsı ile toplumu zehirleyen gıda tekellerinin olmadığı, herkesin sağlıklı ve güvenli gıdaya erişebildiği sosyalist bir düzende ulaşılabilir.
Kaynaklar:
https://eurekalert.org/pub_releases/2018-12/uot-nat121118.php
Hanna Lagström, Jaana I. Halonen, Ichiro Kawachi, Sari Stenholm, Jaana Pentti, Sakari Suominen, Mika Kivimäki, Jussi Vahtera. Neighborhood socioeconomic status and adherence to dietary recommendations among Finnish adults: A retrospective follow-up study. Health & Place, 2018; DOI: 10.1016/j.healthplace.2018.10.007
https://accenture.thriveglobal.com/stories/20250-7-helpful-tips-for-a-healthy-lifestyle-in-2018