Geçtiğimiz günlerde Amerikan Psikanaliz Derneği yönetiminin yaklaşık 3500 üyesine attığı mail, Amerikan psikiyatristleri arasında tartışma yarattı.
Üyelere gönderilen mail, psikiyatristlerin politikacıların ruh sağlığı ile ilgili değerlendirme yapabileceklerini söylüyordu. Oysa yıllardır psikiyatristler arasında politikacılar hakkında yorum yapılamayacağına yönelik Goldwater adıyla bilinen bir kural işliyor.
Aslında tartışma Trump'ın başkan adaylığı döneminde başladı. Kamuoyundan gelen Trump'ın akıl sağlığının yerinde olup olmadığına dair sorular ve medyadaki tartışmalar üzerine APA (Amerikan Psikiyatri Birliği) Başkanı, etik olmadığı gerekçesiyle psikolog ya da psikiyatristlerden bu konuda değerlendirme yapmamalarını istemişti. Buna rağmen son dönemde psikiyatristlerin Trump'ın ruh sağlığının endişe verici olduğu yönündeki görüşlerini belirtmeleri ve Psikanaliz Derneği'nin üyelerine attığı mail tartışmayı büyütmüş gibi görünüyor.
Peki Amerikalı psikiyatristlere siyasal figürler hakkında yorum yapma yasağı getiren ve adı "Goldwater" olan bu kural ne zaman ve nasıl ortaya çıkmıştı?
GOLDWATER KURALI NEDİR?
Kural adını 1964 yılında Amerikan başkan adayı Barry Goldwater'dan alıyor. Başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'den aday olan Goldwater, Amerikan muhafazakar siyasetinin 1960'lı yıllardaki yeniden canlanışına neden olan kişi olarak kabul ediliyor. Sovyetler Birliği'ne kararlı biçimde karşı koymaya dayalı bir seçim kampanyası yürüten ve sert bir dış politika izleyen başkan adayı Barry Goldwater, Vietnam'a karşı nükleer silah kullanma önerisiyle akıllarda kalan bir isim.
Psikiyatristler ise sürece bir derginin Goldwater hakkında yaptığı anketle dahil oluyorlar. Yaklaşık 1200 psikiyatrist ile yapılan anket Goldwater'ın ruh sağlığının başkanlık yapmasına uygun olmadığı yönünde sonuçlanıyor. Bunun üzerine Goldwater'ın açtığı dava sonunda Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), bir halk figürü hakkında psikiyatristlerin fikir beyan etmesinin etik olmadığı yönünde bir karar alıyor ve Goldwater kuralı böylelikle yürürlüğe girmiş oluyor.
Şimdi bu kural Trump döneminde açıkça ihlal ediliyor gibi görünüyor. Aynı zamanda pek çok haber kaynağı gerek başkanlık çalışmaları gerek tarzları açısından Goldwater ile Trump'ı karşılaştırarak, "Trump Amerikanın yeni Goldwater'ı mı" sorusunu soruyor.
Psikanalistler Derneği ve Psikiyatri Birliğini karşı karşıya getiren bu durum, psikiyatristlerin yeniden politize olma yolunda adım mı attığı sorusunu akla getiriyor.