19 Nisan 2018 günü Küba’da genel seçim süreci tamamlandı. Halkın katılımına dayalı seçim sistemiyle belirlenen ve toplumun her kesimini temsil eden 605 vekille oluşan Ulusal Meclis, Meclis Başkanı, Devlet Konseyi ve Devlet Konseyi Başkanı’nı seçti. Seçimler için süreç geçtiğimiz Haziran ayında Halk İktidarı Ulusal Meclisi’nin çağrısıyla başlamıştı.
KÜBA SEÇİM SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
Küba Anayasası’nın birinci maddesine göre Küba Devleti bağımsız ve egemen bir sosyalist işçi devletidir; siyasi özgürlük, sosyal adalet, bireysel ve kolektif refah ve insani dayanışma adına herkesin katılımı ile ve herkesin iyiliği için örgütlenen birleşmiş ve demokratik bir cumhuriyet olarak kurulmuştur. Küba Devleti’nde egemenlik halkındır ve bu egemenlik doğrudan ve Halk İktidarı Meclisleri ile icra edilir.
Küba Seçim Sistemi 72 No'lu Seçim Yasasıyla düzenlenir.
Küba’da tek iktidar vardır o da halkın iktidarıdır.
Çok partililik yoktur. Halkın siyasi öncülüğünü Küba Komünist Partisi üstlenmiştir.
Halk İktidarı’nın tüm organları seçimle başa gelir ve yenilenir.
İl delegeleri ve vekillerin yüzde 50’ye kadarı seçim bölgelerinden seçilirler.
Parti aday önermez.
Parti aday göstermez.
Parti aday tanıtmaz.
16 yaşından itibaren seçmen olunur.
Seçmenlerin kayıtları resmi, daimi ve kamuya açıktır.
Seçim sandıkları küçük öncüler (çocuklar) tarafından korunur.
Küba’nın idari haritasına bakıldığında sosyo-ekonomik gelişme, nüfus artışı, devlet yönetimine katılımı kolaylaştırmak gibi kriterlerle oluşturulmuş 15 il ve 168 belediye görülmektedir.
Halk iktidarı ve seçim sistemi 5 sütun üzerinde yükselir:
- Adayları halk özgür ve demokratik bir şekilde önerir ve belirler.
- Adaylar seçmenlerin doğrudan, gizli ve çoğunluk oyu ile seçilir.
- Adaylar görev sürelerinin herhangi bir zamanında geri çağrılabilir.
- Adaylar kendilerini seçen seçmenler önünde Hesap Verme aracılığı ile sistematik olarak kontrol edilir.
- Halk İktidarı organları en önemli kararların alınmasında sürece dahil olur.
HALK İKTİDARI ORGANLARI NELER?
Halk İktidarı Ulusal Meclisi: Devlet iktidarının en üst organıdır. Cumhuriyetin kurma ve yasama yetkisine sahip tek organıdır.
Devlet Konseyi: Halk İktidarı Ulusal Meclisi’nin iki oturumu arasında,alınan kararları ve Anayasa’nın kendisine koştuğu işlevleri yürüten organıdır.
Halk İktidarı İl Meclisi: İdari sınırları kanunlarla belirlenen yerelde devlet iktidarının en yetkili yürütme organıdır.
Halk İktidarı Belediye Meclisi: İdari sınırları kanunlarla belirlenen yerelde devlet iktidarının en yetkili yürütme organıdır.
Halk Konseyi: Halk İktidarı’nın yerelde, temsili karakterde, işlevlerinin yerine getirilmesi için en yüksek otoriteye sahip organıdır. Bulunduğu belediye sınırları içerisinde Halk İktidarı Belediye Meclisi’ne sakinlerin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve giderilmesi için yardımcı olur. Kent, köy, mahalle ve kırlarda en az beş seçim bölgesinden oluşur. Seçim bölgelerinde seçilen delegelerden oluşur.
Seçim Bölgesi: Belediyelerin bölgesel bölümüdür. Her belediye en az 30 seçim bölgesine ayrılır. Her seçim bölgesi Halk İktidarı Belediye Meclisi’ne bir delege seçer.
GÜN GÜN KÜBA'DA GENEL SEÇİM SÜRECİ
14 Haziran 2017: Halk İktidarı en geç seçim gününden 90 gün öncesinde çağrı yayınlar. 14 Haziran 2017’de bu çağrı yayınlanmıştır.
15 Haziran 2017: Ulusal Seçim Komisyonu oluşturulur. 15 Haziran 2017 tarihinde oluşturulmuştur.
15 Haziran 2017: İl Seçim Komisyonları bileşenleri tayin edilir. 15 Haziran 2017 tarihinde tayin edilmiştir.
16 Haziran 2017: Ulusal Seçim Komisyonu kitle örgütlerine tüm seviyelerde Adaylık Komisyonları üyeliği için önerilerini sorar. 16 Haziran 2017’de gerçekleştirilmiştir.
16 Haziran 2017: Devrimci Silahlı Kuvvetler Özel Seçim Komisyonları oluşturulur. 16 Haziran 2017’de oluşturulmuştur.
19 Haziran 2017: İl Seçim Komisyonları oluşturulur. 19 Haziran 2017’de oluşturulmuştur.
19 Haziran 2017: Belediye Seçim Komisyonları’nın önerdiği seçim bölgeleri İl Seçim Komisyonlarında onaylanır. 19 Haziran 2017’de gerçekleştirilmiştir.
19 Haziran 2017: Belediye Seçim Komisyonları bileşimi tayin edilir. 19 Haziran 2017’de tayin edilmiştir.
20 Haziran 2017: Belediye Seçim Komisyonları oluşturulur. 20 Haziran 2017’de oluşturulmuştur.
20 Haziran 2017: Seçim Bölgeleri’nin önerileri onaylanır. 20 Haziran 2017’de onaylanmıştır.
22 Haziran 2017: Belediye Seçim Komisyonları tarafından Seçim Bölgeleri Komisyonları tayin edilir. 22 Haziran 2017’de gerçekleştirilmiştir.
19-24 Haziran 2017: İlk Eğitim – İl ve Belediye Seçim Komisyonları bileşimlerine verilir. Sürecin genel tarifi ve takvimi 19-24 Haziran 2017 arasında tüm bileşimlere ulaştırılmıştır.
26-30Haziran 2017: Seçim Bölgeleri Seçim Komisyonları oluşturulur. 26-30 Haziran 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
30 Haziran-4 Temmuz 2017: Ulusal, İl, Belediye Seçim Komisyonları önünde Adaylık Komisyonları göreve başlar. Ulusal Adaylık Komisyonu 30 Haziran 2017, İl Adaylık Komisyonu 1 Temmuz 2017 ve Belediye Adaylık Komisyonu 3 ve 4 Temmuz 2017’de göreve başlamıştır.
3 Temmuz 2017: Belediye Seçim Komisyonları tarafından aday adaylık alanları onaylanır. 3 Temmuz 2017’de onaylanmıştır.
5 Temmuz 2017: Adaylık Komisyonları Seçim Komisyonlarına her seviyede Genel Faaliyet Programlarını sunar. 5 Temmuz 2017’ye değin tamamlanmıştır.
5 Temmuz 2017: İkinci Eğitim – Seçim Bölgeleri Komisyonları bileşimlerine verilir. Sürecin genel tarifi ve takvimi 5 Temmuz 2017 tarihine değin tüm bileşimlere ulaştırılmıştır.
10 Temmuz-26 Ağustos 2017: 3. ve 4. Eğitimler – Seçim Bölgeleri, Belediye ve İl Seçim Komisyonları bileşenlerine adayların gösterilmesi, seçmen listelerinin doğrulanması başlıklarında verilir. 10 Temmuz ile 26 Ağustos 2017 arasında gerçekleşmiştir.
20 Temmuz 2017: Ulusal Seçim Komisyonu tarafından Halk İktidarı Ulusal Meclisi için vekillerin sayısının belirlenmesi ve Halk İktidarı İl Meclisleri delegelerinin hangi belediyelerden gösterildiğinin Ulusal Adaylık Komisyonu’na 20 Temmuz 2017’de gerçekleşmiştir.
24 Temmuz 2017: Oy verme istasyonları 24 Temmuz 2017’de belirlenmiştir.
4 Eylül-30 Ekim 2017: Halk İktidarı Belediye Meclisleri’ne delege gösterilen adayların kanunlarca belirlenen koşulları sağlayıp sağlamadıkları 4 Eylül ile 30 Ekim 2017 tarihleri arasında denetlenmiştir.
19 Ekim 2017: Seçmen listeleri 19 Ekim 2017’de ilan edilmiştir.
23 Ekim-9 Kasım 2017: Seçmen listeleri Seçim Bölgeleri Seçim Komisyonları ve Belediyelerin seçmen kayıt bürolarınca 23 Ekim 9 Kasım 2017 tarihleri arasında kontrol edilmiştir.
26 Ekim 2017: Seçim masalarının bileşenleri 26 Ekim 2017’de belirlenmiştir.
1-17 Kasım 2017: Beşinci Eğitim – Her seviyede seçim komisyonu ile Bilgi alma, işleme ve sayma gruplarına seçim günü ile ilgili süreç 1-17 Kasım 2017 tarihleri arasında verilmiştir.
1-26 Kasım 2017: Halk İktidarı Belediye Meclisi adaylarının fotoğraf ve biyografilerinin sergisi 1-26 Kasım 2017 tarihleri arasında sergilenmiştir.
26 Kasım 2017: Halk İktidarı Belediye Meclisi delegeleri seçimi 26 Kasım 2017’de yapılmıştır.
3 Aralık 2017: Halk İktidarı Belediye Meclisi delegeleri seçiminin ikinci turu 3 Aralık 2017’de gerçekleştirilmiştir.
17 Aralık 2017: Halk İktidarı Belediye Meclislerinin kurulması ve meclislerin başkan ve başkan yardımcılarını seçmesi 17 Aralık 2017’de gerçekleşmiştir.
23 Aralık 2017: Ulusal Seçim Komisyonu ve İl Seçim Komisyonları Halk İktidarı İl Meclisleri delegeleri ile Halk İktidarı Ulusal Meclisi vekilliği için aday adaylığı önerilerini Adaylık Komisyonları’ndan 23 Aralık 2017 tarihine kadar almıştır.
29 Aralık 2017: İl Meclisleri ve Ulusal Meclis için adayların şartları yerine getirip getirmediklerinin kontrolü 29 Aralık 2017 tarihine kadar gerçekleştirilmiştir.
1 Ocak 2018: Adaylık Komisyonu adayların biyografilerini 1 Ocak 10 Ocak 2018 tarihleri arasında basım ve dağıtım işlemlerini gerçekleştirmiştir.
17 Ocak-11 Mart 2018: Belediye Seçim Komisyonları adayların biyografilerini her Seçim Bölgesi Komisyonuna 17 Ocak 2018 tarihine kadar dağıtmıştır. İl Meclisi delege adayları ile Halk İktidarı Ulusal Meclisi vekil adaylarının biyografileri 22 Ocak-11 Mart 2018 tarihleri arasında tüm seçim bölgelerinde sergilenmiştir.
5-28 Şubat 2018: Altıncı Eğitim – 5 ile 28 Şubat 2018 tarihleri arasında her seviyede seçim komisyonu, seçim masaları ile bilgi alma, işleme ve sayma gruplarına seçim günü süreciyle ilgili verilmiştir.
11 Mart 2018: Halk İktidarı İl Meclisi delegeleri ile Halk İktidarı Ulusal Meclis vekillerinin seçimi 11 Mart 2018 tarihinde gerçekleşmiştir.
25 Mart 2018: Halk İktidarı İl Meclisleri 25 Mart 2018’de kurulmuştur.
- Seçimlerden sonraki yedi gün içerisinde her seviyeden komisyonun çalışmalarının tartışılması, analizi ve onaylanması gerçekleştirilmiştir.
19 Nisan 2018: Halk İktidarı Ulusal Meclisi 19 Nisan 2018 tarihinde kurulmuştur.
19 Nisan 2018: Halk İktidarı Ulusal Meclisi Devlet Konseyi, Devlet Konseyi Başkanı, Başkan Yardımcısı ve Meclis Başkanı’nı 19 Nisan 2018 tarihinde seçmiştir.
Seçmenlerin oturdukları sokaktan başlayarak yaptıkları toplantılarla Ulusal Meclis’e uzanan seçim serüveni sonucu toplumun hiçbir kesimi açıkta bırakılmadan, herkesin görüşü değerlendirilerek 19 Nisan’a gelinmiştir. 19 Nisan’da kurulan Halk İktidarı Ulusal Meclisi 605 vekilden oluşmaktadır. Toplumun tüm kesimlerini temsil eden 604 vekil doğrudan ve kapalı oylamayla Miguel Diaz-Canel’i Devlet Konseyi Başkanı olarak seçmiştir.
VEKİLLERİN YARIDAN FAZLASI KADIN
Vekillerin yüzde 53.22’si kadın olup Küba’yı dünyada en çok kadın milletvekiline sahip ikinci ülke yapmaktadır.
Seçilen vekillerin yüzde 86’sı yükseköğrenim mezunu yüzde 14’ü ise orta üst düzey eğitim kurumlarından mezundur.
HER MESLEKTEN VEKİL
- 28 çiftçi ve Kooperatif sektörü çalışanı
- 24 bilim insanı
- 12 sporcu
- 47 eğitimci
- 83 üretim ve Hizmet sektörü çalışanı
- 34 sağlık sektörü çalışanı
- 39 yazar ve sanatçı
- 9 öğrenci lideri
- 22 asker
- 4 din kurumları temsilcisi
- 7 adli yönetim mensubu
- 39 kitle örgütleri liderleri
- 11 toplum örgütleri liderleri
KÜBA’DAKİ SEÇİMLERDE NELER VAR NELER YOK?
Küba’da iki ay önce ani bir kararla haber verilen ve halkı hiçe sayan sürpriz seçimlere yer yok.
Küba’daki seçimlerde partiler yok.
Parti adayı yok.
Parti’nin desteklediği bağımsız adaylar yok.
Partinin önerdiği adaylar yok.
Seçim kampanyaları yok.
Hiçbir adaya ayrılmış ödenek, hazine yardımları yok.
Çalınan oylar yok.
Kavga yok.
Bölünmüşlük yok.
Belirli bir sınıfın çıkarı yok.
Vekillik maaşı yok. Vekiller vekillik dönemlerinde mesleklerine devam ederler. Yalnızca vekillik döneminde çalışma gruplarında tam zamanlı çalışması gereken vekillere normalde mesleklerini icra ederken aldığı maaş tutarında maaş ödenir. Çalışma dönemi sonunda mesleğine geri döner.
Birlik var.
Halkın egemenliği var.
Eşitlik var.
Toplumsal birliğin teminatı partinin tarihsel önderliği var.
İşte Küba’nın Halk İktidarı Ulusal Meclisi Devlet Konseyi Başkanı olarak Miguel Diaz-Canel’i böyle seçti.
