“Smoke On The Water” şarkısını bilirsiniz, hani şu her gece barlarda en az iki kere çalınan, sert riff’li en meşhur Deep Purple parçası. Peki, bu parçanın müsebbibini bilir misiniz?
Adamın adı Claude Nobs, dünyanın en önemli caz festivali olan Montreux’nun kurucusu ve başkanı Atlantic Records’un sahibi Ahmet Ertegün’ün de yakın arkadaşıydı...
1971 yılıydı, sahnede Frank Zappa konseri gerçekleşirken çıkan yangında konser salonu kül olmasına karşın, Nobs festivale ara vermedi. İşte, Deep Purple’un efsane şarkısı bu yangına ithaf edilerek oluşturuldu. Olayın ardından Nobs’un lakabı “Funky Claude”e çıktı.
***
Cazın dünya çapında popülaritesini arttırmasında en büyük paylardan biri onundu çünkü müzik festivali anlayışına uluslararası çapta yeni bir anlayış getirmiş, dünyanın en ikonik ve eklektik festival programına imza atmıştı Nobs. Caza komşu modern ve elektronik eğilimler dahil, rock ve pop sanatçılarını da ağırlamaya başlamıştı festivali. Cazın devasa isimlerinin yanı sıra, Bob Dylan, David Bowie, Led Zeppelin, Pink Floyd, Jethro Tull, Ten Years After, Prince, B.B. King ve Radiohead gibi isimler de bu festivalde sahne tozu yutuyordu.
Bazı caz püritenleri bu yaklaşımı aşırı ticari bulsalar da, cazla alakası kalmamış bir organizasyon olarak niteleyip burun kıvırsalar da, bu itirazın yöneldiği yerde festivalin başarı hikâyesi yatar.
Değişik düşünceleri yaklaştırarak birleştirme konusunda benzersiz bir yetenekti küçücük bir konserden kocaman bir marka yaratmıştı Nobs. Aslında yaptığı kuru kuruya dar bir caz festivalinden ibaret değildi öyle olsaydı asla Montreux Caz Festivali olmazdı bu etkinlik. Gençliğinde amatör olarak müzisyenliğe sevdalansa da, müzik adına efsane müzisyenlerde daha fazlasını becermişti Nobs.
Festivalin en uzun süreli özel konuğu Miles Davis olmuştu. Bu birliktelik sonradan 20 CD’lik bir albüm setine dönüştü. Tahmin edileceği üzere Deep Purple festivalin müdavimlerindendi ve geleneksel olarak “Smoke On The Water”ın caz yorumunu da çalıyorlardı burada.
Yetmişli yıllarda David Bowie, Keith Richards ve Freddie Mercury gibi İngiliz hükümetine ağır vergiler ödemek istemeyen birçok sanatçının sığındığı liman olmuştu Nobs.
***
Bir fırıncı baba ile hemşire annenin üç çocuğundan biriydi Nobs. İkinci Dünya Savaşı sırasında bir çocuktu İsviçre’nin tarafsız bölge oluşu nedeniyle savaşın acılarını tatmadı. Yaşadığı yer olan Montreux, İsviçre’nin Cenevre gölü kıyısında o zamanlar az tanınan bir yerdi. Ekmek yapmaya merakı yoktu, o yüzden önce bankada sonra bir turizm bürosunun muhasebesinde dirsek çürüttü, bir süre.
Bu festivalin tohumu 1966 yılında Nobs’un Atlantic Records’un New York’taki ofisini iş icabı ziyaret ettiği sırada atıldı. Savaş sonrasında bu bölgede oluşan bir Amerikan kültürü ilgisini caz müziği üzerinden değerlendirmek istiyordu. 1967 yılında bir konserle başlayan festival hiç aksamadı. Zaman içinde günde 30 konseri yapabilecek kapasiteye ulaştı.
Seksenli yıllarda namı tüm dünyaya yayılmış pek çok ülkede bir caz-kafe markası haline gelmişti Montreux. Hemen peşinden sayısız hediyelik eşya üretimi ve festival müdavimleri için Montreux Jazz Chronicle adlı günlük ve ücretsiz bir yayın başladı.
Festival kayıtlarını plaklaştırmak konusunda da öncü fikirlerle donatılmış ilklere imza atmış biriydi Nobs. Miles Davis ve sonrasındaki bir dönemin en önemli yapımcısı Quincy Jones idi.
Organizatör, plak şirketi, menajer gibi sektörün değişmez karakterleri dahil müzisyenler nezdinde en büyük sevgi ve takdir ona aitti. 2006 yılında Ömür Boyu Başarı Ödülü ile onurlandırdı Downbeat tarafından Nobs.
Claude Nobs İsviçre’de Noel arifesinde, 2013 yılının onuncu gününde 76 yaşındayken yaşama veda etti.