Bir Cumartesi Babası: Ertuğrul Oğuz Fırat

90 yaşında. Yüzde doksanın üzerinde bir oranla göremiyor, elindeki lupuyla (bir nevi büyüteç) sadece tek tek harfleri algılayabiliyor. Karşısındakini siyah beyaz bir siluet halinde güçlükle seçebiliyor. Maalesef artık okuyamıyor ve yazamıyor.

Her şeye rağmen 1982 yılından beri her Cumartesi evinin kapısını açmaya devam ediyor, çağdaş müziğe merak duyan tutkulu insanlara. Günden bugüne kiler ayak basmamış ki, o duvarları arasına notalardan halı örülmüş kutsal salona Bilge Karasu’dan Fazıl Say’a, Mehmet Nemutlu’dan Muhittin Dürrüoğlu Demiriz’e...

Halen canla başla müzik setinin play tuşuna basıyor, ilk günkü heyecanı muhafaza ediyor, çalan eser hakkında konuşurken. Pek bir yerlerde bulamayacağınız kayıtları, emsalsiz bilgi birikimi eşliğinde servis ediyor genç kuşaklara.

Servis edilen tek şey müzik ve bilgi değil tabii ki hayatın sıcaklığına ve dostluğa, komşuluğa dair şeyler de var, sıcacık demli çaylar, tazecik börekler, çörekler gibi…

Kendisine işlerini bu koşullarda sürdürebilmesi için gönüllü yardımcıları var, ama O kendisine edebiyat klasiklerini, Rus klasiklerini okuması için kapıcının çocuğunu çağırıyor maksat kendine okutmak değil, çocuğun okuması.

Bu özgün muhterem şahıs, Cumhuriyet tarihiyle özdeş besteci, yazar ve ressam Ertuğrul Oğuz Fırat ya da kodlanmış adıyla EOF.

***

Akademik bir eğitim arzusu babası tarafından sürekli bastırılır. Aldığı eğitim sonucu bir kanun adamı olsa da, yola annesinin yirminci yaş günü için piyano ile çıkar.

İlk armoni derslerini Adnan Benk vasıtasıyla tanıdığı Carl Berger’den alır. Klasik armoni kurallar uymaz ona kuralsızlık nedense çok daha cazip gelir, bu kanun adamına. Bülent Arel ve İlhan Usmanbaş ile tanıştığında ise alışıldık armoniyle arasındaki gemileri hepten yakar.

Artık sürekli yenilik ve özgürlük peşinde koşan biri olarak, mecburi duraklar yalnızlık, dışlanma ve yok sayılma olur. Sanat tarihindeki sayısız vaktinde anlaşılamamış sanatçıdan biridir artık.

Altmışlı yıllarda önayak olarak açtığı çağdaş müzik yarışmalarının para ödüllerini kendi şahsi tasarruflarından karşılar. Çoksesli müziğe “küğ” der, beste yerine “bağda” sözcüğünü kullanır, solo demektense “yalkın” sözcüğünü yeğler ve bunun gibi daha yüzlerce sözcük. Kullandığı dil ve türettiği sözcükler nedeniyle 1964 TDK üyeliğine alınır.

Annesinin vefatının verdiği acıyla resme başlar. Aynı ümitsizlik ve huzursuzluk, bu kez notalardan çıkar tuale yansır. İnzivaya çekilmiş bir aydın profili şimdi daha çıplaktır, renklerin ve şekli bozulmuş figürlerin önünde. Ne müziği, ne resmi ne de şiiri ele vermez kendini kolay kolay. Bu ruh haliyle kaleme aldığı makaleler, 1999 yılında Pan Yayınevi tarafından derlenir “Umursanmamış” adı altında.

Müziğin halkla ilişkisi ve sanat politikalarına eğilir sıkça. Yazılarının satır aralarında Cumhuriyet’in bir devrim olarak tamamlanmasında kültürel sorunlara parmak basan tezlere rastlanır. Tüm sanatsal disiplinlerden söz açarak, ontolojik sorunları felsefi bir düzleme taşır.

***

Çok sesli müzik dünyası tarafından “umursanmayan” bir adamdır EOF yeteneklerini kendine saklamayan, ilkeli ödünsüz bir yaşamın sahibi. Sorunları dile getirmekle yetinmeyen, çözüm önerilerini de düşünen ve paylaşan bir ahlakın temsilcisi.

Okullu besteciler ve yorumculardır onu dışlayan kesimlerden biri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından programa alınan eserleri, orkestra üyelerinin topladığı imzalar sonucu iptal edilir.

Sonucunun ne olacağını şimdiden kestirmek güç de olsa, giderek artan bir ilgi var EOF çalışmalarına, belli belirsiz. A.K. Müzik tarafından basılmış beş CD var, meraklı için raflarda. Son olarak İdil Biret, önümüzdeki günlerde basılacak olan albümü için EOF’un iki solo piyano yapıtını kaydetti. Tabii son kertede yapıtlarının ne kadar değerli olduğuna karar verecek olan şey tarihin kendisi.

Yaşımız ve faaliyetimiz, hayatın zorluğuna ve yoğunluğuna karşın geride bıraktığımız başarı ve kariyer her ne ise eğer karşımızdaki insan Ertuğrul Oğuz Fırat ise, örnek alacağımız ve kendimize çeki düzen vereceğimiz çok şey var demektir.

[email protected]