"Uzak bir gelecekte çok daha önemli araştırmalar için açık bir alan görüyorum. Psikoloji yeni bir temel üstüne oturacak." Charles Darwin, Türlerin Kökeni
"Sözcükler" dergisinin Mayıs-Haziran sayısında Darwin tartışmalarını nasıl gördüğümü anlattığım bir yazım yayımlandı. Başlığı "Darwinciliğin Kabulünün Önündeki En Büyük Engel: Darwin Yasaları".
Bu yazının ilk bölümü şöyle:
[Tübitak'ın Darwin'e saygısızlığı evrim tartışmalarını alevlendirdi. Bilim çevreleri, aydınlar, inançları gerçeklerin karşısına dikmekte ısrarlı gözüken karanlık kafalara iyi bir tepki gösterdiler. Ama bu yazıya vesile olan son kavga değil. Yirmi yıldır sürdürdüğüm savunuyu başka birçok vesileyle tekrar öne çıkarmamla üst üste geldi olay. İnsan hayvandan farklılaşmış, pek çok bakımdan ondan "üstün" nitelikler kazanmış bir yaratık, ama hala ilkel. Bilişsel bakımdan çok gelişmemiş bir canlı. Yine kendi yarattığı "üst değerleri" ve bilimle bulduğu gerçekleri kabullenememesinin ardında bu yatıyor.
Her çevre evrimi sembolleştiren resimlerde farklı şey görüyor. Bazıları en başta arzı endam eden maymuna sinir oluyor, onun atalarımızla bağlantısı olabileceği fikrini hakaret kabul ediyor. Bazıları en sağdaki figüre, yani modern insana hayranlık besliyor, böyle bir gelişmiş canlının nasıl olup da pek çok temel soruna çözüm bulamadığını, evrim denilen somut gerçeği bile neden kabullenemediğini dert ediyor. Bana göre sorun orada zaten. Her iki taraf da insan merkezci. Bir taraf bu mükemmel yaratığın, tüm evrenin kendisi için yaratıldığı o Tanrı gözdesinin Darwinistlerce aşağılanmasına katlanamıyor öbür tarafsa yaratığın tüm temel problemlerini çözebilecek nitelikte bulunduğuna "inanıyor", hayal kırıklığı yaşıyor.
Bilimsel felsefe ve bilim tüm olgulara önyargılardan uzak nesnel bakmalı ve bunu kısmen başarıyor. Fakat bence insana ilişkin bilgimizin gelişmesi ve bunların kabul edilmesi önünde en az din kadar büyük engel söz konusu insan merkezci birörnek sosyal bilimci kafalardır. En az diyorum, çünkü bu yaygın anlayışın bilinç sakatlayıcı etkisi ötekinden yüksektir. Laisizmi içselleştirmiş bir bilim insanı dinsel inancıyla çalışmasını birbirinden ayrı tutabilir ve tutmaktadır. Fakat birörnekçi sosyal bilim dogmalarıyla zehirlenmiş bir bilim insanının ne düzgün bir araştırma yapması, ne de onu nesnel olarak yorumlayıp yayımlaması olasıdır.
Sosyobiyolojiye, evrimsel psikolojiye, davranış genetikçiliğine karşı getirilen ırkçılık, faşistlik suçlamaları aslında insanı anlamayı hiç umursamayan, aynı nedenle onu değiştirmeyi de gerçekte pek dert edinmeyen söz konusu çevrelerden gelmektedir dünya çapında ve tüm bu tutucu tepkiler de tamamen insanın gelişmemiş doğasının bir yansımasıdır.
Darwinizmi ve genetikçiliği kendi ırkçı ve sınıf ayrımcısı görüşleri için kullanmaya çalışan bazı bilim insanları da çıkmadı değil. Ama onların çalışmaları bile bilime katkı sağladı. Çünkü hiçbiri milletler, sosyal sınıflar veya ırklar arasında kültürle, eğitimle açıklanamayacak doğal farklılıklar bulamadı ve bazıları bunları yayımlamak zorunda kaldı. Sosyobiyolojininse doğuşundan itibaren böyle bir niyeti bulunmadı. Ancak her yeni fikri karmaşık ve öğrenilmesi güç gören, onun üstüne bir düşünsel emek vermeyi göze alamayan bireylerin evrensel taktiğidir yaftalayıp bir kenara atmak...]
Hayli uzun olduğundan ve dergiye saygısızlık yapmak istemediğimden yazının tamamını burada yayımlayamıyorum. Kalan dört sayfayı okumak isteyenler "Sözcükler" dergisini alabilirler.
Burada başlıkta değindiğim "en büyük sorun"a kısaca dokunmadan kapatamam. Bu en büyük sorun türsel anlamda akıl yetersizliğimiz. O da evrimsel tam gelişmemişliğimizin doğal bir sonucu. Sosyalizm mücadelemizde iki yüz yıldır bir adım ileri iki adım geri.. ilerleyemememiz, bizdeki, içimizdeki, dışımızdaki, genis yığınlardaki çok katmanlı, değişik boyutlu bilişsel kısıtlılıklardan kaynaklanıyor. Söz konusu yazımda o kısıtlılıkları aşmanın yolları üzerine de tartışma açıyorum. Başka yazılarda aynı yolda yürümek üzere.