İki yıl önce bugün, bisiklet sporcusu Umut Gündüz 15 Temmuz 2020’de bisikleti üzerinde sarhoş bir sürücü tarafından öldürüldü. Katil Çağdaş Şenyüz, olayın hemen ardından tutuklandı ancak sadece 4 ay hapiste kaldı sonra serbest bırakıldı. Bu aşamadan sonra yaşananlar ise artık ölümü bir kazanın ötesine geçti. Gündüz ailesinin katilin hak ettiği cezayı alması için yürüttüğü mücadele kavgalı bir adalet arayışına dönüştü. Çağdaş Şengöz işlediği suçun karşılığını yaşamadan topluma karışmakla kalmadı, nasıl olduysa kendisi bir mağdura dönüştürüldü ve Umut’un ailesinin öfkesi suçlama, baskı ve zorla susturulmaya çalışıldı.

Umut için adalet mücadelesi sürüyor. Sosyal medyada @umutasesol hesaplarından, #BisikletliOlumleriDurdurulsun, #BisikletliYasamicinAdalet ve yine #UmutaSesOl etiketleri ile yapılan paylaşımlardan izleyebilir, katılabilirsiniz.

Mücadele düzenli ve kararlı adımlarla sürüyor, ancak 15 Temmuz gününün de Umut’u anmak, yaşatmak ve onun öncülük ettiklerine ses olmak açısından ayrı bir önemi var. Bu yıl 14 Temmuz akşamından başlayacak şekilde, 14 ve 15 Temmuz günlerinde ve izleyen haftasonu da yine Umut için bir araya gelinen etkinlikler olacak. Detayları soL portalda ve @umutasesol hesaplarında bulabilirsiniz.

Anne babası Asuman ve Menderes Gündüz’ün anlattıklarından, birlikte pedal çevirdiği takım arkadaşlarından, Türkiye bisiklet camiasından yansıyan yorumlardan anlıyoruz ki, Umut henüz 19 yaşında, deneyimli, yetenekli, başarılı ve disiplinli bir sporcu kimliği edinmeyi başarmış. Bu bahsettiğim sadece iyi bisiklet sürmekle, parkuru en hızlı tamamlamakla elde edilecek bir başarı değil. Kafasına koyduğu hedefi, üzerine aldığı işi ciddiye alıp, araştırıp, öğrenip, ölçüp biçip, planlayıp, hazırlanıp, çalışıp, çok çalışıp yapılabilecek birşey. 

Ben de bugün Umut’a ses olmak için, onun bisiklet sporu tutkusunu sizlere de yansıtabileceğini umduğum bir yazı hazırlamak istedim. Kişisel olarak karşılaşamamış olsam da ailesi ve dostları aracılığıyla tanıdım Umut’u. Keşke tanışma ve şöyle uzun uzun bisiklet sporundan, yarışlardan, yeni tekniklerden malzemelerden konuşma fırsatımız olsaydı. Olamadı.

Bu yüzden bugün bu köşeyi, bisiklet sporcularının her yıl yakından izlediği dünyanın en büyük spor organizasyonlarından biri olan Fransa Bisiklet Turuna ayırdım. Umut için.

Fransa Bisiklet Turu, ilk kez 1903 yılında düzenlenen, 23 gün süren 21 etaplık bir yol bisikleti tur yarışı. Her yıl, Fransa ulusal bayramı olan 14 Temmuz Bastille Günü’nü de içine alan bir takvimle düzenlenir.Tarihi boyunca sadece Dünya Savaşları dönemlerinde kesintiye uğrayan Tur, son olarak bir de malumunuz pandemi sebebiyle 2020’de düzenlenemedi.

Fransa Bisiklet Turu, uluslararası bir spor organizasyonudur. Dünyanın çeşitli ülkelerinden en fazla sekiz sporcudan oluşan takımlar, toplam 21 etaplık yarış boyunca genel klasmanda bitirme süresine, puan ve dağ (tırmanış) klasmanlarında ise etapların çeşitli noktalarında yer alan puan kapılarında toplanan puanlara göre yarışır. Yarış asıl olarak Fransa şehirleri, kasabaları, köyleri, dağlarında geçse de bazı seneler başka ülkelerden start verildiği de olur. 

Fransa Bisiklet Turunu dünyanın en büyük spor organizasyonları arasına sokan şey, bu günler süren yarışın ücretsiz olarak izlenebilmesi, izleyicileri bir mekanda toplamak yerine tüm ihtişamıyla seyircilerin yaşam mekanlarından geçiyor olması ve yüz küsür yıldır, yıllık olarak düzenleniyor olmasıdır.

İhtişam dedim ya, boş söz değil inanın. Yüzün üzerinde bisiklet sporcusunun renk renk giysiler, estetik bisikletler, havalı gözlüklerle, hem müthiş bir uyum hem kıyasıya rekabetle, kendi rüzgarını oluşturan bir nehir gibi akışını görenler bilir, gerçekten ihtişamlıdır bisiklet yarışları. Örneğin Fransa Bisiklet Turunda sporcular turun tamamında saatte ortalama kırk kilometre ile giderler. Bu hız kimi etaplarda saatte 110 kilometrenin üzerine çıkar. 

Bisiklet bireysel bir spor olsa da bu tür yarışlarda gelişkin takım çalışması örnekleri görürsünüz. Ayrıca altı üstü pedal çevirmek demeyin, iyi hazırlık, hesaplama, planlama, taktik ve stratejiler de önemlidir.

Bir spor şöleni olmasının yanında Fransa Bisiklet Turu izleyiciler, destekleyiciler, protestocular ve yerel halk açısından da önemli bir organizasyondur. Her Tur döneminde  organizasyon firmaları ile yaratıcı tekniklerle parkurları şenlendiren ve artık güncel hangi küresel mevzu varsa onu protesto eden eylemciler arasındaki gerilim de izlenmeye değer olur. 

Bu yılki Fransa Bisiklet Turu da benzeri bir ihtişamla 1 Temmuz’da Danimarka Kopenhag’da başladı. Başlangıcından bugüne kadar toplamda iki dinlenme günü dışında, on iki etap tamamlanmış oldu. Takımlar on beş gündür çeşit çeşit etaplarda, düz yolda, yokuşta, dağda, köyde, kasaba pedal çevirmeye devam ediyorlar. 2022 Fransa Bisiklet Turunu, Eurosport kanallarından izleyebilirsiniz.

Peki, buraya kadar dikkatiniz çeken birşey oldu mu? Olmadıysa da ben söyleyeyim. Böyle heyecanla ballandıra ballandıra anlattığıma bakmayın bu yarışta çok çok önemli bir eksik var. Kadınlar. 

Kadınların sosyal ve siyasal yaşama katılımı açısından tarihsel önemi olan bisiklet sporunun bu en büyük organizasyonunda kadın sporcuların en başından beri dışlanıyor oluşu elbette vahim bir durum. Hatta dışlanmak bile denmez, yok sayılmaları pek kabul edilemez. 

İlk kez 1955’te Fransa’da kadın sporcuların yarıştığı çok etaplı bir bisiklet yarışı, Fransa Bisiklet Tur’u benzeri bir organizasyon olarak yapılmış. Sonrasında da 1984 2009 yılları arasında kadın bisikletçilerin yarıştığı çok etaplı yarışlar düzenlenmiş. Ancak ne organizasyon biçimleri, ne etapları, rotaları ne de toplam süreleri açısından asıl Tur’a yaklaşamayan bu yarışların sürekliliği sağlanamamış. 

Bu yıl, bir kez daha Fransa Kadın Bisiklet Turu düzenlenecek. Asıl Tur tamamlandıktan sonra, Fransa’da 24-31 Temmuz tarihlerinde sekiz etaplı bir başka Tur’da bu kez kadın bisikletçiler pedal çevirecekler.

İzleyelim. Hem devam eden Fransa Bisiklet turunu, hem de mutlaka Kadın Bisiklet Turunu, Umut için.

Spor iyidir, iyileştiricidir. Çünkü spor ilericidir. Tıpkı Umut’umuzun o gencecik yaşına sığdırdığı her şey gibi.