Rusya Federasyonu, Kazakistan, Ermenistan, Belarus ve Kırgızistan'ın oluşturduğu Avrasya Ekonomik Birliği, koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında çok sayıda tarım ürününün ihracatını yasakladığını duyurdu.
Birliğin organlarından Avrasya Ekonomik Konseyi'nin 31 Mart 2020'de yapılan toplantısında un, soğan, sarımsak, pancar, çavdar, pirinç, karabuğday, darı, tahıllardan elde edilen ezme ve kepekli karışımlar, karabuğday yan ürünleri, karabuğdaydan hazırlanan gıdalar, ezilmiş ve ezilmemiş soya fasulyesi ve ayçiçeği çekirdeği ihracatının 10 Nisan'dan itibaren 30 Haziran'a kadar yasaklanması kararlaştırıldı.
Avrasya Ekonomik Konseyi'nin kararında, koronavirüs salgının yayılması riskine karşı halkın gıda ihtiyacında sorun yaşanmaması ve yeterli gıdanın temini için bu önleme başvurulduğu ifade ediliyor. Türkiye'nin, Avrasya Ekonomik Birliği üyesi ülkelerden en fazla tarım ürünleri ithalatı yaptığı ülke Rusya Federasyonu. Buğday, soya, ayçiçeği, pirinç, kepek başta olmak üzere bu ülkeden çok sayıda ürün ithal ediliyor.
Birliğin kararının Türkiye’yi etkileyip etkilemeyeceğini Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez’e sorduk. Suiçmez bu kararın tarımda dışa bağımlı hale gelen Türkiye’yi etkileyebileceğini söylüyor.
Geçtiğimiz günlerde “Kıtlık sorunu yaşamamak için ülkemizde derhal ‘Tarımsal Üretim Seferberliği’ ilan edilmelidir” başlıklı bir bildiri yayınlayarak hükümeti tarım politikası konusunda uyaran Suiçmez’e göre bakanlık stoklar konusunda ayrıntılı bilgi vermeli.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Toprak Mahsulleri Ofisi stoklarında besici, yetiştirici, sanayici ve tüketicinin ihtiyacını karşılayacak yeterli miktarda ürün bulunduğunu söylemiş, "Tarım ve Orman Bakanlığı olarak dünyada Kovid-19 vakalarının görülmeye başlandığı tarihten itibaren olası senaryolar üzerinde çalışarak gerekli tedbirleri haftalar öncesinden almaya başladık. Temel gıda ürünlerinin üretim, stok ve tedarik zincirinde şu an için bir sıkıntı bulunmamaktadır. Önümüzdeki dönemde de herhangi bir olumsuz durum beklenmemektedir." ifadelerini kullanmıştı.
Ancak Suiçmez’e göre bu açıklama tatmin edici olmaktan uzak. TÜİK verilerine bakıldığında pamuk, mısır gibi ürünlerde yüzde 30’larda dışa bağımlılık görüldüğünü belirten ZMO Başkanı, eğer bu ihracat kısıtlaması sürerse bunun Türkiye’yi etkilemesinin kaçınılmaz olacağını belirtiyor. Ancak bunun ne zaman etkisini göstereceğini bakanlığın elindeki stokların ayrıntılı dökümünü vermesiyle anlaşılabileceğini belirten Suiçmez’e göre bugüne kadar tarımda yerli üretim yerine ithalatı önceleyen yaklaşım duvara tosladı ve dünyanın geldiği durum itibariyle artık parasını vererek bile ürünleri alamayacak noktaya doğru geliyoruz.
Pamuk, tahıl gibi ürünlerde dışa bağımlılık seviyesinin yüksek olduğunu belirten Suiçmez bu ve benzer ürünlerin eksikliğinin tekstilden, makarna imalatına kadar bir dizi sektörde sorun yaratacağının altını çiziyor.
MEVSİMLİK İŞÇİLER İÇİN DÜZENLEME ŞART
ZMO geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada virüs nedeniyle fide ekimleri döneminde tarımsal faaliyetlerin güvence altına alınmaması durumunda önümüzdeki dönem ciddi sorunlar yaşanabileceğine dikkat çekmişti. Bu açıklamayla ilgili mevcut durumda tabloyu nasıl özetleyeceğini sorduğumuz Suiçmez iktidar tarafından bazı adımların atılmaya çalışıldığını ancak bunların sorunu çözmek için yeterli olmadığını dile getirdi.
Daha bütünlüklü bir yaklaşıma ihtiyaç olduğunu söyleyen Suiçmez, bakanlığın topu tarım il müdürlüklerine ve yerel pandemi kurullarına atarak inisiyatif almaktan kaçındığını, bunun da farklı noktalarda farklı uygulamalara yol açtığını dile getirdi.
İktidardan çiftçilerin borçlarının yapılandırılması, faizlerinin silinmesi, elektirik-su-tohum gibi üretim giderlerinde devlet katkısının sağlanması gibi talepleri olduğuna, bu taleplerin yerli üretimin desteklenmesi için elzem olduğuna dikkat çeken Suiçmez, ancak önümüzdeki dönem en kritik konulardan birinin mevsimlik işçilerin durumu olduğuna dikkat çekti. Eğer virüs döneminde tarım işçileri konusunda merkezi bir önlem alınmazsa (çalışma koşulları, bir yerden bir yere nakilleri, sağlık önlemleri vs…) gerekli üretimin yapılamayacağını, bunun da bazı ürünlerde kıtlığa yol açabileceğine dikkat çekti.