Suriye’nin kuzeyinde çatışmaların artmasıyla birlikte, bölgedeki Türkmen Dağları’nda bulunan pek çok Türkmen Türkiye’ye gelmeye başladı. 29 Ocak’tan bu yana Türkiye’ye gelen Türkmen sayısı 5 bin 600 olarak veriliyor. Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan tarafından 28 Ocak 2016’da açıklanan AFAD rakamlarına göre Türkiye’deki Suriyeli sığınmacısı sayısı 2 milyon 541 binken, Türkmen sığınmacı sayısı 56 bin 747 olarak veriliyordu. Son gelen Türkmenlerle birlikte bu sayının şu anda 63 bini bulduğunu söyleyebiliriz. Gelen Türkmenlerin 10 bin kadarının Bayırbucak Türkmen’i olduğu söyleniyor.
TÜRKMENLER NEDEN TÜRKİYE’YE GELİYOR?
Suriyeli Türkmenlerin savaşın ortasında kalmış olması rastlantı değil. Türkiye uzun süredir bölgedeki Türkmenleri silahlandırıyor. Ancak bu iddia edildiği gibi Türkmenlerin “kendilerini savunması” amacıyla değil, Türkiye’nin bölgesel çıkarları sebebiyle yapılıyor.
MİT tarafından kurulan Türkmen tugayları, AKP’nin bölgede ittifak kurduğu cihatçı yapılanmalarla birlikte hareket ettiği ve onların parçası halinde işlediği gibi, bu tugayların komutanları gerçek hedeflerin IŞİD değil, Suriye hükümeti ve bölgedeki Kürt güçleri olduğunu söylemekten çekinmiyor. Örneğin, Telegraph'tan Nabih Bulos ve Louisa Loveluck'ın haberine göre, Türkiye bölgede “tampon bölge” kurma hedefinin parçası olarak Türkmen “polis güçleri” yetiştiriyor ve Türkmen grupları YPG’ye karşı kullanmak istiyor.
AKP’nin Türkmenleri bu şekilde kullanması, çok geriye gidiyor. Daha 2012 yılındayken, AKP’nin bölgedeki Türkmenleri örgütlediği ve burada “Osmanlı tugayları” kurulduğu biliniyordu.
Tüm bu süreç içerisinde bir yandan da olay etnik bir mesele gibi gösterilerek ülkücü grupların da bu MİT kontrolündeki tugaylara katılımı sağlandı. Oysa AKP’yle aynı mezhepten olmayan ve “faydalı” bulunmayan Iraklı Şiilere benzer bir ilgi hiçbir zaman gösterilmemişti. Sonuç olarak Rusya ve Suriye ordusunun müdahalesiyle bölgedeki cihatçı yapılanmalar temizlenmeye başladığında, Türkmen köyleri çatışmanın ortasında kaldı ve Türkmenlerin Türkiye’ye gelmekten başka seçenekleri kalmadı.
Türkiye medyasıysa tüm bu olup bitenlerde MİT ve AKP’nin rolünü yok saydığı gibi, Türkmenlerin başına gelenlerden Suriye hükümetini ve Rusya’yı suçluyor. Örneğin, Anadolu Ajansı bir haberinde 76 yaşındaki bir Türkmen kadının "Esed'e, Ruslara, İran'a her gün beddua ediyorum” dediğini aktarıyor. Burada tüm Türkmenlerin benzer bir kaderi paylaşmadıklarını da söylemek önemli. Esas olarak Kürtler ve Araplardan oluşan Suriye Demokratik Güçleri içerisinde Türkmenlerin de bulunduğu gibi, Suriye ordusunda da çok sayıda Türkmen bulunuyor.
TÜRKİYE’YE GELEN TÜRKMENLER HALLERİNDEN MEMNUN MU?
Türkiye, Türkmen sığınmacıları “Suriye hükümetinin kötülüğünü” ve kendi “misafirperverliğini” göstermek için kullanmaya çalışsa da, Türkiye’ye gelmenin Türkmenler için bir “seçim” olduğunu veya burada “hallerinden memnun” olduklarını söylemek çok güç. Örneğin, 14 Ocak 2014 tarihinde 160 Suriyeli Türkmen, gördükleri kötü muameleyi anlattıkları için kaldıkları kamptan kovulmuş, geri kalanlarda başına benzer bir durumun gelmemesi için sessiz kalmak zorunda kalmıştı.
2014 yılında da IŞİD'den kaçan Türkmenler için AFAD'ın Duhok'ta kamp kurduğu iddiası, bizzat bölgeye giden gazeteci Ceyda Karan tarafından yalanlanmıştı.
Türkiye’nin silahlandırarak savaşın ortasına soktuğu Türkmenler, Türkiye’de “çok konforlu” olduğu söylenen kamplara yerleştiriliyor. Anadolu Ajansı bir yandan kamplarda kalan sığınmacıların “her fırsatta Türkiye'ye minnet duygularını dile getirdiklerini” söylerken, sığınmacıların kamplarda uzun süre kalmak istemedikleri ve kamplarda sürekli gerginlikler çıktığı biliniyor. Türkiye’deki sığınmacıların çok büyük kısmının kamplarda yaşamadığı söyleniyor.
AKP’nin cihatçı çetelere teslim ettiği Türkmenler, evlerinden kaçmak zorunda kalırken, Türkiye ölümü gösterdiği Türkmenleri sıtmaya razı ediyor.
Yarın: Aksaray Üniversitesi'nden Yardımcı Doçent Doktor Ziya Abbas soL'un sorularını yanıtladı, Ankara'nın Türkmen politikasını, Iraklı ve Suriyeli Türkmenlerin konumlarını değerlendirdi.