Bakan Berat Albayrak'ın dün açıkladığı “Ekonomide Yapısal Dönüşüm Paketi” ile birlikte işçilerin elinde kalan son kazanımlardan olan kıdem tazminatında fon kurulması konusu yeniden gündeme getirildi. Zorunlu BES uygulamasının kapsamının genişlemesi ve tümüyle zorunlu hale getirilmesi de planlanıyor. TKP Emek Merkezi bu paketle birlikte patronların işçi ücretleri üzerinden aldıkları teşvikler, istihdam paketleri, asgari ücret teşvikleri ve işsizlik sigorta fonunun patronlar tarafından kullanımı uygulamalarını değerlendiren bir rapor yayımladı.

KIDEM TAZMİNATI FONU PATRONLAR İÇİN KULLANILACAK

Raporda, işçilerin kazanılmış haklarının en önde gelenlerinden biri olan ve parasal karşılığının yanında, iş güvencesinin de önemli bir unsuru olan kıdem tazminatının patronların uzun süredir hedefinde olduğu vurgulandı.

AKP hükümetinin açıklanan yeni programla, kıdem tazminatı güvencesini fon adı altında ortadan kaldırmaya niyetli olduğunu açıkça ortaya koyduğu belirtilen raporda, kurulacak fonun patronlara destek olmak için kullanılacağı ifade edildi.

Fon uygulaması ile birlikte kıdem tazminatının iş güvencesi sağlama işlevinin ortadan kalkacağının altı çizilirken, söz konusu fonda her ay en az 1,5 milyar TL birikeceği belirtildi.

Zorunlu BES sistemi ile kıdem tazminatı fonunun entegre edilmesi planına ilişkin raporda, sosyal güvenlik sisteminin tümüyle tasfiye edilmesi niyeti tespiti yapıldı.

İŞÇİDEN ÇOK PATRONDAN AZ VERGİ ALINACAK

TKP Emek Merkezi, Bakan Albayrak'ın “vergiyi tabana yaymak” vaadi ile ilgili şu saptamayı yaptı:

“Açıklanan pakette değinilen başlıklardan biri de vergi sisteminde öngörülen değişikler oldu. AKP’li ekonomi bakanı kurumlar vergisini kademeli olarak düşürüleceğini açıkladı. Bunun anlamı oraya çıkan vergi yükünün tabana, yani emekçi halka yüklenmesi. Zenginden az, yoksuldan çok vergi almanın başka bir ifadesi olan “vergiyi tabana yaymak” vaadi AKP’nin işçi düşmanlığı ekonominin her cephesinde sürdürmekte kararlı olduğunun da bir göstergesi. Çalışan kesimin ücretleri üzerinden İşsizlik Fonu, Kıdem Tazminatı Fonu, BES gibi patronları rahatlatan sistemler finanse edilirken, aynı ücretlere yönelik vergi kesintilerinin çoğalması anlamına gelen bu vergi politikası, emekçilere daha çok yoksullaşmadan başka bir şey vadetmemektedir.”

BORDRODAN PATRONLARA: TEŞVİKLER

Raporun asıl çarpıcı kısmı ise halen yürürlükte olan çeşitli teşviklerle patronlara kalem kalem nasıl ve hangi kaynakların aktarıldığının ortaya konması. TKP Emek Merkezi, asgari ücret artışının patronlara getirdiği yükün emekçi halkın sırtına yüklendiğinin ve bu durumun emekçilerin bordrolarında açıkça görülebilir olduğunun altını çizdi. Raporda, bordrolara da yansıyan bu düzenlemelerle, patronlara yüz milyarlarca lira aktarıldığı belirtildi.

Raporda kaynak aktarımlarına ilişkin tespitlerin satırbaşları şöyle:

- İşverenin ödemesi gereken yüzde 11 SGK priminin 5 puanı devlet tarafından karşılanıyor. Bu yöntemle patronlara yalnızca son üç yılda 70 milyar lira aktarıldı.

- 4857 sayılı İş Yasası'nın ilgili maddesindeki kısıt ve sınırlamalar kaldırılarak 2008 yılından bu yana engelli ve eski hükümlü statüsünde çalıştırılanların asgari ücret üzerinden hesap edilen işveren payının tamamı Hazineden karşılanmaya başlandı. Bu tutar, asgari ücret üzerinden sadece 1 işçi için aylık 525 TL'ye ulaşıyor.

- 4447 sayılı İşsizlik sigortası yasasına 2011 yılında eklenen Geçici 10’ncu maddeyle 31.12.2015 tarihine kadar (süre 31.12.2020 tarihine uzatılmıştır) işe alınanlardan, mesleki eğitim belgesi olup olmadığı; İŞKUR işgücü yetiştirme programlarına katılıp katılmadığı; İŞKUR’a kayıtlı olup olmadığı; erkekler için 18-29 yaş aralığında, kadınlar için üst sınır aranmaksızın 6 aydan başlayıp 48 aya değin uzanan sürelerle Fon bütçesinden ödendi. Bu düzenlemeyle, 2013-2017 yılları arasında patronların ödemesi gereken 205 milyon lira tutarındaki SGK işveren hissesi Fon bütçesinden ödendi.

- Yatırımlarda Devlet Yardımı kapsamındaki projelerde çalıştırılmak üzere işe alınanların SGK prim yükü Devlet Bütçesine; İşsizlik Yasasının Geçici 19-21’nci maddelerinde öngörülen kurallara uyularak yeni işe alınanların yükü ise İşsizlik Fonu bütçesine yükleniyor.

- İşsizlik Sigortası Yasasının 50’nci maddesine “İşsizlik ödeneği alanların işe alınmasının özendirilmesi…” gerekçesiyle 2009 yılında bir fıkra eklendi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmakta iken işe alınanların SGK işçi ve işveren primlerinin, işsizlik ödeneğinin kalan süresince Fon bütçesinden ödenmesi öngörüldü.

TKP Emek Merkezi tarafından hazırlanan raporun tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.tkp.org.tr/tr/emek-merkezi#paketsel