Katar-Türkiye askeri ilişkileri: Ekonomik vaatlerden fabrika devrine...

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Pazar günkü konuşmasında Türkiye-Katar işbirliğinin 'kazan-kazan' prensibine dayalı olduğunu savunarak, 'savunma sanayinden ticarete, turizmden enerjiye kadar Türkiye-Katar iş birliği güçlenmeye devam edecektir' dedi. Türkiye ile Katar arasında uzun süredir var olan askeri işbirliğinin son yıllarda yoğunlaştığı görülüyor.

Dış Haberler

Türkiye ile Katar arasındaki işbirliği, askeri fabrikanın yarısı Katar ordusuna ait BMC'ye devredilecek olması sebebiyle yeniden gündeme geldi. İki ülke arasında uzun süredir askeri işbirliği olsa da, "Arap Baharı" olarak adlandırılan süreç sonrasında bu işbirliğinin daha da arttığı görülüyor.

Yeni Şafak'ın İngilizce sitesinde yayımlanan Jaber Al Harmi imzalı bir yazıda, Türkiye ile Katar arasındaki askeri ilişkilerin temellerinin 2002 yılında AKP'nin iktidara gelişiyle atıldığı, aynı yıl Katar ile işbirliği için anlaşma imzalandığı söyleniyor. Yazıya göre bu anlaşma askeri eğitimin yanı sıra, savunma endüstrisi konusunda bir memorandum da içeriyor.

Yazıda 19 Aralık 2014'te kurulan Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesi'yle birlikte ilişkilerin daha da geliştiği söyleniyor.

TÜRKİYE-KATAR ASKERİ ANLAŞMALARI

Washington merkezli Middle East Institute tarafından yayımlanan 14 Ocak 2019 tarihli bir yazıya göre 2007 yılında "savunma endüstrisi işbirliği anlaşması" imzalayan Katar ile Türkiye, 2012 yılında iki askeri anlaşmaya daha imza attı.

Katar 2012 yılında Türkiye'den ilk kez insansız hava aracı aldı. İki ülke arasındaki askeri anlaşmaların detayları kamuoyuna açıklanmazken, Katar ile Türkiye arasındaki silah ticareti sonraki yıllarda daha da arttı.

2015 yılında Katar'da kurduğu üsle birlikte, Katar'ı dış tehditlere karşı korumayı da kabul eden Türkiye, ülkeyle istihbarat paylaşımı anlaşması da yaptı. 

Katar bu anlaşmalar karşılığında en az 3 milyar dolarlık ekonomik destek ve Rusya'nın olası yaptırımlarına karşı doğalgaz güvencesi sözü verdi.

TANK ANLAŞMASI VE FABRİKANIN DEVRİ

Askeri tank fabrikasının Katar ordusunun ortağı olduğu BMC'ye devredilecek olması yeni konuşulmaya başlansa da, bu durum uzun süredir biliniyor.

Altay tankının üretiminin BMC tarafından yapılacağı Nisan 2018'de netleşmişti. Katar-Türkiye tank üretiminin süper teşviklerden yararlanacağı da o dönemde gündem oldu.

Defense News'in 2 Mayıs 2018'de yayımladığı konuyla ilgili yazıda, tank üretiminin Türkiye-Katar savunma ilişkilerini güçlendireceği, ancak siyasi sebepler nedeniyle tankı diğer bölge ülkelerine satmanın zor olacağı söyleniyor. Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere Körfez ülkelerinin yaptırımı altında.

BMC'nin diğer ortağının Ethem Sancak olması da, Altay tankını bir AKP-Katar projesine dönüştürüyor. Dış basında yer alan yazılarda da Sancak'ın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yakınlığına vurgu yapılırken, askeri fabrikanın Katar ortaklı BMC'ye devri de uzun süredir gündemdeydi.

Erdoğan, "Kaldı ki burada yapılan iş özelleştirme de değildir; işletme hakkının belli şartlar, belli süreler, belli kısıtlamalar karşılığında BMC'ye devredilmesidir" sözleriyle fabrikanın Katar ortaklı şirkete devredildiğini resmen duyurmuş oldu.

 

KATAR'LA TÜRKİYE'Yİ NE YAKLAŞTIRIYOR?

Türkiye ile Katar arasındaki askeri işbirliğinin artmasında iki ülkenin karşılıklı çıkarları etkili oldu. Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn, Mısır ve diğer bölge ülkelerinin 2017'de yaptırım uygulamaya başladığı Katar'a destek AKP'den geldi.

Suudi Arabistan ve BAE tarafından Müslüman Kardeşler'e desteği, İran'la ilişkileri ve Suriye'de El Kaide bağlantılı grupları desteklemesi sebebiyle hedef alınan Katar, bölgede kendisine müttefik olarak Türkiye'yi buldu.

Müslüman Kardeşler, "Arap Baharı" sonrasında iktidara geldiği Mısır dahil olmak üzere bölgenin hemen her yerinde güç kaybederken, AKP örgüte açık destek vermeyi sürdürüyor.

Katar ve Türkiye, Suriye konusunda da ortak politika izliyor. Suudi Arabistan, BAE ve diğer bölge ülkeleri Suriye'yle normalleşme adımları atarak, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın ülkenin meşru yöneticisi olduğunu yeniden kabul ediyor.

Suriye konusunda tutumunu değiştirmeyen Katar ve Türkiye'yse ülkedeki silahlı gruplara destek vermekte ısrarcı. Türkiye'nin Katar'daki askeri üssünün, Suriye'deki silahlı grupları eğitmek üzere kullanıldığı da iddia ediliyor.

Türkiye-Katar askeri ilişkilerinin gelişiminde, Türkiye'nin ekonomik sorunları da etken. Katar'ın Türkiye'den aldığı kimi tavizler karşılığında ekonomik destek sunduğu biliniyor. Ancak iki ülke arasındaki anlaşmaların içerikleri kesin olarak açıklanmıyor.