Sözcü gazetesi yazarı Çiğdem Toker bugünkü köşesinde, İstanbul Metrosu'nun durumu ile ilgili bilgi paylaştı. Toker, 2017 yılında 5 hattın ihalesinin yapıldığını, bu ihalelerden kamunun yaklaşık 1.2 milyar TL zarara uğratıldığı belirtti. Ayrıca 1.5 yıldır metro inşaatlarının durması olası bir göcükün ciddi bir faciaya neden olabileceği öne sürüldü.
Toker'in yazısının ilgili bölümü şu şekilde;
"İstanbul'un altı köstebek yuvası gibi. 1.5 yıldır durmuş metro hatları ciddi tehlike arz ediyor."
Deprem beklenen bir ortamda önemi artan bu sözler İBB Meclisi CHP Grup Başkanı Tarık Balyalı'nın. Balyalı gazeteduvar'dan Murat İnceoğlu'na şöyle dedi:
“Ciddi bütçeler harcanıyor, ama 1.5 yıldan beri bu hatlarda çalışma yok (…)Tamamlanmamış inşaatlar nedeniyle o metro tünellerinde oluşabilecek bir göçük çok ciddi facialara sebep olabilir.”
Röportajı okuyunca metro ihalelerinin yapıldığı zamana döndüm. İkibuçuk yıl önce İBB, şu beş metro hattının tümünü aynı gün 3 Mart 2017'de ihale etmişti.
Kirazlı Halkalı, Ümraniye-Ataşehir-Göztepe, Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli, Kaynarca-Pendik-Tuzla, Başakşehir-Kayaşehir
Ön yeterlik usulüyle yapılan bu ihalelerin ortak özelliğini de anımsatalım:
Tehlike bir değil
Hepsi de İBB yönetiminin belirlediği yaklaşık maliyet tutarından yüzlerce milyon daha yüksek tutarlara “bağlanmıştı.”
Makyol-Astur-İçtaş- Kalyon'un aldığı Kirazlı-Halkalı metro hattından örnek:
İhale öncesi yaklaşık keşif: 2 milyar 112 milyon 656 bin 586 TL.
Sözleşmedeki rakam: 2 milyar 414 milyon 401 bin 632 TL
Kamu aleyhine fark: 301 milyon TL
Yani büyük bir altyapı ihalesinde şirketlerden indirim alması beklenen İBB, yüzde 14.28 daha pahalı teklifi kabul etti.
Beş metronun beşi de böyleydi üstelik. Yaklaşık toplam maliyeti 8.6 milyar TL olan beş metro hattında, ihaleler sonrası İBB'nin altına imza attığı sözleşme büyüklüğü 9.8 milyar TL'ydi.
Aradaki fark, kamu aleyhine 1.2 milyar TL. Geçen zaman içinde artan maliyetlerin yol açtığı zarar dahil değil.
İndirim gerekirken yüksek teklif veren şirketlerle sözleşme imzalamak israf falan değil düpedüz yolsuzluktur.
O dönem iptal edilip sonra iptali geri alınan projelerin akibetiyle ilgili son durumlar paylaşılarak kamuoyu aydınlatılsa ne iyi olur.