İzmir'in Basmane semtinde "eski semt garajı" olarak bilinen, sermaye çevrelerinin bilinçli yönlendirmesiyle halk arasında "Basmane çukuru" diye anılan bölge yeniden gündemde... Sancak adlı sermaye grubu başta olmak üzere bazı sermaye çevrelerine peşkeş çekilmeye çalışılan "Basmane çukuru" ve çevresi yine güncel bir tartışmanın konusu haline geldi. Alanın imar planı İzmir 5. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Türkiye Komünist Partisi (TKP) İzmir Kent Komitesi de, şehri yönetenlere bir dizi kritik soru yöneltti. 

Basmane bölgesinde geçmişte semt garajı olarak kullanılan alanda, imar planının mahkeme tarafından iptal edilmesi ile sürecin nasıl devam edeceğine ilişkin yeni bir tartışma başladı. Uzun zamandır gündemde olan alanda, gerek yerel yönetimlerin, gerekse alana göz dikmiş sermaye çevrelerinin, gerçekleri açığa çıkaracak konular hakkında ketum davrandıklarını, kimi soruları yanıtlamaktan özel olarak kaçındıklarını görülüyor.

TKP BU SORULARA YANIT BEKLİYOR

Türkiye Komünist Partisi (TKP) İzmir Kent Komitesi, şehri yönetenlere bir dizi kritik ve yanıtlanması gereken soru yöneltti. 

TKP İzmir Kent Komitesi imzasıyla yapılan açıklamada, "Başta İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu olmak üzere, konu hakkında değerlendirmede bulunacak ve kamuoyuna açıklama yapan isimlerin, öncelikli olarak yanıt vermesi gereken kimi sorular bulunuyor" denildi. 

İŞTE O SORULAR

TKP İzmir Kent Komitesi'nin yönelttiği, açık ve net bir şekilde yanıt beklenen sorular şöyle: 

• Yapılaşma şartlarını belirleyen 1/1000 ölçekli imar planına aykırı bir proje hazırlanmasının yasal ve meşru bir dayanağı var mıdır?
• 1/1000 ölçekli imar planına aykırı olan ve yasal dayanağı olmayan bir proje üzerinden, ihaleye çıkılması doğru mudur? Etik midir?
• İmar planı onaylanmadan sadece protokol hükümleri ile, özel bir şirkete inşaat alanı garantisi verilmesi doğru mudur?
• Planlama yetkisine sahip yerel yönetimin, planlama yetkisini özel çıkarlar için kullanması yasal mıdır? Meşru mudur?
• Burhan Özfatura döneminde imzalanan ve kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayanan protokolde, belediyenin kendi mülkiyetinde olan bir arsada, toplam inşaat alanı üzerinden hesaplanan payının %11 olarak belirlenmesi, hakkaniyet ilkelerine sığmakta mıdır?
• 1998 yılında, 1/1000 ölçekli imar planı bulunmayan bir alanda, inşaat ruhsatı düzenlenmesinin yasal bir dayanağı var mıdır?
• Hukuka aykırı olarak düzenlenene bir inşaat ruhsatı ile, tapuda kat irtifak hakkı tanımlanması doğru mudur?
• Pazarlık usulü ile yapılan ihalenin konusu projenin inşaatı olmasına karşın, proje inşaatı tamamlanmadan, tapuda mülkiyet devrinin yapılması yasal mıdır, meşru mudur?
• Tapudaki mülkiyet devri işleminin hem hukuksuz bir şekilde hem de yerel seçimlere az bir vakit kala yapılmış olması, etik midir?
• Kamu kaynaklarını korumakla, yönetmekle yükümlü, kamusal hizmet üreten bir kurumun, özel bir şirketin talebi doğrultusunda plan kararlarında değişikliğe gitmesi etik midir?
• Kamuya ait bir alanı özel mülkiyetin konusu haline getiren bir imar planı yapılması doğru mudur?
• Burhan Özfatura sonrasında belediye başkanlığı yapmış isimler, görevlerini sürdürdükleri zamanda, hukuksuz bir belgeye ve işleme dayanarak gerçekleştirilen tapu devir işlemlerinin iptali için dava açmış mıdır?
• Herhangi bir belediye başkanının, kamu zararına yol açacak karar alma hakkı var mıdır?
• Burhan Özfatura sonrasında belediye başkanlığı yapmış isimler tarafından, Burhan Özfatura hakkında “görevi kötüye kullanma” ve “kamuyu zarara uğratma” gerekçeleri ile açılmış bir dava var mıdır
• Mahkeme kararlarında, protokoldeki yapılaşmayı esas alan imar planlarının kamu yararına aykırı olduğu açıkça belirtilmesine karşın, belediyenin protokol koşullarında ısrar etmesinin nedeni nedir
• Kamu kaynaklarını korumakla ve yönetmekle, kamusal hizmet vermek ile yükümlü bir kurumun, özel çıkara dayalı ticari sorumluluk iddiası ile hareket etmesi doğru mudur?
• Kamuya ait bir malın, çeşitli entrikalar ile özel mülkiyetin konusu haline getirilmesi, ticari sorumluluk mudur? Hangi etik kurallar içerisinde yer almaktadır?
• Kamuya ait bir malın, çeşitli entrikalar ile özel mülkiyetin konusu haline getirilmesinde, kurumsal devamlılıktan söz edilebilir mi?
• 1997 yılında imzalanan protokol işlemi hakkında, “kamuyu zarara uğrattığı” gerekçesi ile açılmış bir dava var mıdır? Açılmış bir dava yoksa, neden açılmamaktadır?
• Herhangi bir belediye başkanının, kurumsal süreklilik adı altında, kamu zararı içeren bir işlemi sürdürme hakkı var mıdır?
• 1997 yılında imzalanan protokol (kat karşılığı mülkiyet sözleşmesi) sonrasında, alana dair İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin taraf olduğu başka bir sözleşme, ek sözleşme
• yapılmış mıdır?
• Alana dair İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin taraf olduğu başka bir sözleşme, ek sözleşme yapılmış ise, bu metinlerin altında hangi belediye başkanının ya da başkanlarının imzası bulunmaktadır?
• 2009 yılında, İzmir Büyükşehir Belediyesinin hissesinin %30’a çıkarılması hangi yasal dayanak ile gerçekleştirilmiştir?
• Yasal bir dayanak söz konusu ise, neden TMSF tarafından 2016 yılında yapılan satışta, Mesut Sancak’ın yönetim kurulu başkanı olduğu Saya Grup’a bağlı Livamine Madencilik A.Ş.ye yapılan satış, kat irtifak hakkının %89’unu kapsamaktadır?
• Yasal bir dayanak söz konusu ise, neden, Livamine Madencilik A.Ş. tarafından 2016 yılında hazırlanan ÇED raporunda yer alan tapu belgesinde, belediyenin tapudaki payının %11 olarak gözükmektedir?
• İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Güçbirliği Holding arasında imzalanmış bir protokolün, TMSF tarafından yapılan hisse satışı sonrasında, yürürlükte olması hukuken mümkün müdür? İmzalanan ilk protokolde, hisse satışına dair bir hüküm bulunmakta mıdır?
• Eğer, imzalanan ilk protokolde, hisse devrine dair bir hüküm bulunmuyor ise, İzmir Büyükşehir Belediyesi hangi gerekçeler ile protokolün devamlılığını kabul etmektedir?
• İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Livamine Madencilik A.Ş. arasında imzalanmış bir protokol mü bulunmaktadır?
• İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Livamine Madencilik A.Ş. arasında imzalanmış bir protokol var ise, protokol hükümleri neden kamuoyu ile paylaşılmamıştır?
• Güncel bir gelişme olarak, alandaki 1/1000 ölçekli imar planının mahkeme tarafından iptal edilmişken, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından alanda yeni bir imar planı hazırlanması düşünülmektedir?
• Hazırlanan imar planında, protokol koşullarına sürdürülecek midir?

BASMANE'DE NE OLMUŞTU? 

TKP'nin açıklamasında, “Kamusal Kent, Özel Çıkar: İzmir'in Planlama Pratiklerinden Güç ve Mülkiyet Çatışması" başlıklı doktora tezinden yararlanılarak, kısa bir süreç özetine de yer verildi.

Basmane eski semt garajıyla ilgili neler yaşandığına dair süreç özeti şöyle: 

• 1997 yılında, ANAP’tan belediye başkanı seçilen Burhan Özfatura döneminde, alanda yapılması hedeflenen proje için pazarlık usulü ile ihaleye çıkılır. İhalenin verildiği Güçbirliği Holding ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi (protokol) imzalanır. Protokole göre;

*Projesine göre yapılacak inşaat sonrasında, belediyeye ait bağımsız bölümler bedelsiz olarak belediyeye devredilecektir.
*Kahramanlar’da çok katlı bir otopark inşa edilecek, otoparkın işletmesi 15 yıl boyunca şirkette olacak, ardından otopark belediyeye ücretsiz olarak devredilecektir.
*Üstlenici şirket tarafından belediyeye nakit olarak 1 trilyon 701 milyar TL ödenecektir.
*Bağımsız bölümlere ilişkin mülkiyet hakları tapuya işlenecektir.
*İnşaat süresi 360 gündür.
*Parselin ifrazı, proje onayından ve inşaat ruhsatı düzenlendikten sonra yapılacaktır.
*Toplam inşaat alanı üzerinden yapılan hisse dağılımı; %11i belediyenin, %89’u şirketin olacaktır.

• 1998 yılında, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 1/1000 ölçekli imar planı bulunmamasına karşın, inşaat ruhsatı düzenlenir. Ancak, yasalara göre inşaat ruhsatı düzenlenebilmesi için geçerli bir 1/1000 ölçekli imar planının bulunması gerekmektedir.
• 1999 yılında da, yerel seçimlerine yaklaşık bir ay kalmışken, Burhan Özfatura tarafından, belediye mülkiyetindeki arsanın, kat irtifakı üzerinden, Güçbirliği Holding’e tapuda devri gerçekleştirilir.
• 2001 yılında, Güçbirliği Holding’e bağlı şirketlere, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulur.
• 2009 yılında, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu tarafından, belediyenin %11lik hissesinin, yapılan görüşmeler sonucunda, %30a çıkarıldığı ifade
• edilir.
• Güçbirliği Holding’e bağlı şirketlere ait kat irtifakı payları, 2016 yılında, TMSF tarafından, Mesut Sancak’ın yönetim kurulu başkanı olduğu Saya Grup’a bağlı Livamine Madencilik A.Ş.ye satılır. Bu süreçte, 1997 yılında imzalanan protokolde, Burhan Özfatura’nın belediye başkanı olarak imzası bulunması, belediyenin kurumsal bir sürekliliği olması ve ticari etik kurallara uyulması gerekçeleri ile protokol koşulları devam ettirilir.
• Ancak, belediye tarafından hazırlanan imar planları, kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu gerekçesi ile iptal edilmesi nedeni ile,alandaki inşaat başlanamaz.