Brezilya’da ulusal ligin son maçlarının oynanacağı Pazar günü için tüm takımların taraftarları büyük bir bekleyiş içindeydi. Kimi şehir, hatta eyaletlerin tek temsilcisi olan takımlar küme düşme endişesi içerisindeydi. Ancak ezeli São Paulo ve Rio de Janeiro şehirlerinin çekişmesinin bir yansıması olan Vasco da Gama ve Corinthians takımlarının rekabeti bu sezon tüm canlılığı, heyecanı ve endişesiyle futbolseverleri ve konu futbol olunca fanatikleşen Brezilyalıları ekran başına taşıyacaktı. Yaz aylarıydı, futbol ve bira vardı, Corinthians Kulübü bu sene şampiyonluğunu ilan edecekti… Pazar günü sabaha karşı, alkol tüketimine bağlı mide kanaması nedeniyle ve ağustos ayından beri üçüncü defa geçirdiği ameliyatın ardından septik şokla yaşamını yitiren büyük futbolcu Sócrates’in sevdiği havalardı bunlar… Fakat Brezilyalılar Pazar gününe futbolla değil, Corinthians'lı, Brezilya’nın ve dünyanın en önemli futbolcularından Sócrates’in ölüm haberiyle uyanmıştı.
Magrão için sağ yumruklar havaya
Corinthians Pazar günü Palmeira’ya karşı oynadığı maçta berabere de kalsa şampiyonluğunu ilan etti, ancak karşılaşma saatinde Socrates’in hayatını kaybetmesi herkesi derin üzüntüye boğdu. Corinthianslılar şampiyonluğu buruk bir sevinçle karşıladılar. Hekim, yazar ve aynı zamanda futbolcu olan Socrates’e karşılaşma öncesi unutulmayacak bir tören düzenlendi ve Corinthians’ın zaferi efsane sıska adama adandı. Sócrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira’yı Brezilyalılar iki lakap ve bir isimle çağırıyordu. Sócrates ismiydi, Doktor en çok bilinen ve kullanılan lakabı, aynı zamanda unvanıydı. Diğeri ise ”Magrão”, yani ”Yüce Şişka Adam”dı ve tribünler onu sonsuzluğa uğurlarken bu isimle çağırdılar. Ligdeki tüm maçlarda saygı duruşunda bulunuldu. Corinthians’lı futbolcular Doktor’un klasikleşen gol sevincini hatırlatarak sağ yumruklarını taraftarlarla birlikte havaya kaldırdılar. Pankartlar ve bayraklar efsane futbolcu için dalgalandı.
Sadece sıradışı bir kişilik değil, siyasi bir öncü
Socrates sıska ve uzun bir yapıya sahipti. Ancak sıskaların en büyüğüydü. Kuzeydoğu eyaleti Ceará kökenli, ancak Brezilyanın en uç başkenti Belem’de yaşamış ve son olarak babanın memur olarak Sao Paulo’da çalışmaya başlamasının ardından bu güney batı şehrine yerleşmiş olan ailenin 6 çocuğu arasında futbolcu olan sadece Sócrates değildi. Kardeşi Rai de 1994 Dünya Kupasını kazanmış Brezilya Ulusal Takımı’nın ve Sao Paulo Kulübü’nün yıldızıydı. Ancak Socrates’i doktor yapan ve gönüllere kazıyan futbolcu ve sıradışı kişiliğinin yanında politik duruşu ve öncülüğüydü.
Küba aşığı
Evet Sócrates günde bir paket sigara içer ve en büyük zaferlerini buz gibi cervejinha ile kutlardı… O cervejinha, ne yazık ki, henüz 54 yaşında ve birikimlerini büyük projelerle kitlelere aktarmaya başlayacakken yaşamını yitirmesine neden olmuştu. Karaciğeri neredeyse iflas etmişti. Bedeni daha sıskaydı, ancak yüreği büyüktü, hâlâ kocamandı. Eylül ayında ikinci kez hastaneye yattığında kensidisiyle röportaj yapan popüler Brezilya televizyonlarının popüler isimlerinden Joca Kufouri’ye Küba’yı övmüş, kendisinin ve ailesinin Küba’da yaşamaktan keyif alacağını, Latin Amerika’nın insanlık adına en fazla gelişmeye imza atan ve sosyalist ülkesinin eksik tanındığından bahsetmiş ve Fidel’le birlikte Sosyalist Küba’nın 60 yıldır büyük düşmana karşı ayakta kalmaya devam ettiğini ve gerçek demokrasiye sahip olduğunu vurgulamıştı.
Takıma sosyolog teknik direktör getirmek
Brezilya’da demokrasi denince akla gelen isimlerin başında Socrates gelir… Venezuela’da Chavez öncülüğünde Bolivarcı ülkenin sporla alakalı sosyal politikalarında görev almaktan mutluluk duyacağını belirten ve Küba’ya da geçtiğimiz Haziran ayında futbolla alakalı bir seyahat gerçekleştiren Sócrates, gerek futbol sahalarında, gerekse sokakta hak mücadelesinde hep bir adım önde olmuştu. Corinthians kulübünde ”Corinthianslı Demokrasisi” hareketinin aynı takımdaki Wladimir, Casagrande ve Zenon ile öncülüğünü yaparken futbolcuların birer emekçi olarak yönetimde de söz sahibi olması için mücadeleye girişmiş, kulübe bir sosyoloğun futbol direktörü olmasını sağlamışlardı. Washington Olivetto’nun isim babası olduğu bu ”demokrasi” mücadelesinde amaç futbolcu, işçi ve yönetimin, eşit oy hakkıyla, kontrat, yükselme ve göreve son verme gibi değişikliklerde karar sahibi olmasını sağlamaktı. Diktatörlük zamanında Corinthians kulübü formasına slogan yazan tek kulüptü. Sloganların başında ”Haklar Şimdi” ve ”Başkanı Seçmek için Oy Kullanmak İstiyorum” geliyordu. Mücadele tam olarak başarıyla sonuçlanmadı ancak futbolun ve genel olarak sporun da bir mücadele alanı olduğunu ve futbolcuların da popüler oldukları kadar halka karşı sorumuluğunun bulunduğunu göstermişti.
Sócrates’in yaşamını yitirmesinin ardından Brezilya Devlet Başkanı dahil olmak spor kulüpleri, birçok gazeteci ve spor adamı başsağlığı mesajı yayımladı. Brezilya’daki Venezuela Büyükelçiliği de büyük futbolcunun vefatının ardından başsağlığı mesajı yayımladı. Büyükelçiliğin mesajında tüm çevrelerin ortak mesajı olabilecek şu cümlelere yer verildi: ”Latin Amerika ve Karayıp Ülkeleri Topluluğu (CELAC) doğduktan hemen sonraki bu günlerde Sócrates’in yaşamı bizim için bir örnek oluşturuyor, çünkü o her zaman Bolivar rüyasının devam etmesini sağlayan vatandaşlardandı…”
Günümüzde endüstriyel futbola ve futbol piyasasının her türlü kirliliğine karşı pes etmek yerine mücadele etmek gerektiğini hatırlamak için Socrates ismi 2011 senesinde genç Brezilyalıların tişörtlerinde ve Doktor ile simgeleşmiş saç bantlarında ”Haklar Şimdi” (Diretaş Ja!) sloganı ile yaşamaya devam ediyor.
Emrah Kartal (soL - Brezilya)