Tina Modotti: Sanat mı devrim mi?

NULL

Devrimci Fotoğraf&ccedilı Tina Modotti&nbsp
Yazar: Margaret Hooks&nbsp
&Ccedilevirmen: Laleper Aytek&nbsp
Agora Kitaplığı&nbsp
Birinci Basım, Ekim 2008
&nbsp

&ldquo...kadınlar terstir. Olduk&ccedila dar kafalı ve konsantre olma g&uuml&ccedillerı olmayan ve zihinlerı ancak tek bir şeyle meşgul olabilen kişilerdir.

Bu fazla ihtiyatsız bir ifade mi? Olabilir. Eğer &oumlyleyse kadınlara bir &oumlz&uumlr bor&ccedilluyum, kendi kişisel değerlendirmelerime dayanarak, bir g&oumlr&uumlş&uuml her zaman genelleştirmek gibi affedilemez bir alışkanlığım var.&rdquo Tina Modotti

Sadece &ccedilektiği ve &ccedilektirdiği fotograflar değil, &oumlrg&uumltl&uuml bir kom&uumlnist olarak bir siyasal ser&uumlvene d&oumln&uumlşt&uumlrd&uumlğ&uuml hayatı da eklendiğinde Tina Modotti, 20. y&uumlzyılın en parlak kadın fig&uumlrlerinden biri olarak nitelenmeyi fazlasıyla hak ediyor.

Margaret Hooks, Modotti&rsquoyi anlattığı kitabın &oumlns&oumlz&uumlnde Tina&rsquonın sanatı ile hayatını dengeli bir bi&ccedilimde sergilemeye &ccedilalıştığını s&oumlyl&uumlyor. Bunun i&ccedilin de hayat &oumlyk&uumls&uumln&uuml anlatmakla yetinmiyor, devrimci fotograf&ccedilının zarif ve i&ccedilten fotograflarından bolca &oumlrnek vererek eserlerinin kapsamını da g&oumlsteriyor.

1896&rsquoda İtalya&rsquoda doğan Tina, 1913&rsquote İtalya&rsquodaki ailesine bakabilmek i&ccedilin babasının yanına ABD&rsquoye, San Francisco&rsquoya gitti. Terzi olarak &ccedilalışıyor, iş dışında kalan zamanını da tiyatro ve operaya ayırıyordu. Tina bir&ccedilok tiyatro oyununda rol aldıktan sonra rotasını Hollywood&rsquoa &ccedilevirdi, hatta bir filmde başrol bile oynadı. Ancak Hollywood film end&uumlstrisi onu cezbetmedi. Tam da o g&uumlnlerde, &uumlnl&uuml fotograf&ccedilı Edward Weston ile tanıştı ve 1923 yılında birlikte Meksika&rsquoya gittiler. Meksika&rsquoda, Tina da fotografla ilgilenmeye başladı.

Meksika, Tina&rsquonın hayatında bir d&oumln&uumlm noktası oldu. Sanat sorunsalının yerini hayat sorunsalı almaya başladı. Bir kom&uumlnist olan babası aracılığıyla siyasetle k&uuml&ccedil&uumlk yaşlarda tanışmasına rağmen, devrimci siyasetin i&ccediline Meksika g&uumlnlerinde girdi. Aktif bir kom&uumlnist parti &uumlyesi oldu. O d&oumlnemde, daha sonra siyasi olarak yolları ayrılsa da, Diego Riviera ve Frida Kahlo ile sıkı dost haline gelmişlerdi. Yine aynı g&uumlnlerde K&uumlbalı devrimci Julio Antonio Mella ile birlikte &ccedilalışmaya başladı. Bu ilişkinin tutkulu bir aşka d&oumln&uumlşt&uumlğ&uumln&uuml de not d&uumlşmek gerek.

Sanatını devrimci siyasetin hizmetine sunarak fotograf makinesini toplumsal adaletsizliği, iş&ccedilileri, siyasal toplantıları g&oumlr&uumlnt&uumllemek i&ccedilin kullandı. Hooks&rsquoun kitapta da yer verdiği Kiriş Taşıyan &Ccedilocuk (1926), &Ccedileki&ccedil ve Orak (1927), &Ccedilamaşır&ccedilı Kadının Elleri (1927), Demir Yolu İş&ccedilisinin Kızı (1928) benzeri fotograflarını bu d&oumlnemde &ccedilekti.

Tina, 1929 yılında sokakta y&uumlr&uumlrken yanı başında Julio Antonio Mella&rsquonın vuruluşuna tanık olduktan sonra Meksika&rsquoda barınamaz hale gelir. &Oumlnce cinayetle su&ccedillanır, ardından da Meksika başbakanına d&uumlzenlenecek bir suikaste karışmakla. 1930&rsquoda Meksika&rsquodan sınır dışı edilir. Avrupa&rsquoya gider, İspanya İ&ccedil Savaşı&rsquona katılır. Ardından &oumlnce Berlin&rsquoe ge&ccediler, orada bir s&uumlre kaldıktan sonra da Sovyetler Birliği&rsquone gider. Sergei Eisenstein ve Aleksandra Kollontay ile tanışır. 10 yılın sonunda, 1939&rsquoda sahte kimlikle Meksika&rsquoya d&oumlnd&uumlğ&uumlnde yapayalnız ve yoksuldur. Meksika ancak 1941&rsquode Tina&rsquoya sığınma hakkı verir, b&oumlylece o da sevdiği &uumllkede ger&ccedilek adıyla dolaşma &oumlzg&uumlrl&uumlğ&uumlne kavuşur. Ama bu huzuru uzun s&uumlrmez... Evlilik yerine &oumlzg&uumlr birlikteliği, bireysel g&uumlvenceler yerine siyasal bağlılığı, sanat yerine devrimi tercih ettiği etkileyici hayatı 46 yaşında ge&ccedilirdiği kalp krizi ile sonlanır.

&ldquoTina bir gece yolda y&uumlr&uumlrken kapı aralığında yatan yaşlı bir Meksikalıyı g&oumlrd&uuml. İnsanlar &oumlnemsemeden yanından ge&ccedilip gidiyorlardı. Tina b&uumlt&uumln gece bu hasta adama yardım ederek onu kabul edecek bir hastane aradı. Bu yaşlı adam başka bir&ccedilok insan gibi hayatını Tina&rsquoya bor&ccedillu olduğunu hi&ccedilbir zaman bilmedi...&rdquo


Aylin Din&ccedilel