soL (DIŞ HABERLER) NATO'nun Gürcistan'da bir ay boyunca sürdüreceği tartışmalı askeri tatbikat başladı. Balkanlar'dan sonra şimdi de Kafkaslar'a yerleşmeye çalışan NATO için Ukrayna ile birlikte kilit ülkelerden biri olan Gürcistan'da büyük bir karmaşa hakim. Pazartesi günü Tiflis yakınlarındaki Muhrovani askeri üssünde çıkan ayaklanma için Gürcistan'da iktidar Rusya'yı, muhalefet de iktidarı provokatörlükle suçladı. Rusya ise NATO tatbikatını "provokasyon" olarak nitelendiriyor.
Dün, NATO tatbikatının başlatılması Tiflis'te geniş katılımlı ve olaylı eylemlerle protesto edildi. Cumhurbaşkanı Saakaşvili aleyhinde yürütülen protestolar yaklaşık bir aydır sürüyor. Dünkü eylemlerde ise, ülke siyaseti halihazırda yeterince karışıkken NATO'nun askeri tatbikat başlatması, içişlerine müdahale olarak yorumlandı ve protesto edildi. Göstericilerin bir polis merkezini basmaya çalıştığı belirtilirken muhalefet de polisin yasaya aykırı şekilde plastik mermi kullandığını ve 29 kişinin yaralandığını öne sürdü.
Tatbikatın detayları İzmir'de konuşulmuş
NATO tatbikatı ile ilgili olarak Gürcistan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, 'Cooperative Longbow 2009' ve 'Cooperative Lancer 2009' adı verilen etkinliklerin yaklaşık bir yıl önceden planlanmaya başlandığı, Nisan 2008'de Brüksel'deki NATO karargahında fikir olarak ortaya çıkan projenin Kasım 2008'de İzmir'de detaylandırıldığı belirtildi. NATO sözcüleri de, tatbikatın Gürcistan'da patlak veren çatışmaların çok öncesinde planlandığını özel olarak vurgulayan açıklamalar yaptılar. Tiflis yakınlarındaki Vaziani üssünde gerçekleştiren tatbikatın ilk bölümünün büyük ölçüde bilgisayar başında yürütüleceği, 19 Mayıs'ta başlayacak saha eğitimlerinin de 1 Hazirana kadar süreceği açıklandı.
Bakanlığın açıklamasına göre tatbikat, "Barış İçin İşbirliği" (PFP) programının olağan bir parçası ve katılan ülkelerin "krizlere müdahale ve barış operasyonları" konusundaki işbirliğini güçlendirme amacını taşıyor.
Tatbikata, aralarında NATO üye ve müttefiklerinin yer aldığı 16 devlet katılıyor. Sırbistan, Kazakistan, Letonya ve Estonya, geçen haftalarda tatbikata katılmayacaklarını açıklamıştı. Ermenistan da ayaklanma olayının ardından çekildiğini açıklarken, Türkiye tatbikata katılımı ile ilgili kararını değiştirmedi. Son durumda projeye ABD, Kanada, İngiltere, Yunanistan, Türkiye, Arnavutluk, Moldova, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, İspanya, Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan, Bosna Hersek, Makedonya ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden resmen 1100 personel katılıyor.
Medvedev: NATO tatbikatı açık bir provokasyon
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, NATO'nun Gürcistan'da düzenleyeceği askeri tatbikatın açık bir provokasyon olduğunu ve olumsuz sonuçları olacağını söylemişti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, Rusya'nın Gürcistan'da yapılacak NATO tatbikatına gözlemci göndermeyeceğini bildirmişti.
Rus yetkililer daha önce de, NATO üyesi ülkelerin Saakaşvili'ye verdiği desteğin Gürcistan'ı geçen yıl Güney Osetya'ya saldırması için teşvik ettiğini söylemişlerdi. Geçtiğimiz Ağustos ayında Rusya ve Gürcistan arasında çıkan savaş nedeniyle, NATO - Rusya ilişkileri askıya alınmış, geçen ayın sonunda diyalog yeniden başlatılmıştı.
Rusya'dan NATO'ya misilleme
Taraflar arasındaki gerilim, çarşamba günü Rusya'nın Moskova'da NATO elçisi olarak görev yapan iki Kanadalı diplomatı sınır dışı etmesi ile daha da tırmandı. Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından diplomatlara tebliğ edilen notta, olayın gerekçesi "NATO'nun iki Rus elçisine karşı gerçekleştirdiği dostane olmayan eyleme karşılık" olarak açıklandı. Geçen hafta NATO'nun Brüksel karargahında görevli iki Rus "casusluk" suçlamasıyla ihraç edilmiş, Rusya iddiaları kesin bir dille yalanlamıştı.
NATO Sekreteri General Jaap de Hoop Scheffer, bu son gelişmeyi temelsiz, talihsiz ve ters tepki yaratacak bir hamle olarak değerlendirdi. Kanada Dışişleri Bakanı Lawrence Cannon son derece kaygılı olduklarını, bir bakanlık sözcüsü de Kanada ve diğer NATO müttefiklerinin Rusya ile yeniden sağlıklı ilişkiler kurmak için çaba gösterdiğini fakat Rusya'nın bu çabayı boşa çıkardığını söyledi.
Rusya'nın NATO temsilcisi: Obama'ya komplo kurulmuş
Rusya'nın NATO özel temsilcisi Dimitri Rogozin, NATO'nun "askerlerin cumhurbaşkanına karşı ayaklandığı bir ülkede" bu tür manevralar yapmaya çalışmasını "delilik" olarak nitelendirirken, NATO'nun içindeki savaş yanlısı bir kanadın, Rusya'nın ABD ve NATO ile yaratmaya çalıştığı diyalog sürecini baltalamaya çalıştığını öne sürdü.
Rogozin, bu kesimin ABD Başkanı Barack Obama tarafından dillendirilen barışçı söylemlerden rahatsız olduklarını ve Rusya'nın bu tür müdahalelere kayıtsız kalmayacağını bildiklerinden, "alışıldık soğuk savaş senaryoları" ile Rusya'yı düşman gibi gösterecek çeşitli provokasyonlar yaratıp müdahalelerine zemin hazırlamayı amaçladıklarını öne sürdü. Rogozin'in, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Obama ile yapacağı görüşme öncesinde diplomatik bir yorum getirerek NATO tatbikatını "Obama'nın barışçı planlarına karşı bir komplo" olarak dillendirmesi dikkat çekti.
Rogozin, bazı NATO yetkililerinin durumdan rahatsız olduklarını, kendisine Brüksel'den ihraç edilen Rus elçiler konusunda "bilgileri dışında alınan bu karardan rahatsız olduklarını" söylediklerini, Tiflis'te gerçekleştirilen tatbikat ile ilgili de "NATO'nun görünüşü kurtarmak için bu etkinliği yapmak zorunda kaldığı" şeklinde konuştuklarını söyledi.
Gürcistan'da da "darbe" var...
Gürcistan Cumhurbaşkanı Saakaşvili, pazartesi gecesi askeri üste isyanın sürdüğü saatlerde yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, "Rusya'yı tatbikatla ilgili provokasyon yapmak ve mevcut olaylara destek vererek içişlerine karışmak"la suçlamıştı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, "Sanırım hem bilgi hem de jeopolitik açıdan bir başka provokasyonla karşı karşıyayız. Gürcü yönetimi bu tür girişimlerle kendine destek arıyor. Tüm uyarılarımıza rağmen gerçekleşen NATO tatbikatı öncesi, böyle bir provokasyonun yapılması rastlantı değil" dedi.
Rusya'nın NATO özel temsilcisi Dimitri Ragozin de, isyanla ilgili olarak "Ülkedeki siyasi ve ekonomik krize karşı gösterilen tepkinin yansıması" yorumunu yaparak, Saakaşvili ve çevresindeki kişilerin "kendi aptallıklarının sonuçlarını" Moskova'yı suçlayarak izah etmeye çalıştıklarını söyledi.
Öte yandan Gürcistan İçişleri Bakanlığı sözcüsü Şota Utiaşvili "darbe girişimi" ile bağlantılığı olduğu tespit edilen 13 sivil ve 10 askeri personelin tutuklandığını açıkladı. Darbenin lideri olduğu öne sürülen iki emekli generalin tutuklanmasının ardından, üsteki 500 askerin de ifadelerinin alınmaya başlandığı kaydediliyor. Utiaşvili, darbenin liderleri arasında olduğu belirlenen Levan Amiridze ve Ulusal Muhafız Birliği eski komutanı Koba Otanadze'nin arandığını, bu kişilerin yakalanmasına yardımcı olacak kişiye 30 bin dolar ödül verileceğini bildirdi.
Gürcistan'da muhalefet ise, önceki gün meydana gelen ayaklanmanın Cumhurbaşkanı Saakaşvili tarafından tezgahlandığını, Saakaşvili'nin bu yolla hem ülkenin asıl sorunlarından dikkati başka yöne kaydırmayı hem de Rusya'yı suçlayarak NATO'nun ülke siyasetinde daha fazla etkili hale gelmesine zemin hazırlamayı amaçladığını öne sürdü.