"Toplum 'cemaatlerde' örgütlenmeli"

Zaman gazetesi yazarlarından Mümtaz&#039er Türköne, cemaatleri örgütlü toplumun gereği olarak gösteren yazısında, buna &#039farklı&#039 olana baskıyı önleyecek bir sigorta gibi bakmayı önerdi. Türköne, cemaatlerin sosyal ihtiyacı karşılama anlamında, sosyal demokrat politikalarla örtüştüğünü söyledi.

soL (HABER MERKEZİ) Soros'un A&ccedilık Toplum Enstit&uumls&uuml'n&uumln T&uumlrkiye direkt&oumlrl&uumlğ&uuml desteğiyle, Prof. Dr. Binnaz Toprak tarafından y&uumlr&uumlt&uumllen ve hem sonu&ccedilları hem de y&oumlntemi itibariyle tartışma yaratan &quotT&uumlrkiye'de Farklı Olmak: Din ve Muhafazak&acircrlık Ekseninde &Oumltekileştirilenler&quot başlıklı araştırma, Zaman gazetesinin g&uumlndemindeki yerini koruyor. Gazetenin bu ilgisinin nedeni, Binnaz Toprak'ın dile getirdiği &uumlzere, programda yer almamasına karşın ortaya &ccedilıkan bulgular nedeniyle, sonradan, G&uumllen cemaatinin de araştırmaya dahil edilmiş olması.

M&uumlmtaz'er T&uumlrk&oumlne'den &quotteorik d&uumlzeltme&quot
Zaman'ın s&oumlz konusu araştırmaya y&oumlnelik eleştirilerine, k&oumlşe yazarlarından M&uumlmtaz'er T&uumlrk&oumlne de, cemaatler ve &oumlrg&uumltl&uumll&uumlk &uumlzerine yazdıklarıyla farklı bir boyut kazandırdı.

Araştırmada, T&uumlrkiye'de mevcut dini cemaatlerin, &quotfarklı&quot olana y&oumlnelik &quot&oumlrg&uumltl&uuml baskı&quot yaptığına ilişkin neredeyse hi&ccedilbir &oumlrnek bulunmadığını iddia eden T&uumlrk&oumlne, &quotbelki de, cemaatlere, 'farklı olana tahamm&uumll'&uumln sigortası olarak yeniden bakmak lazım&quot dedi.

T&uumlrk&oumlne, cemaatlere baktığında &quot&oumlrg&uumltl&uuml bir toplum&quot g&oumlrd&uumlğ&uumln&uuml belirtti. &quot&Oumlrg&uumltl&uuml toplumlar kendi mensupları i&ccedilin g&uuml&ccedill&uuml denetim mekanizmaları geliştirirler, ama aynı zamanda dışarıda kalanlara ve 'farklı' olanlara m&uumldahaleyi de engellerler. T&uumlrkiye'de 'farklı olana tahamm&uumlls&uumlzl&uumlk' &oumlrnekleri ise cemaat&ccedili yapılardan değil, &oumlrg&uumlts&uumlz oluşumlardan geliyor.&quot

T&uumlrk&oumlne'nin ele aldığı &quotcemaat ve &oumlrg&uumltl&uumll&uumlk&quot konusu aslında yeni değildi. Yaklaşık bir ay &oumlnceki bir yazısında da, &quotyoksul bir &ccedilevrede işsiz ve a&ccedil kalma riski ne kadar &ccedilok ise, g&uumlvenilir bir sosyal organizasyonun i&ccedilinde yer alma ihtiyacı o kadar artar. Sattığı malın parasını tahsil edemeyen işadamı, tanıdığı insanlardan oluşan g&uumlvenli bir cemaat network&uumlnde iş yapmayı tercih edecektir&quot diyerek, sosyal g&uumlvenlik boşluğu arttık&ccedila cemaatlere duyulan ihtiyacın, sosyal politikalara olan talep gibi &ccediloğalacağını yazdı.

Krizin etkisindeki T&uumlrkiye'de işsizlik ve yoksulluğun olası karşı-&oumlrg&uumltlenmesini cemaatlere bağlamaya &ccedilalışan T&uumlrk&oumlne, &quot&ccedilarşaf a&ccedilılımı&quotnın hemen ertesinde, cemaatlerle ilişkileri geliştirme y&oumln&uumlnde CHP'ye bulunduğu &oumlneride, başlangı&ccedil olarak, &quotcemaatler dini ihtiya&ccedilların dışında hangi sosyal fonksiyonları icra ediyorlar?&quot sorusuna yanıt &uumlretmesini salık vermişti.

T&uumlrk&oumlne, sosyal demokrat politikalarla cemaatleri var eden sosyal ihtiyacın b&uumlt&uumln&uumlyle aynı olduğunu, partilerin sosyal &ccedilevreyi insanileştirmek ve daha g&uumlvenli hale getirmek i&ccedilin sosyal demokrat politikalar &uumlrettiğini, cemaatlerin de doğrudan doğruya bu ihtiyacı karşılamak i&ccedilin ortaya &ccedilıktığını ileri s&uumlrm&uumlş, &quotcemaatler dini değil, sosyal ihtiya&ccedilları karşılamak i&ccedilin vardır. Dindarlık, oluşan sosyal organizasyonu daha g&uumlvenilir kıldığı i&ccedilin ortak paydayı oluşturur. Dindarane bir yaşam, cemaat dışında da m&uumlmk&uumln olabildiğine g&oumlre, cemaatlerin dini nitelik taşıması o cemaati var eden asıl sebep değildir&quot yazmıştı.

Aksiyon'dan saha ve Soros &quotd&uumlzeltmesi&quot
G&uumllen cemaatinin doğrudan veya dolaylı savunusuna, cemaate ait haftalık Aksiyon dergisi de, d&uumln &ccedilıkan yeni sayısıyla katıldı. Araştırmanın yapıldığı illerden olan Kayseri'nin &quotger&ccedilek&quot toplumsal dokusunu ortaya koyma iddiasındaki bir haber ve A&ccedilık Toplum Enstit&uumls&uuml T&uumlrkiye Direkt&oumlr&uuml Hakan Altınay ile yapılmış bir r&oumlportaja, Zaman Gazetesi'nde de yer verildi.

G&uumllen cemaatinin olduk&ccedila g&uuml&ccedill&uuml olduğu Kayseri'yi konu edinen haberde, değişik toplumsal kesimlerin temsilcileri ile yapılan g&oumlr&uumlşmelerle, kentte &quotdin ve muhafazakarlık ekseninde bir baskı&quot olmadığı kanıtlanmaya &ccedilalışılmış. R&oumlportajda ise, G&uumllen cemaati ve kuruluşlarının, &oumlteden beri işbirliği i&ccedilerisinde oldukları bilinen Soros ile s&oumlz konusu araştırmadan kaynaklanan gerilimin &quothalledilmeye&quot &ccedilalışıldığı g&oumlzleniyor.

Hakan Altınay'ın, &quotg&oumln&uumll isterdi ki bu rapor vesilesiyle, zamanında laiklik adına dindarlara yapılan '&oumltekileştirme'yi de hatırlayabilelim ve &oumlzeleştiri i&ccedilin bir fırsat olsun. Bu olmadı&quot dediği r&oumlportajdan anlaşıldığı kadarıyla, araştırmanın asıl amacı, &quotbaskı g&oumlren dindarlar&quot ve &quotbaskı g&oumlren laikler&quot arasında karşılıklı &oumlz&uumlre varacak bir itidal ortamı oluşmasına katkıda bulunmak, belki de, bu iki &oumlbeğin paradigma değişimine ufak da olsa bir katkı sağlamaktı.