soL - Gürcistan'daki çatışmaların ardından, Batı ile Rusya arasındaki ilişkilerin giderek gerginleştiği ortamda, "durumdan vazife çıkaran" Türkiye hükümeti, kendisine "barışı sağlama" misyonu biçmişti. Bölgenin en militarist yapılanmalarından biri olan ve yıllardır iç savaş koşullarında yaşayan bir ülkenin böyle bir misyon üstlenmesinin gerçekçiliği bir yana, kapitalizmin sürekli savaş ürettiği bir coğrafyada, sık sık "barış"tan dem vurulmasının herhangi bir anlam taşıdığı da çok tartışmalı. Nitekim, AKP'nin kısa sürede suya düşen "Kafkas Paktı" hayali, emperyalizmle işbirliği yapıldıkça barış olmayacağı gerçeğinin son ve küçük bir örneği.
Gürcistan'da yaşananlar üzerine, Batılı hükümetler, Rusya'ya sert tepki gösterdiler. Birçok analizci, kaygılarını, "Soğuk Savaş dönemi yeniden mi başlıyor" sözleriyle dile getirdi. Oysa, dünyanın Soğuk Savaş'a dönme olasılığı üzerinde durulmasına gelene kadar, yaşanan somutluğa bakıldığında, Soğuk Savaş'tan çıkılmasından bu yana, cereyan eden savaşların sayıca katlanarak arttığı görülüyor. "Yeni düzen"in jandarmalarınca tesis edilen "tek kutupluluk", dünyada barışı sağlamak şöyle dursun, savaşı günlük hayatın bir parçası haline getirdi.
Emperyalizm dünyayı silaha boğuyor
Bugün dünyada askeri harcamaların toplamı, yılda 1200 milyar dolar. Bu harcamanın yarısına yakını, tek başına ABD'nin payına düşüyor (583 milyar). NATO ülkelerinin toplam harcamadaki payı yüzde 70. Ülke bazında, ABD'yi Fransa ve İngiltere izliyor.
Askeri harcamaların Gayri Safi Yurt İçi Harcama'lara (GSYİH) oranına göre yapılan sıralamada ise, ilk 10 ülkenin tamamı, bizim bölgemizde, yani Ortadoğu, Balkanlar ya da Kafkaslar'da bulunuyor. Türkiye, bu sıralamada 5.30'la 17. sırada yer alırken bazı "yoksul" ülkelerin küçük bütçelerinde silahlanmaya büyük pay ayırmaları nedeniyle ilk sıraları aldığını hatırlamak gerekiyor.
Stokholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü'nün (SIPRI) verilerine bakıldığında, dünyada yapılan askeri harcamaların toplam dünya GSYİH'sine oranı, 1998'den bu yana yüzde 45 artmış durumda. Yine SIPRI verilerine göre, dünyadaki en büyük 100 silah üreticisi şirketin cirosu, 2006'da 315 milyar dolar. Bu rakam, önceki yıla göre yüzde 8 artışa denk geliyor. İlk 100'deki bu şirketlerin ezici çoğunluğu ABD şirketleri. Bunların arkasından Batı Avrupa şirketleri geliyor. Konvansiyonel silah ticaretinin yüzde 80'i, ABD, Rusya, Fransa, Almanya ve İngiltere eliyle yapılıyor.
Son iki yıldır, dünyadaki toplam askeri harcama, "iki süper gücün" silahlanma yarışında olduğu 1988 yılı rakamını geçmiş durumda. 1988-2007 yılları arasında Ortadoğu'da askeri harcamalar iki katına çıkmış durumda. 1998-2007 döneminde ise en yüksek artış oranı, yüzde 168'lik artışla Doğu Avrupa'da.
Emperyalizm, savaş ve parçalanma demektir
Bölgemizde 1990'dan beri yaşanan savaşların bir listesini hazırlarken, sıcak savaşa dönüşen çatışmaları esas aldık. Ama, bölgemizde daha önceden başlayan birçok çatışmanın, yoğunluğu değişerek süreklilik gösterdiği de bir başka gerçek. Örneğin, Kürt coğrafyasındaki çatışmalar, ya da İsrail-Filistin çatışmaları. Ayrıca, savaşa dönüşmese de, ülkemizin Yunanistan'la yaşadığı gerilimden ya da Kıbrıs'tan bildiğimiz gibi, tarafları sürekli diken üstünde tutarak militaristleşmeye zorlayan etmenler de göz ardı edilmemeli.
Ağustos 1990: Körfez Savaşı
Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine başlayan savaş, ABD ve koalisyon güçlerinin Irak'ı vurmasıyla son bulmuştu. Bu savaşta Türkiye de koalisyon güçlerinin yanında yerini almış, Özal "1 koyup 3 almaya" çalışırken, tam tersi gerçekleşmişti. Ayrıca, bu savaş, CNN sayesinde ilk kez canlı savaş görüntülerinin ekranlarda yansımasıyla belleklerde yer etti.
1991: Hırvatistan Savaşı
Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra halkların birbirine düşman edilmesi taktiğinin belki de en acımasızca yaşandığı yer olan Yugoslavya'daki büyük çatışmaların ilk ayağı. Savaş Hırvatlarla Sırplar arasında geçti, 1995'te Hırvatistan'ın Yugoslavya'dan ayrılmasıyla sonuçlandı.
1991: Kuzey Osetya-İnguş Gerilimi
Sosyalizmin çözülüşü sonrası iplerinden boşalan gericiliğin ilk ve tipik örneklerinden. Oset paramiliter güçleri, İnguşlara karşı saldırı başlatmış, gerilim yaklaşık 600 İnguş öldükten sonra, 60 bin İnguş'un bölgeden sürülmesiyle son bulmuştu.
1991: Güney Osetya Savaşı
Yaklaşık bir yıl sürmüş ve bir sonuç alınamadan, bölgede otoritenin bölünmesiyle bitmişti.
1991: Slovenya Savaşı
Yugoslavya'da aynı yıl içinde patlak veren ikinci büyük savaş. 10 gün sonunda Slovenya'nın ayrılmasıyla sonuçlandı.
1992: Transnistria Savaşı
Transnistria bölgesiyle Moldova hükümet güçleri arasında çıkan savaş sonunda Transnistria'da fiili bir hükümet kuruldu.
1992: Abhazya Savaşı
Abhazya'nın bağımsızlık talebiyle Gürcistan'la girdiği savaşta onbinlerce insan öldü, Abhazya'da fiili bir hükümet kuruldu.
1992: Afganistan İç Savaşı
ABD tarafından desteklenen Taliban'ın Afgan Demokratik Halk Partisi hükümetine karşı sürdürdüğü savaş 1996'da Kabil'in düşmesiyle sona erdi.
1992: Tacikistan İç Savaşı
On binlerce insanın ölümüne yol açan iç savaş, 1997'de sona erdi.
1992: Bosna-Hersek
Yugoslavya'da 1995'e kadar süren bu savaşla, bölgeye yoğun ve açıktan NATO müdahalesi de başladı.
1994: Yemen İç Savaşı
Yemen Sosyalist Partisi'nin yenilgisi üzerine, Yemen hükümeti, Güney Yemen'i ilhak etti.
1994: Çeçenistan Savaşı
İki yıl süren bu ilk Çeçenistan savaşının ardından bölgede fiili bir hükümet kuruldu.
1995: Haniş Adaları Savaşı
Yemen ve Eritre güçleri arasında ada üzerinde iktidar mücadelesi nedeniyle çıkan savaş sonunda, Eritre adalara egemen oldu.
1996: İkinci Afgan İç Savaşı
Taliban'a karşı Kuzey İttifakı'nın yürüttüğü bu savaşta, Rusya, İran ve Hindistan'ın dışında Türkiye de Kuzey İttifakı'nı destekledi.
1996: Kosova Savaşı
Sırplarla Arnavutlar arasındaki savaş, bir kez daha NATO'nun bölgede korkunç bir yıkıma yol açmasıyla sonuçlandı. NATO Yugoslavya'yı yense de, ülkenin sınırları değişmemişti. Ama, bölgede gerilim de bitmedi.
1997: Arnavutluk Ayaklanması
Kapitalizme geçişin sancılarını çeken ülkede bir grup ayaklandı, çatışmalar sırasında 2 bin kişi hayatını kaybetti.
1998: Abhazya Savaşı
Abhazlarla Gürcüler arasında çıkan ve altı gün süren çatışmalar sonucu, bir tampon bölge oluştu.
1998: ABD'nin Afganistan ve Sudan bombalamaları
ABD, "teröristlere karşılık vermek" bahanesiyle bölge ülkelerini bombardımana tuttu.
1998: ABD'nin Irak'ı bombalaması
Clinton'ın kararıyla, ABD ve İngiliz hava güçleri, Irak'ın tüm önemli tesislerini vurdu.
1999: Kargil Savaşı
Keşmir'in Kargil bölgesinde Hint ve Pakistan güçleri arasında yaşanan savaş. Bölgedeki çatışmalar hâlâ sürüyor.
1999: Dağıstan Savaşı
Çeçen dinci militanlarının, Dağıstan'daki ayrılıkçı-dincilere destek için Dağıstan'ı işgaliyle başlayan savaşa Rusya müdahale etti, bu, ikinci Çeçenistan savaşını tetikledi.
1999: İkinci Çeçenistan Savaşı
Dağıstan Savaşı'ndan yedi gün sonra başlayan savaşın sonunda, Rus ordusu, Çeçenistan'ın büyük kısmına hakim oldu.
2000: Presevo Vadisi Savaşı
Sırplarla Arnavutlar arasındaki çatışmalar bir kez daha savaşa dönüştü
2000: İkinci İntifada
Ariel Şaron'un bin İsrail askeriyle Mescid-i Aksa'yı ziyaretiyle patlak veren, El Aksa İntifadası olarak da bilinen savaşta, Batı Şeria ve Gazze'de 3 bin Filistinli öldü.
2001: Makedonya Savaşı
Yugoslavya'da sular durulmadı, savaş bir kez daha Bat'ının müdahalesine yol açtı.
2001: Kodori Savaşı
Gürcistan, Abhazya'ya bağlı olan Kodori bölgesini işgal etti, son savaşta Abhazlar buraya operasyon düzenleyerek bölgeyi geri aldılar.
2001: Afganistan İşgali
ABD ve İngiltere'nin başlattığı savaş, NATO tarafından da desteklendi. Yedi yıldır süren Afganistan'daki işgal, sayısız ölüme ve acıya sebep oldu.
2003: Irak İşgali
20 Mart günü ABD Irak'ı işgale başladı. AKP hükümeti tezkereyi geçiremeyip asker gönderemedi, sonra da her fırsatta "kaçan fırsat"a hayıflandı. İşgal halen sürüyor.
2004: Pakistan-Taliban Savaşı
Taliban'a bağlı güçlerin kuzey Pakistan'da ABD'yle işbirliği yapan Pakistan devletine karşı başlattıkları savaş halen devam ediyor, son günlerde çok can kaybı yaşanıyor.
2004: Yemen Sadah Ayaklanması
Yemen'de hükümete karşı ayaklanan Sadah'ın önderliğindeki grubun mücadelesi sürüyor.
2006: Lübnan İşgali
İsrail 33 gün boyunca Lübnan'ı işgal etti, başta Hizbullah olmak üzere ülkedeki birçok örgüt İsrail'e karşı direndi. İsrail ordusu geri çekildi.
2006: El Fetih-Hamas çatışması
El Fetih'le Hamas arasındaki gerilim, çatışmaya dönüştü, birçok Filistinli öldü. Bu çatışmadan beri Gazze Şeridi'nde fiili bir Hamas iktidarı söz konusu, ve gerilim zaman zaman tırmanıyor.
2007 Lübnan Krizi
İslamcı militanlarla Lübnan ordusu arasında çatışmalar yaşandı. Bu, 1975-90 arasında süren iç savaştan beri en şiddetli çatışmaydı.
2008 Lübnan Krizi
Hükümetle Hizbullah arasında çatışmalar yaşandı.
2008 Güney Osetya Savaşı
Altı gün süren savaş sonunda, Rusya, Gürcistan'ı yendi, Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdı.