Topbaş’tan beri İETT, aşırı borçlanmayı önüne koymuş ve 2006-08 döneminde bunu önemli oranda gerçekleştirmişti 2,5 milyara çıkartılmak istenen bütçe açığı 2 milyar’da kadar ilerlemiş, İETT kendi borçlanma rekorunu kırmıştı. 2008 sonunda hazırlanan 2009 yılı için performans planında İETT, 2009’da 251, 2010’da 20 milyon TL borçlanacağını, 2011’le birlikte kara geçeceğini öngörmüştü. Ancak planlar daha şimdiden bozuldu İETT, 2009’da 690 milyon TL açık verdi.
İETT açık vermeye devam etti
İETT, 2006, 2007 ve 2008 yıllarında sırasıyla 381, 575 ve 1.109 milyon TL açık vermişti. 2009 yılı için, 1.822 milyon TL gider, 1.571 gelir beklemiş olan kurumun gideri 1.845 olarak gerçekleşirken, geliri 1.155 milyon TL’de kaldı.
Beklentilere yakın gerçekleşen giderler arasında büyüyen borç faizleri dikkat çekti Faiz giderlerinin tüm giderler içindeki payı %11,1’e çıktı. Gelirlerde ise metrobüsten dolayı iyimser tahminler yapılıyor, yolcu hasılat ve kiralama gelirinin 629’dan 1.003 milyon TL’ye çekilmesi hedefleniyordu. Ancak 2009 yılında net teşebbüs ve mülkiyet gelirleri de 780 milyon TL’de kaldı.
Hibe ve satışlar da sonuç vermedi
2008 sonunda İETT, 2009 için İBB’den hibe almayı planlamıştı. Bu hibenin miktarı 300 milyon TL olarak hesaplanmıştı. Ancak 2009 yılında İBB’den yapılan hibenin miktarını 287 milyon TL olarak gerçekleşti.
Bütçeyi gerçekleştirmek için elindeki kamu bina ve arazilerini de satmayı planlayan İETT, bu satışlardan 250 milyon TL gelir elde edeceğini belirtmişti. Ancak 2009 yılında bu satışlarda da İETT'nin hevesi kursağında kaldı Elde edilen gelir de 46 milyon TL oldu.
Yeni plan, özelleştirme ve zam
Geçtiğimiz günlerde 2010-2011-2012 yıllarını kapsayan yeni bir çok yıllı bütçe yayımlayan İETT, yine karlılık yılı olarak 2011’e işaret etti. Ancak 2011’deki karlılığın koşulları hayli ilginç İETT, hiçbir sermaye yatırımı yapmayacak. Mal ve hizmet alımı yaptığı şirketlere para harcamak içinse bir yandan İBB’nin arsa, bina ve iştirakleri satmasını bekleyecek, bir yandan da her yıl yolculardan yaklaşık 1 milyar TL alacak. Yani ulaşım bedellerini ortalama %33 arttıracak.
2008 yılı bütçe açığı bile 1,2 milyara gelmiş olan İBB'nin İETT’ye hibe yapması için, bina, arsa ve iştirakleri satması gerekiyor. Çünkü 2007’den beri İBB büyük arsa ve bina satamıyor. 2006’da Cevahir ve Küçükköy arazilerinin satışından sonra İBB, İETT arazisini satmayı düşünmüş ama gerçekleştirememişti. Geçtiğimiz günlerde ise Swiss Otel, Hyatt Regency ve Perpa arazilerinin satışı gündeme gelmişti. İştiraklerin satışı ise İDO ve İGDAŞ'ın özelleştirilmesini kapsıyor.
(soL - Haber Merkezi)