soL(HABER MERKEZİ) Türkiye'de sanayinin başkenti olarak da bilinen Kocaeli'nde sanayi odasının yaptığı anket bölgede bulunan firmaların yüzde 40'inin yatırımlarını ertelediğini ve krizin etkilerinin aslında yılın ilk çeyreğinden itibaren görüldüğünü ortaya koyuyor.
Eylül ayında ABD'de krize karşı açıklanan kurtarma paketi ardından krizin etkileri daha hızlı bir şekilde yayılmaya baslarken Kocaali'de 9 aylık veriler düşüşün bu yıl içerisinde başladığı ve firmaların kapasite kullanım oranlarında düşüsün devam edeceği doğrultusunda. Krizin en çok otomotiv sanayini etkilediği ve sektörde aylık istihdamın 2 bin 500 kişi azaldığı görülüyor.
400'ü büyük işletme, 1400'ü KOBİ olmak üzere 1800 üyesi bulunan Kocaeli Sanayi Odası (KSO) açıklamasına göre sanayi kesiminde 250 bin kişi istihdam ediliyor. Ağırlıklı olarak ara ve yatırım malı üretimi yapılan bölgede GSMH'nin yüzde 74'ü sanayiden yaratılıyor. Türkiye ara malları üretiminin yüzde 22'si, yatırım mallarının ise yüzde 10'u Kocaeli'de üretiliyor.
Yatırımlar ertelendi stoklar artıyor
KSO anketine göre, ekim ayı sonu itibariyle Kocaeli'deki firmaların yüzde 39'u toplam 2 bin 252 kişinin istihdam edileceği 250 milyon dolarlık yatırımı erteledi.
2008 yılının ilk üç çeyreğini 'kapsayan 9 aylık verilere göre, geçen yılın aynı dönemine oranla kapasite kullanımında gerileme yaşandı. Buna göre kapasite kullanımının geçen yılın 2008'in üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 3,7 puan, 2007'nin üçüncü çeyreğine göre ise 8,2 puan azaldı. KOBİ'lerde ise kapasite kullanımı 2008 üçüncü çeyreğinde yüzde 62'ye düşerek bir önceki yılın aynı dönemine göre 9 puanlık, büyük işletmelerde ise 2008'in üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre 5 puanlık düşüş gerçekleşti. Sanayi odası yetkililerine göre KOBİ'ler krizden daha hızlı ve büyük oranda etkilenmiş durumda.
Kocaeli'de kriz daha erken hissedildi
Krizin etkilerinin özellikle yilin ilk çeyreğinden itibaren görüldüğü de ortaya cıkmış durumda. Buna göre yilin ilk çeyreğinden itibaren kapasite kullanım oranında düşüş gözlemlenirken yetkililere göre Kocaeli'de ağırlıklı olarak ara ve yatırım malı üretildiği için krizin etkileri diğer sanayi bölgelerine göre daha önce ortaya çıktı. Kapasite kullanım oranlarına göre yapım işleri, metal eşya, otomotiv, elektrik aletleri, makine, gıda sanayi sektörlerindeki gerilemeler Kocaeli'de daha hızlı oldu.
Yatırımlar da bu süreçte olumsuz etkilendi. Petrol ve petrokimya sektöründeki yatırımlar hariç ekim ayı sonu itibariyle kriz nedeniyle firmaların yüzde 39'unun toplam 2 bin 252 kişinin istihdam edileceği 250 milyon dolarlık yatırımı ertelendi.
En cok otomotiv etkilendi
Ankette de krizin etkilerinin en fazla otomotiv sektöründe hissedildiği belirtilirken sektördeki daralmanın istihdamı da olumsuz etkilediği belirtiliyor. Ekonomik kriz nedeniyle otomotiv sanayinde firmaların yüzde 24'ünde vardiya sayısı azaltıldı, yüzde 30'unda isten çıkartmalar, yaşanırken ücretli ve ücretsiz izinler uygulandı. Aylık istihdam kaybı 2 bin 500 kişi olarak açıklanmış durumda. Firmaların stoklarında artışlar da gözlemleniyor. Tüm işletmelerin yüzde 38'inde stok artışı söz konusu...
Anketin bir başka sonucuna göre krizin etkilerinin 2009 yılının ilk çeyreğinde de devam etmesi ekonomide 2009 yılının ikinci çeyreğinde iyileşmenin mümkün olabileceği öngörülüyor.