Geçtiğimiz günlerde, uluslararası basında yer alan bir haberde Facebook ve Apple gibi şirketlerin kadın çalışanlarının 'yumurtalarını dondurma' masraflarını üstlendiği belirtildi.
Gazetelerin 'müjdelediği' haberin, 20.000 dolara kadar varan masrafı üstlenecek iki şirkette çalışan az sayıda kadını ilgilendirdiği açık. Öte yandan uygulama ile, teknoloji devlerinin çalışanlarının çocuklarını bırakabileceği kreşler, bakım merkezleri açmak yerine kadınların daha uzun süre sektörde kalarak kendilerine yapılan yatırımın karşılığını vermelerini sağlayacak yolları tercih ediyor.
Kadınlar üzerinden sürdürülen üreme teknolojilerinin tıbbi zararlarına ilişkin tartışmalar halen sürerken, Facebook ve Apple, kadınların çalışmaya devam edebilmeleri için çocuk bakım hizmeti sunmak yerine yumurtalarını dondurarak önce kariyer sahibi olmalarını ve şirketlerin beklentilerini karşılamalarını, ardından da çocuk doğurmalarını bekliyor.
Çalışanlar için yapılan tesislerde kreş yok
Facebook'un, çalışanları için köpek bakım merkezinin dahi yer aldığı ve barlar, kuaförler, bisiklet tamircileri, çamaşırhaneler, spor merkezleri, kuaförden, barındıran bir tesis yaptığı biliniyor. Anlaşılabileceği üzere tesis içinde çocuk bakım merkezi yok.
Benzer şekilde Apple'ın da, çalışanın işteki pozisyonuna, şirketin bulunduğu yere ve çalışma yılına göre birtakım olanaklar sunduğu ancak bunların arasında, yine, çocuk bakım hizmeti yer almadığı belirtiliyor.
Şirketlerin, yalnızca çocuk bakım hizmeti değil, doğum yapan kadınların işten uzaklaşma süresi, işe dönüş süreçlerinde ise ev içi işlerinin dengelenmesi açısından da işveren olarak sorumluluk almaları gerektiği gerçeği nedeniyle "ertelemeyi" finanse ettikleri görülüyor. Uygulamalar, çocuk bakımını yalnızca kadınların yükümlülüğü olarak gören geleneksel cinsiyetçi yapıyı hem pekiştiriyor hem de kâr maksimizasyonu için bu ayrımcılıktan faydalanmayı sağlıyor.
Kadın bedeni üzerinde dolaylı kontrol
Özellikle teknoloji gibi erkek egemen çalışma alanlarında, büyük şirketler sürdürülebilirlik ve güvenilirlikleri açısından kadın çalışanları önemli unsurlardan biri olarak görüyor, kadın müşteri potansiyelinin artması imkanını doğuruyor.
Yumurtaları dondurmak kadınların vereceği bir karar. Çocuk bakım hizmetinin yalnızca kadınla özdeşleştirildiği, bunun doğal bir işbölümü gibi sunulduğu, piyasa ve devlet ilişkilerinin ise bu bakışa nasıl içkin olduğu bu örnekte de açıkça görülüyor.
Kurumsallaşmış bakım hizmetinin olmadığı kapitalist dünyada, çalışmak isteyen kadınlar bunun bedelini ya yumurtalarını dondurmak gibi tıbbi açıdan tartışmalı işlemlerle ödemek ya da çocuk bakımını iş saatlerinde piyasadan hizmet satın alarak çözmek zorunda.
Görüldüğü üzere, Facebook ve Apple gibi büyük şirketler dahi, bakım yüküne ilişkin sorumluluğu paylaşmaktansa kadın bedeni üzerinde dolaylı bir kontrol mekanizması icat ederek sorunu çözmeyi yeğliyor.