Tütün yasasına tepki: 'Bakan yardımcısı BAT'ın CEO'su olursa üreticiye hapis getirir'

Tütün Yasası'nda yerli üreticiye getirilen hapis cezasına tepki gösteren CHP'li Tutdere, Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay'ın British American Tobacco yöneticisi olduğunu hatırlattı.

Haber Merkezi

TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmekte olan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerinde Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay'ın uluslararası tütün şirketi British American Tobacco'nun (BAT) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olması da gündeme geldi.

Görüşmelerin tümü üzerine CHP grubu adına konuşan Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Tutdere, "Ticaret Bakan Yardımcısı BAT'ın CEO'su olursa Adıyamanlı, Çelikhanlı, Malatyalı üreticiyi koruyacak yasayı getirir mi? Getirmez. Hapis getirir, yerli üretimi çökertecek kanunları getirir" dedi. Tutdere “2002'de yasakları kaldıracağız dediniz, şimdi yasakçı bir yasayla tütüne hapis getiriyorsunuz. Fakir fukaranın tütününe hapis getireceğinize uyuşturucu baronlarının peşine düşün” diyerek iktidara yüklendi.

Sözleşmeli tütün üreticilerinin Türkiye genelinde alım yapan büyük sigara şirketlerinin insafına terk edildiğini söyleyen Tutdere, “Büyük firmaların 3 nüsha olarak imzalanan sözleşmelerin 1 nüshasının çiftçiye, 1 nüshasının şirkete, 1 nüshasını da denetlemekle görevli Tarım Bakanlığına vermesi gerekiyor. Ancak şubat ayında imzalanan sözleşme sözleşmenin sureti Mart-Nisan aylarında üreticiye veriliyor. Piyasayı kontrolünde tutan büyük firmalar aralarında anlaşıyorlar, bir fiyat belirliyorlar ve bu fiyatı sonradan sözleşmeye eklemek suretiyle çiftçilere dayatıyorlar. Piyasayı elinde tutan karteller çiftçinin, üreticinin alın terine bu göz dikiyorlar. Tütün üreticilerinin sözleşmelerini süresinde isteyip bunların haklarını korumakla görevli bakanlık görevini yapmıyor çünkü üzerinde uluslararası sigara şirketlerinin, vesayeti var. Bunlar üreticiden yana değil; büyük sermayeden yanadır” dedi.

'2002’de 400 bin üretici vardı, bugün 60 binlere düştü'

Tarımdaki girdi maliyetlerinin ve sözleşmeli üretimde açıklanan fiyatların üreticiyi mağdur ettiğini ifade eden Tutdere, “Doğu'da, Güneydoğu'da açıklanan fiyatlar 45-50 lira, Ege'de 50-55 lira. Bütün dünyada fiyatlar 4 dolar, yani yaklaşık 75 lira civarında. Bu konuda da herhangi bir denetim olmadığı için çiftçi mağdur oluyor, üretim azalıyor. 2002'den önce Türkiye'de 400 bin üretici varken bugün, bu sayı 60-70 binlere kadar düşmüştür. 2002'de 400 bin ton tütün üretilirken 2021 yılında 79 bine, 2022 yılı itibarıyla da 74 bine kadar düşmüştür. Bu iktidarın tütün politikasının çürüdüğünü gösteriyor. Ayrıca ihracatımız 52 milyon 42 bin 263 kilogramken, ithalatımız 258 milyon 79 bin 418 kilogram. Tütünü dışarıdan ithal ediyoruz, karşılığında milyonlarca dolar parayı Bulgar ve Amerikan tütün üreticisine vermiş oluyoruz. Bu çelişkinin ana kaynağı AKP iktidarının ithalatçı kafasıdır, uluslararası şirketlere teslim olmasıdır” diye konuştu.

'Bakan yardımcısı Uluslararası Sigara Şirketi’nin Yönetim Kurulu Üyesi olursa'

TBMM’de çalışmaları takip eden bakanlık bürokratlarına “Siz hangi bakanlığın bürokratlarısınız?” diye seslenen Tutdere, Ticaret Bakanlığı cevabını alınca kürsüye getirdiği tütün yapraklarını göstererek “Bunun ne olduğunu biliyor musunuz?” diye sordu ve konuşmasını şöyle sürdürdü:
 
Hayatınızda hiç tütün tarlasına gittiniz mi, hiç tütün ürettiniz mi? Bunun tütün olduğunu biliyor musunuz? Tütün tarlada yetişir. Dolayısıyla burada Tarım Bakanlığı’nın olması gerekirken Ticaret Bakanlığı yasayı getiriyor. Sizin ne işiniz var burada? Ticaret Bakanlığı bu hapis cezalarını neden bu kadar çok seviyormuş araştırdık, bulduk. Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay. Kim bu arkadaş biliyor musunuz? BAT'ın (British American Tobacco) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı. Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan 17 Ocak 2019'da bu arkadaşı getirip Ticaret Bakan Yardımcısı yaptı. Ticaret Bakan Yardımcısı BAT'ın CEO'su olursa Adıyamanlı, Çelikhanlı, Malatyalı üreticiyi koruyacak yasayı getirir mi? Getirmez. Hapis getirir, yerli üretimi çökertecek kanunları getirir. Sebep; büyükler kazansın, uluslararası şirketler büyüsün, çiftçi ölsün. Anlayışları bu. Onun için bu teklifin altında imzası olan Ak Partili milletvekillerine söylüyorum: Bu ayrıntıya dikkat edin, buradan tütüncünün lehine hiçbir şey çıkmaz.”

'Milleti kandırdılar, tütün üreticilerini dolandırdılar'

"AK Parti iktidarı bu ülkenin yerli ve milli tütününü uluslararası bir marka haline getirmesi gerekirken hapis cezası getiriyor" diyen Tutdere, “Siz üretmeyin. Amerikan sigarası içsinler, Yunan tütünü içsinler diyorlar. Vatandaş tepki gösterince “Hapis cezasını kaldıracağız; 4733 sayılı Kanun'la biz bunun önünü açacak düzenlemeleri yapacağız." dediler, sonra 4733'ten çıkardıkları cezayı götürdüler 5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu'na koydular. Halkı aldattılar, milleti kandırdılar, tütün üreticilerini dolandırdılar. Ancak, Adıyamanlı tütün üreticileri, Çelikhanlılar, Malatyalılar ve Türkiye'nin dört bir yanında bu işten ekmeğini kazananlar bu işin hesabını sandıkta size soracaklar” dedi.

'Garibanın tütününe hapis getireceğinize uyuşturucu baronlarının peşine düşün'

Kooperatif uygulamasının yanlış yapıldığını belirten Tutdere, “Yönetmeliği sarmalık yerli tütün için ayrı düzenleyelim; kooperatiflerin önünü eğer açmak istiyorsanız vergiyi düşürmeniz lazım dedik. Ne yaptılar? Sayın Cumhurbaşkanı, sarmalık tütündeki vergiyi önce yüzde 40'a indirdi; iki ay sonra yine bindirdi, yüzde 55 yaptı. Ak Partinin kooperatif modelinin bu vergi rejiminde hayatta kalma şansı yok. Siz fakir fukaranın, garibanın tütününe hapis getireceğinize uyuşturucu baronlarının peşine düşün. Boranlar Türkiye'de uyuşturucu satıyor hiçbir şey yok, Adıyamanlı üretici Adana'ya, Mersin'e tütün götürürken yolda yakalanıyor. Şu anda adliyelerde, binlerce dosya var. Bu mu sizin çözümünüz, millîliğiniz, yerliliğiniz?” diye tepki gösterdi.

"Bu kanuna imza atan Ak Partili milletvekillerini halka şikayet ediyorum" diyen Tutdere konuşmasını şöyle sürdürdü:
 
Çelikhanlılar, Malatyalılar, Batmanlılar, Türkiye'nin dört bir yanında ekmeğini, çoluğunun çocuğunun nafakasını tütünden kazananlar; bu kanun teklifine imza atanları, oy verenleri unutmayın; sandık geldiğinde bunların hesabını sandıkta görün. Allah'ın izniyle, ilk sandıkta biz geliyoruz, Millet İttifakı geliyor. Biz bu meseleyi kökten çözeceğiz. Hapis cezanızı yırtacağız, çöpe atacağız. Sabahın ayazında, güneşin sıcağında çoluğuyla çocuğuyla tütün tarlasında çalışan bütün tütün üreticileri hakkını alacak. Tercihimizi uluslararası sigara şirketlerinden, tütün kartellerinden değil, üreticiden yana, halktan yana, tütünden yana ortaya koyacağız.”